Alfaliponzuur: bescherming van het zenuwstelsel bij diabetes

Alfaliponzuur komt van nature voor in cellen in het menselijk lichaam. Het heeft diverse belangrijke functies in bijvoorbeeld de energiestofwisseling. Daarnaast is alfaliponzuur een sterke antioxidant die een belangrijke bijdrage kan leveren aan het beschermen van het zenuwstelsel. Dit is met name van belang wanneer het zenuwstelsel door ziekte wordt aangetast zoals dit bijvoorbeeld bij diabetes het geval is. Bescherming van het zenuwweefsel in de hersenen is bovendien belangrijk bij patiënten met de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson.

Alfaliponzuur bij diabetes

• Wat is alfaliponzuur?
• De invloed van alfaliponzuur op de gezondheid
• Gebruik bij diabetes
• Verkrijgbaarheid in Nederland

Wat is alfaliponzuur?

Alfaliponzuur staat ook wel bekend onder de naam thioctinezuur of het Engelse lipoic acid. Alfaliponzuur is een organische verbinding afgeleid van octaanzuur dat bestaat uit een keten van acht koolstofatomen en twee zwavelatomen. Veel dieren maken de stof aan en het speelt voor hen een essentiële rol bij de celademhaling. Mensen maken alfaliponzuur aan in de lever. De stof komt daarnaast in kleine hoeveelheden voor in bepaalde voedingsmiddelen waaronder aardappelen, gist, spinazie en broccoli. Daarnaast wordt het ook kunstmatig geproduceerd en gebruikt als voedingssupplement in tablet- of capsulevorm om cellen te beschermen tegen oxidatieve stress. Het wordt bovendien in de geneeskunde gebruikt en wordt dan vaak geïnjecteerd.

De invloed van alfaliponzuur op de gezondheid

Alfaliponzuur wordt aangetroffen in de mitochondria van elke cel in het menselijk lichaam, daar waar de omzetting van koolhydraten in energie plaatsvindt. De rol van alfaliponzuur is zorg te dragen voor de aanmaak van een molecuul dat essentieel is voor de energiestofwisseling.

Daarnaast speelt de stof ook een belangrijke rol als antioxidant. Een antioxidant is simpel gezegd een stof die oxidatie tegengaat door schadelijke vrije radicalen te neutraliseren. Vitamine C en E zijn bijvoorbeeld ook antioxidanten. Alfaliponzuur is een bijzonder krachtig antioxidant. Dat komt onder meer doordat het oplosbaar is in water en vet waardoor het makkelijk vanuit het maagdarmkanaal kan worden opgenomen en doordat het in staat is de bloed/hersenbarrière te passeren.

Alfaliponzuur is in staat een belangrijke bijdrage te leveren aan het beschermen van het zenuwstelsel. Zenuwweefsel bevat veel voor oxidatie vatbare onverzadigde vetzuren. Wordt zenuwweefsel in de hersenen aangetast dan kan dit leiden tot beroertes en aandoeningen als de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson. Amerikaans onderzoek heeft aangetoond dat gebruik van extra alfaliponzuur de ontwikkeling hiervan kan vertragen (zie bijvoorbeeld Lovell c.s., 2003 en Frank & Gupta, 2005).

Gebruik bij diabetes

Bij diabetici kan alfaliponzuur gebruikt worden om de bloedsuikerspiegel te verlagen en de insulinegevoeligheid te verbeteren. Ook wordt het gebruikt om schade aan de zenuwen in handen en voeten als gevolg van de diabetes te herstellen en kan het preventief gebruikt worden om zenuwschade te voorkomen of in te dammen. Bij diabetici is vaak vooral het perifere zenuwstelsel aangetast, wat leidt tot onder meer pijnklachten, oogproblemen, een afname van het gevoel in de ledematen en motorische problemen.

In Nederland zijn artsen nauwelijks bekend met het gebruik van alfaliponzuur om de gevolgen van suikerziekte in te dammen maar in bijvoorbeeld Duitsland is het al sinds de jaren '80 een geregistreerd middel voor diabetici en wordt het als zodanig ook vergoed door de zorgverzekering. Belangenverenigingen voor patiënten met diabetes en diabetische neuropathie worden om deze reden vaak benaderd met vragen over het gebruik van het middel.

In Zuid-Korea is in 2004 onderzoek gedaan naar de invloed van alfaliponzuur op neuropathische klachten bij diabetespatiënten. De uitkomst hiervan was dat bij een inname van 600 mg alfaliponzuur per dag, na vier weken ruim 47% minder klachten had en na acht weken was dit zelfs ruim 71% (Hahm c.s., 2004). Dat het middel in deze dosis veilig is in gebruik en niet tot bijwerkingen leidt werd in dat zelfde jaar bevestigd in een onderzoek verricht door het Deutschen Diabetes-Zentrum in Düsseldorf (Ziegler, c.s.,2004). Duits onderzoek uit 2006 leidde bovendien tot de conclusie dat gebruik van alfaliponzuur de gevolgen van diabetische retinopathie met 41% kan terugbrengen (Lin, c.s., 2006).

Verkrijgbaarheid in Nederland

Alfaliponzuur is in Nederland zonder recept verkrijgbaar bij de (online) drogist en reformwinkel. Het is verkrijgbaar van de merken Vitals, Bonusan, Orthica, NOW en Plantina in doseringen variërend van 100 tot 250 mg per tablet of capsule. Voor een verpakking met 60 capsules betaal je tussen de € 20 en 30 euro (prijzen voor het laatst gecheckt in 2019). Alfaliponzuur wordt in Nederland niet net zoals wel bijvoorbeeld in Duitsland vergoed door zorgverzekeraars.

Lees verder

• Diabetes symptomen: heb ik suikerziekte?
• Mariadistel gebruiken bij diabetes type 2