Hormoon greline en de invloed op overgewicht

Wanneer we zin krijgen in eten, komt er het hongerstimulerende hormoon ghreline vrij dat wordt afgescheiden door de maagwand zodra de maag leeg is. Nadat we hebben gegeten, neemt de productie van ghreline weer af en zal er en hongerremmend hormoon leptine worden geproduceerd. Bij sommige mensen is de productie van ghreline ontregeld, waardoor ze een hongergevoel blijven houden. Dit kan leiden tot een gewichtstoename. Slaapgebrek zorgt voor aanmaak van meer ghreline en daarom kun je door slaapgebrek dikker worden.

De werking van ghreline

Wanneer we trek krijgen in eten, komt er het hormoon ghreline vrij. Via de hypothalamus in je hersenen komt dit hormoon vrij in de bloedbaan. Dit wordt vooral afgescheiden via de maagwand en het stimuleert je om voedsel tot je te nemen. Ghreline bepaalt niet hoeveel je eet, maar wel wanneer je zin krijgt in eten. Zodra we klaar zijn met eten, remt de productie van ghreline en komt er het hormoon leptine vrij. Leptine wordt in het vetweefsel geproduceerd en geeft een seintje naar de hersenen dat we genoeg hebben gegeten en je krijgt een gevoel dat je verzadigd bent.

De overige functies van ghreline

Dit hormoon zorgt niet alleen voor de zin in eten, maar zorgt ook voor een efficiëntere opslag van vet. Op kinderleeftijd wordt er in het lichaam bepaald hoeveel vetcellen je ontwikkelt. Wie als kind overgewicht heeft gehad, heeft meer vetcellen op volwassen leeftijd, waardoor het moeilijker is om af te vallen. Wanneer je afvalt, neemt het aantal vetcellen niet af, maar de vetcellen zullen krimpen. Daarom zal iemand met meer vetcellen meer kans hebben om dik te worden. Ghreline heeft ook invloed op het geheugen en op de leervaardigheid. Zo kun je op een lege maag beter leren dan op een volle maag.

De invloed op het gewicht

Mensen die aanleg hebben voor overgewicht, hebben meestal een lager peil van ghreline. Mensen die lijden aan de eetstoornis anorexia nervosa hebben vaak een hoger peil van dit hormoon. Slanke mensen hebben over het algemeen ’s ochtends een stijging van ghreline en het peil daalt naarmate de dag vordert. Slaapgebrek zorgt ervoor dat er een toename is van ghreline, waardoor je meer trek krijgt in eten. Daarom kun je dikker worden als je last hebt van een slaapstoornis. Zelfs na één nacht met te weinig slaap neemt de eetlust al toe. Het vermoeden bestaat dat bij zwaarlijvige mensen er een storing is in het dag- en nachtritme.

Slaapgebrek

Mensen die lijden aan een slaapstoornis, maken meer ghreline aan. Hierdoor hebben ze meer trek in eten. Sommige mensen hebben de hele dag door een hongergevoel, ook al hebben ze genoeg gegeten. Door het slaapgebrek zal het hongerremmende hormoon leptine afnemen. Mensen die minder dan vier uur slaap op een nacht krijgen, hebben ongeveer driekwart meer kans om aan te komen ten opzicht van mensen die zeven tot acht uur per nacht slapen.

Maagverkleining

Mensen die lijden aan extreme zwaarlijvigheid, ook wel morbide obesitas genoemd, kiezen er soms voor om de maag te laten verkleinen. Een maagverkleining is nogal een drastische ingreep, maar voor sommige mensen de enige manier om nog te kunnen afvallen. Doordat de maag kleiner is geworden, kan er minder gegeten worden waardoor je zult afvallen. Bovendien is het oppervlakte van de maagwand kleiner geworden, waardoor er minder ghreline wordt geproduceerd. Hierdoor neemt ook de eetlust af.

Verzadiging

Iemand stopt met eten omdat hij een gevoel krijgt genoeg te hebben gegeten. Maar naast de hongerremmende factoren, spelen andere factoren ook nog een rol. Verzadiging heeft ook te maken met prikkels. Zo reageer je anders op het zien van iets lekkers dan op iets wat je minder lekker vindt om te eten. Wanneer je iets heel erg lekker vindt, ben je geneigd om er meer van te eten. Voedingsmiddelen die veel zout, vet, suikers en smaakversterkers bevatten, zorgen ervoor dat je meer geprikkeld raakt om door te eten, waardoor je de verzadigingsprikkels gemakkelijker negeert. De maag bevat sensoren die registreren dat er sprake is van een volle maag. Wanneer iemand de stretchsensoren telkens aan het werk zet, zullen deze steeds minder goed gaan werken waardoor het gevoel van vol zitten steeds minder wordt waargenomen.

Lees verder

• Slaapgebrek en dikker worden: ontregeling stofwisseling
• Dikker worden bij een gezond eetpatroon
• Overwegingen maagoperatie bij overgewicht
• Overeten: een aangeleerd gedragsprobleem
• Slapeloosheid: hoe kun je er het beste mee omgaan?