De lookfamilie, smaakmakers eerste klas

Je kunt er niet meer omheen in de keuken, uien in alle soorten, maten en variëteiten, knoflook, prei of bieslook. Je past ze toe in de meest uiteenlopende gerechten om bijvoorbeeld net dat beetje meer smaak te krijgen. Maar look is ook zo’n plantenfamilie die er gevoelsmatig altijd geweest is en dus verdiepen we ons niet meer in de ui en aanverwanten. Maar hoe groot is de lookfamilie eigenlijk en hoe gezond is het?

De basis

Look is de allesomvattende naam van een plantensoort die we niet meer weg kunnen denken uit de Nederlandse en internationale keuken. Look behoort tot de kruidachtige. Er zijn er enkele die meer bekend zijn, zoals:

• Ui
• Knoflook
• Prei
• Bieslook

De bekendste uit de lookfamilie

Enkele van de bekende uit de lookfamilie worden hieronder verder toegelicht en de niet onbelangrijke gezondheidsaspecten worden besproken. Producten die we nar alle waarschijnlijkheid in de eigen keuken terugvinden.

Ui

De meest bekende is wel de ui, die er inmiddels ook in alle soorten en maten is. De bekendste zijn:

• De gewone ui (klein of groot)
• Rode ui
• Bos ui
• Lente ui

De ui is een groente die officieel Allium Cepa heet en door ons “ui” of “ajuin” genoemd wordt en een kenmerkend laagje dragen, namelijk een papierachtig. Ze hebben een sterke smaak en geur, maar zwakt wat af als je ze gaat verhitten.

Geschiedenis
Oorspronkelijk komt de ui uit de midden regionen van Azië en later uit het Verre Oosten. Via India is de ui in Noord Afrika en Europa terechtgekomen. Omdat de ui naast voeding ook als genezend gezien wordt, heeft deze altijd een speciale plaats gehad. Als eerste in Europa kwamen de Grieken en Romeinen met de uien in aanraking en voor de Grieken werd het dan ook al snel een te verbouwen en te verkopen product.

Teelt

De ui is een bolgewas en dat wil zeggen dat het voedsel in de bol opslaat en zo de winter kan overleven (ze bevatten veel suikers en vriezen niet snel dood). In de lente komt deze dan ook al snel boven de grond.
In Nederland worden met name in Midden- en Noord Nederland uien verbouwd.

Gezond

De ui bevat het volgende aan voedzame stoffen:

• Vitamine B1 en B2
• Vitamine C
• Calcium
• IJzer

Bovendien bij uitstek geschikt om bij verkoudheid, opengesneden naast je bed te leggen.

Bieslook

Bieslook vinden we steeds vaker in de keuken terug en is het niet vers of gedroogd in een potje in de keuken dan toch in de groentetuin al dan niet in de volle grond. Behalve via de teelt komt bieslook inmiddels ook in het wild voor.
Oorspronkelijk komt bieslook uit het noorden van Azië en het vormt in de vroege zomer mooie blauw-violette bloemetjes. Bieslook is polvormend en bij uitstek geschikt om in de keuken toe te passen. Als je de stengels afknipt groeit het gewoon weer aan, ideaal!

Gezond

Bieslook is uitermate “mager” te noemen en kan te pas en te onpas toegepast worden, inclusief de bloemetjes. We zien het veel terug in combinatie met:

• Mayonaise (of een lightvariant)
• Sauzen
• Salade
• Dipsausjes
• Kruidenboter

Slechts mensen die overgevoelig voor sulfiet zijn, moeten terughoudend zijn met het toepassen van bieslook in de voeding. Er zitten veel voedzame stoffen in bieslook, zoals:

• Vitamine B1 en B2
• Vitamine C
• Natrium
• IJzer
• fosfor
• Natrium
• Calcium
• Kalium
• Magnesium

Prei

De Allium Porrum, of zoals wij hem kennen als prei, is een groente die wij als groente eten en net als de ui via Midden Azië in Griekenland en Rome terecht gekomen. Met name de Romeinen wisten er wel raad mee.
Prei eten we zowel rauw als gekookt en kan als kruid toegepast worden in met name salades. Het vult een salade prima aan. Met name in zuid Nederland (Brabant en Limburg) wordt de prei verbouwd en er zijn verschillende soorten te onderscheiden:

• Zomerteelt
• Vroege herfstteelt
• Late herfstteelt
• Winterteelt
• Late winterteelt

Gezondheid

Ben je overgevoelig voor sulfiet, dan moet je terughoudend zijn met bieslook. Verder mag iedereen prei in overvloed eten. Er zitten veel voedzame stoffen in prei, zoals:

• Vitamine B1 en B2
• Vitamine C
• IJzer
• Caroteen
• Calcium
• Kalium
• Magnesium
• Folaat
• Mangaan

Knoflook

Knoflook kennen we misschien wel het beste via Frankrijk. Maar knoflook komt ook al eeuwen voor in het gehele mediterrane gebied. We kennen knoflook in verschillende vormen, zoals:

• Poeder (gedroogd en gemalen)
• Verse bolletjes
• Geperste bolletjes
• Teentjes op olie (met wat kruiden)
• In azijnvorm

We kennen knoflook als het sterk geurende en smakende bolgewas, wat voeding een erg nadrukkelijke smaak geeft.

Gezond

Knoflook is gezond, dat kunnen we zondermeer stellen, maar er wordt steeds meer “geclaimd”. Behalve het bekende bij verkoudheid, wordt er ook gezegd dat het een positieve werking kan hebben als je kanker hebt. Hier is echter nog geen onomstotelijk bewijs voor geleverd.
Verder bevat knoflook:

• Natrium
• Kalium
• Calcium
• Fosfor
• IJzer
• Magnesium
• Koper
• Zink

Ook hiervoor geldt dat de overgevoelige voor sulfiet, knoflook moet vermijden.

Tot slot

De lookfamilie is groot en verspreid over de hele wereld. Het wordt toegepast op de meest uiteenlopende manieren dat maakt de gewassen uit de lookfamilie bij uitstek geschikt voor de keuken.