Pesticiden bezorgen vitaminen giftige bijwerkingen

Groenten en fruit zijn belangrijke bestanddelen van een gezonde en evenwichtige voeding. Maar vaak bevatten ze residuen van bestrijdingsmiddelen. Pesticiden op vruchten, groenten of bessen kunnen gemakkelijk in het menselijk lichaam geraken en maken gezonde natuurlijke producten tot een risicofactor. Een deel van de in Europa goedgekeurde bestrijdingsmiddelen wordt verdacht kankerverwekkend te zijn, zenuwcellen te beschadigen, de hormoonhuishouding te verstoren of de vruchtbaarheid te schaden. Het overgrote deel van pesticiden geldt weliswaar als minder gevaarlijk, maar ook weer niet als onschuldig.

Wat zijn pesticiden?

Onder pesticiden verstaat men gewasbeschermingsmiddelen die bij de teelt van groenten en fruit worden ingezet tegen onkruid, insecten of schimmels. Om de risico's voor de consument te voorkomen, zijn er grenswaarden voor residuen in de rijpe vrucht (Maximale Residu Limiet (MRL). Die residu-limiet word echter steeds weer overschreden of omzeild doordat er verschillende pesticiden worden gebruikt, waarvan er later van de afzonderlijke middelen geen kritische hoeveelheden kunnen worden aangetoond. Maar dat alles leidt wel tot een meervoudige giftige belasting. De wetenschap is er nog niet uit hoe gevaarlijk zo’n pesticiden-cocktail is. Bij honderden mogelijke combinaties, ontbreken simpelweg de gegevens voor een betrouwbaar oordeel.

Hoe kan je giftige spullen van het land mijden

Wie geen giftige "pesticide-bommen" op tafel wil, moet:

• op de herkomst en het seizoen letten;
• biologisch producten kopen;
• groenten en fruit altijd goed wassen;
• of de teelt in eigen hand nemen.

Dit is vooral aan te bevelen bij de hieronder opgesomde producten: groenten en fruit evenals bessen en kruiden. In de conventionele landbouw worden bij de teelt daarvan veel synthetisch-chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt.

Keukenkruiden

Peterselie, basilicum, munt of bieslook zijn bij veel spijzen vaak “de kers op de taart”. Terwijl slechts een paar bestrijdingsmiddelen bij de teelt van kruiden zijn toegestaan, worden bij warentesten toch regelmatig niet-toegestane stoffen en verontreinigde kruiden aangetroffen. Koop daarom bij voorkeur kruiden uit biologische teelt of kweek ze zelf.

Druiven

Wijnstokken zijn gevoelig voor veel plagen. Daarom worden bij de teelt verschillende bestrijdingsmiddelen ingezet: tegen onkruid, tegen schimmels, tegen insecten, tegen spint en tegen slakken. De afzonderlijke stoffen geven nauwelijks een overdosis, maar meerdere residuen samen, kunnen leiden tot een te hoge belasting.

Citrusvruchten

Citroenen, sinaasappelen en grapefruit worden tijdens de groei nauwelijks behandeld, maar ná de oogst krijgen ze regelmatig een regelrechte “pesticidedouche”, onder andere als conserveermiddel tegen schimmels. Sommigen krijgen zelfs een waslaag ter bescherming tegen vochtverlies. Wie de schil niet eet, hoeft zich nauwelijks zorgen te maken. Maar wie een citroencake bakt of sinaasappelsap uitperst, zou erop moeten letten dat de vrucht na de oogst onbehandeld is. Maar sommige producenten spuiten hun middelen ook al voor de oogst op de vruchten.

Bessen

Wie houdt er niet van om te bijten in een lekker zoete aardbei of te knabbelen aan sappige bramen? Maar vanwege hun hoge sap- en suikergehalte, zijn ze ook populair bij schimmels. Om de gevoelige bessen tegen schimmelinfectie te beschermen, worden ze behandeld met tal van fungiciden.

Sla

Zachte sappige slablaadjes, met name die van Rucola, zijn een lekkernij voor bladluizen. En bij sommige rassen zoals Eikenbladsla kunnen de insecten zich goed innestelen. Oogsten we de sla in de tuin, dan nemen we diertjes op de koop toe. Bij sla uit de gekoelde vakken van de supermarkt, hebben we echter weinig op met slablad-luis. Dat weten ook de producenten en daarom behandelen ze de sla met bestrijdingsmiddelen. Vuistregel: hoe gevoeliger het blad, hoe meer pesticiden worden gebruikt.

Pruimen

Ook bij onze violet steenvruchten worden steeds vaker restanten van bestrijdingsmiddelen aangetroffen. De smaak van pruimen bevalt niet alleen schimmels maar ook kleine wormen, die die zich graag hun maag vol eten voordat ze tot vlinders uitgroeien.

Kersen

Kersen zouden zoet, sappig en echte vitaminebommen moeten zijn: ze bevatten bijna alle vitamines van de B-groep en vitamine C, evenals waardevolle mineralen zoals ijzer en kalium. Helaas worden ze vaak verontreinigd door bestrijdingsmiddelen. Want om wormen en kersenfruitvliegjes weg te houden, grijpen fruittelers rijkelijk naar een overvloed aan sproeistoffen.

Appels

“An apple a day, keeps de doctor away” zeggen de Engelsen. Helaas zijn deze knapperige vruchten niet altijd vrij van pesticiden. Appelplantages worden vaak meerdere malen per seizoen bespoten, wat leidt tot een meervoudige belasting. En bij de gedurende de wintermaanden lokaal opgeslagen appels, bouwen pesticiden in de donkere en koele omgeving ook minder snel en grondig af.

Tips om giftige artikelen zoveel mogelijk te mijden

Groenten en fruit grondig wassen

Aan het oppervlak hechtende resten van pesticiden kunnen aanzienlijk worden verminderd wanneer ze, liefst met warm water, worden gewassen. Helaas raak je pesticiden in het binnenste van de vrucht op deze manier niet kwijt.

Groente en fruit schillen

Wie een appel of komkommer voor gebruik schilt, raakt het gros van de bestrijdingsmiddelen kwijt. Deze werkwijze heeft één belangrijk nadeel: vitaminen en andere waardevolle stoffen die in hoge concentratie in de schil voorkomen, gaan verloren.

Seizoensgebonden en regionaal inkopen

Buiten het seizoen in kassen geteelde producten kennen vaak een hogere blootstelling aan pesticiden. Hetzelfde geldt voor ingevoerde goederen uit zuidelijke landen. Neem liever je toevlucht tot regionale producten die rechtstreeks van het land komen.

Gevarieerd eten

Wie gevarieerd groenten en fruit, loopt ook minder risico om pesticiden op te nemen als een soort regelmatig sterker belast is.

Kies schone alternatieven

In onderstaande producten worden doorgaans maar weinig residuen van bestrijdingsmiddelen teruggevonden:

• uien;
• asperge;
• kool;
• rode kool;
• rabarber;
• venkel.