Basilicum: Voordelen voor de gezondheid van dit kruid

Basilicum is een veelzijdig kruid dat afkomstig is van de aromatische plant Ocimum basilicum. Oorspronkelijk komt het kruid uit tropische regio's van Azië en Afrika. Basilicum wordt veel gebruikt in de keuken vanwege zijn hartige, peperige en enigszins zoete smaak. Het kan eenvoudig worden toegevoegd aan verschillende gerechten zoals salades, pastagerechten, gevogelte en zeevruchten. Naast zijn culinaire toepassingen, biedt basilicum ook verschillende gezondheidsvoordelen.

• Soorten basilicum
• Voedingswaarde van basilicum
• Wetenschappelijk ondersteunde toepassingen
• Acne
• Antibacteriële en antimicrobiële eigenschappen
• Antioxidant en ontstekingsremmend
• Cognitie en depressie
• Kanker
• Vermoeidheid en uitputting
• Niet wetenschappelijk ondersteunde toepassingen
• Aandoeningen
• Eetlustopwekkers
• Haargroei
• Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven
• Aankoop
• Opslag
• Mogelijke bijwerkingen
• Schade door estragol
• Bloeding verergeren
• Bloeddruk verlagen

Soorten basilicum

Er zijn veel verschillende soorten basilicum, elk met unieke smaakprofielen en toepassingen. Enkele populaire variëteiten zijn:

• Thaise basilicum: Bekend om zijn anijsachtige smaak en wordt vaak gebruikt in de Thaise keuken.
• Paarse basilicum: Heeft een milde kruidige smaak en wordt vaak gebruikt voor decoratie en in salades.
• Citroenbasilicum: Heeft een citrusachtige smaak en aroma, ideaal voor gerechten die een frisse toets nodig hebben.
• Griekse basilicum: Kleinbladig en intens van smaak, veel gebruikt in Mediterrane gerechten.
• Heilige basilicum (Tulsi): Van belang in de Ayurvedische geneeskunde, bekend om zijn geneeskrachtige eigenschappen.
• Kardinaalbasilicum: Heeft een sterke smaak en wordt vaak gebruikt in traditionele gerechten.
• Basilicum Genovese, met zijn grote, groene bladeren en milde smaak, is het meest verkrijgbaar op de markt.

Voedingswaarde van basilicum

Basilicum bevat weinig koolhydraten, vetten en eiwitten, waardoor het een calorievriendelijk kruid is. De meeste calorieën in basilicum komen uit koolhydraten, voornamelijk vezels. Door basilicum aan je dieet toe te voegen, krijg je een gezonde dosis vitamine K, vitamine A, folaat, magnesium, fosfor en kalium binnen. De website "[LINK]" biedt een gedetailleerde voedingswaardetabel voor verse basilicum.

Wetenschappelijk ondersteunde toepassingen

Acne

Basilicum wordt soms gebruikt in topische gels voor de behandeling van acne, een ontsteking van de talgklieren. Er zijn aanwijzingen dat een combinatie van 5% basilicumolie en 3% etherische olie van zoete sinaasappel, toegepast op de huid gedurende acht weken, de symptomen van acne kan verminderen. Echter, onderzoek naar de effectiviteit van alleen basilicum bij de behandeling van acne is nog steeds beperkt [anno augustus 2024].

Antibacteriële en antimicrobiële eigenschappen

Basilicum heeft bewezen antibacteriële en antimicrobiële eigenschappen. De etherische olie van basilicum is effectief tegen verschillende stammen van Escherichia coli (E. coli) en bevat verbindingen die schimmels, gisten en bacteriën bestrijden.

Antioxidant en ontstekingsremmend

Basilicum werkt als een antioxidant en helpt het lichaam bij het neutraliseren van vrije radicalen. Zoete basilicum is rijk aan antioxidanten zoals fenolverbindingen en polyfenolen, die ontstekingen kunnen bestrijden bij aandoeningen zoals:

• artritis (gewrichtsontsteking)
• verkoudheid
• koorts
• mondzweren
• tandplak en tandvleesontsteking

Cognitie en depressie

Sommige basilicumvariëteiten, zoals heilige basilicum (Tulsi), kunnen de cognitieve functie ondersteunen en bijdragen aan het verbeteren van chronische gezondheidsproblemen zoals diabetes mellitus, metabool syndroom, angst en stress gerelateerd aan depressie.

