Drie keukenkruiden met anti-tumorwerking

In de keuken worden veel plantaardige smaakmakers gebruikt die behalve lekker ook nog eens erg gezond zijn. Keukenkruiden leveren namelijk vitaminen, mineralen, antioxidanten en een enorme hoeveelheid verschillende voedingsstoffen (de zogenaamde fytonutriënten). Een aantal kruiden bevat zelfs werkzame stoffen die in verband worden gebracht met een vermindering van het risico op kanker.

Geelwortel

Geelwortel is de wortel van de kurkumaplant en is ook wel bekend als kurkuma of koenjit. Het wordt in vermalen vorm veel verwerkt in kerriemengsels en geeft daaraan de herkenbare gele kleur. De smaak is mild bitter. Kurkuma heeft vele werkingsmechanismen en is niet alleen toepasbaar tegen kanker. Ook bij de ziekte van Alzheimer (dementie), gewrichtsklachten en diverse ontstekingen zijn al goede resultaten geboekt. Niet voor niets wordt kurkuma in de Indiase volksgeneeskunde (Ayurveda) al duizenden jaren gebruikt als geneesmiddel.

De preventieve werking van geelwortel op het ontstaan van kanker zou toe te schrijven zijn aan het bestanddeel curcumine. Curcumine beïnvloedt veel processen die bij tumorvorming een rol spelen. Het remt de deling van tumorcellen, gaat de vorming van bloedvaten in een tumor tegen en bevordert het afsterven van tumorcellen. De hoeveelheid curcumine die daarvoor nodig is, is nog niet met zekerheid vastgesteld. Een paar gram per dag lijkt een redelijke schatting.

Helaas wordt curcumine afgebroken bij hoge temperaturen en in aanwezigheid van licht, zuurstof en water. Het gebruik van geelwortel als specerij tijdens het koken levert dus niet veel gezondheidswinst op. Bovendien is de opname van curcumine uit de darm beperkt. Dit kan verhoogd worden door aan de kurkuma een kleine hoeveelheid zwarte peper toe te voegen of door de kurkuma te vermengen met olie. Een goede toepassing is 6 tot 10 gram geelwortel per dag, vermengd met gemalen zwarte peper (1 tot 2%), enkele eetlepels olijfolie en voor de smaak wat humus (als broodbeleg) of een beetje yoghurt met honing (als sladressing).

Knoflook

Knoflook behoort tot de lookfamilie (Allium familie), waar ook uien, bieslook, prei en sjalotjes onder vallen. Het heeft een karakteristieke geur en smaak die afkomstig is van zwavelverbindingen. Deze komen vrij bij het snijden van knoflookteentjes door omzetting van allicine. Daarnaast bevat knoflook flavonoïden en het sporenelement selenium.

Meerdere onderzoeken hebben een verband aangetoond tussen knoflookinname en een verminderd risico op bepaalde typen kanker, zoals maagkanker, darmkanker, slokdarmkanker, alvleesklierkanker en borstkanker. Waarschijnlijk is allicine verantwoordelijk voor het anti-tumor effect van knoflook. Het maakt kankerverwekkende stoffen minder actief, bevordert het herstellen van DNA schade, remt de deling van tumorcellen en stimuleert het afsterven ervan. Daarnaast heeft allicine een matige antibacteriële werking omdat het bepaalde enzymen in bacteriën kan uitschakelen.

De studies naar knoflook maakten gebruik van verschillende toedieningsvormen en doseringen, zodat niet eenduidig is vastgesteld hoeveel er nodig is voor een optimale werking tegen kanker. Het lijkt te gaan om hoeveelheden in de orde van 2 tot 5 gram verse knoflook per dag of 0,4 tot 1,2 gram gedroogd knoflookpoeder, hetgeen overeenkomt met 2 tot 5 milligram allicine.

Peterselie

Peterselie is een tweejarig keukenkruid met een frisse smaak. Het blad wordt veel gebruikt in Europa en het Midden-Oosten. Er zijn diverse soorten peterselie verkrijgbaar, zoals krulpeterselie en bladpeterselie. Verse peterselie bevat veel vitaminen, zoals pro-vitamine A (caroteen), B-vitaminen en een flinke hoeveelheid vitamine C. Ook komt in peterselie een aantal mineralen voor (vooral ijzer en silicium).

Naast deze gezonde bestanddelen bevat peterselie ook apigenin, een flavonoid. Onderzoek heeft aangetoond dat apigenin het enzym aromatase kan remmen dat testosteron omzet in estradiol, een vrouwelijk geslachtshormoon. Minder estradiol in het bloed, vermindert het risico op hormoongevoelige borstkanker. Deze vorm van kanker komt voor bij 30% tot 65% van de vrouwen met borstkanker.

De werkzame dosering tegen tumorgroei is waarschijnlijk enkele grammen apigenin per dag. Een ons peterselie bevat 300 milligram apigenin, dus er is een flinke hoeveelheid peterselie nodig om de effectieve dosis te bereiken. Gelukkig komt apigenin ook voor in selderij, appels, sinaasappels en noten. Voor vrouwen die borstkanker hebben en chemotherapie ondergaan is echter een waarschuwing op zijn plaats: er zijn aanwijzingen dat patiënten mogelijk minder goed reageren op de chemotherapie in aanwezigheid van apigenin.