Kanker

Heilige basilicum (Tulsi, Ocimum sanctum of Ocimum tenuiflorum) bevat fytochemicaliën die mogelijk kankerpreventieve effecten hebben. Deze stoffen kunnen de antioxidantactiviteit verhogen, de genexpressies veranderen, kankerceldood bevorderen en angiogenese (de ontwikkeling van bloedvaten in tumoren) remmen [anno augustus 2024]. Onderzoek naar de specifieke effecten van basilicum op verschillende kankertypes, zoals huidkanker, leverkanker, mondkanker en longkanker, is nog steeds gaande.

Vermoeidheid en uitputting

In aromatherapie wordt basilicum soms gebruikt om symptomen van vermoeidheid en uitputting te verlichten. Een mengsel van oliën, waaronder pepermunt, basilicum en helichrysum, kan helpen om de mentale alertheid te verhogen bij mensen die last hebben van vermoeidheid en uitputting.

Niet wetenschappelijk ondersteunde toepassingen

Aandoeningen

Er zijn claims dat basilicum nuttig kan zijn bij verschillende aandoeningen, hoewel wetenschappelijk bewijs voor deze toepassingen ontbreekt. Basilicum wordt soms gebruikt voor de behandeling van:

• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in longen)
• diarree
• hoge bloeddruk
• hoofdpijn
• maagpijn
• nieraandoeningen
• oorinfecties
• parasitaire infecties
• pijn
• slangen- en insectenbeten
• spijsverteringsproblemen
• wratten

Eetlustopwekkers

Er wordt gesuggereerd dat basilicum als eetlustopwekker kan dienen of als een diureticum (vochtafdrijvend middel). Er is echter geen wetenschappelijk bewijs om deze toepassingen te ondersteunen [anno augustus 2024].

Haargroei

Basilicumolie wordt soms geprezen vanwege zijn verzachtende en tonische eigenschappen, en er wordt gesuggereerd dat het de haargroei kan stimuleren. Onderzoek naar de effectiviteit van basilicumolie voor haargroei is echter beperkt.

Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven

Vrouwen die borstvoeding geven, gebruiken basilicum soms om de borstvoeding te bevorderen. Ook gebruiken sommige zwangere vrouwen het kruid om de bloedcirculatie te verbeteren. Er is echter nog geen klinisch bewijs dat deze toepassingen ondersteunt [anno augustus 2024].

Aankoop

Bij de aankoop van verse basilicum is het belangrijk om te kiezen voor een bosje met grote, heldere, groene bladeren die vrij zijn van donkere vlekken of bloemen. Basilicum met nog vastzittende wortels blijft langer vers en kan daarom een goede keuze zijn.

Opslag

Om basilicum te bewaren, leg je de bladeren tussen vellen keukenpapier en stop je ze in een plastic zak. Bewaar de basilicum in de koelkast, waar deze ongeveer vier tot vijf dagen vers blijft. Gedroogde basilicum kan samen met andere kruiden op een koele, donkere plaats worden bewaard en blijft ongeveer twee tot drie jaar goed.

Mogelijke bijwerkingen

Basilicum is over het algemeen veilig voor gebruik in de normale hoeveelheden die in voedsel worden aangetroffen. De bovengrondse delen van de basilicumplant zijn waarschijnlijk veilig voor volwassenen, kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, mits gebruikt als voedselaroma.

Schade door estragol

Langdurig gebruik van basilicumolie of het innemen van grote hoeveelheden basilicum kan onveilig zijn, omdat de plant estragol bevat. Estragol kan mogelijk schadelijk zijn voor de gezondheid. Voedingscentrum.nl meldt dat hallucinaties acute gezondheidseffecten zijn van deze stof. Regelmatig consumeren van hoge doses estragol kan leiden tot leverschade en kan mogelijk kankerverwekkend zijn bij langdurig gebruik [anno augustus 2024].

Bloeding verergeren

Basilicumolie en basilicumextract kunnen mogelijk bloeding en bloedingsstoornissen verergeren. Het wordt aangeraden om ten minste twee weken voor een operatie te stoppen met het gebruik van basilicum. Mensen die bloedverdunnende medicijnen gebruiken, moeten eerst hun arts raadplegen voordat ze basilicumolie of basilicumextracten gebruiken.

Bloeddruk verlagen

Basilicumextracten kunnen de bloeddruk verlagen. Het is verstandig om met een arts te overleggen voordat je basilicumolie of basilicumextracten gebruikt met het doel de bloeddruk te verlagen.

Lees verder

• Kruidengeneesmiddelen: Gebruik en veiligheid van kruiden
• Antioxidanten in voeding: Belang & bronnen van antioxidanten
• Vitaminen en mineralen: Functie, tekort & overmatige inname