Postelein, een poortje naar gezondheid

Er groeit Postelein in mijn tuin. Een onkruid dat bij ons steeds meer voor komt en dat zich ontpopt tot een gezonde plant. Deze Portulaca oleracea is traditioneel veel gebruikt geweest als wilde sla. De laatste jaren ontdekken we dat de blaadjes een rijke bron van omega-3-vetzuren zijn. Toch merkwaardig, omdat vetten vooral in zaden van planten voorkomen en omega-3-vetzuren vooral in visolie. Ik heb soms ook de indruk dat hij een beetje naar vis smaakt. Of is dat pure inbeelding?

Botanie en etymologie

Postelein is een kruipende, dikbladige eenjarige plant met kleine gele bloemen en opvallend rode stengels. die bij mij tussen de steentjes van de oprit groeit. Een echte kultuurvolger die graag bij de mensen groeit, op wegen, in tuintjes en bij wijngaarden.
De naam Portulaca komt waarschijnlijk van het latijnse portula, kleine deur, omdat de vrucht zich als een deurtje opent, om de zwarte, glimmende zaadjes hun verspreidend werk te laten doen. Of van porta, dragen en lac ‘melk’ melkdragend omwille van het witte melksap.De Postelein hoort samen met de Winterpostelein en de Montia tot de kleine familie van de Portulacaceae.

Namen

• Frans: Pourpier; Pourcellaine, Pourpie potager. [Boulos, 1983].
• Duits: Gartenportulak.
• Engels: Garden purslane, pigweed, pursley, pusley, wild purslane
• Spanish: Verdolaja.

Postelein,vergeten en terug ontdekt.

In de oudheid adviseerde Plinius de Oude al, om de plant als amulet te dragen als afweer tegen de duivel. De echte duivel hebben wij natuurlijk gewoon afgeschaft, daar hebben we dus geen kruiden meer voor nodig. Maar tegen die duivelse ziektes kunnen we nog altijd wat hulp gebruiken.
Ook andere gereputeerde Middeleeuwse herboristen hebben de postelein gewaardeerd.
Tabernaemontanus bijvoorbeeld ofwel Jacob Dietrich Theodorus von Bergzabern (1520-1590)) beval in zijn ‘Neuw Kreuter Buch’ van 1588 posteleinsap aan tegen brandend maagzuur en om losse tanden weer vast te zetten. Ook adviseerde hij een aftreksel van de zaden tegen darmparasieten.
De Engelse Culpepper in 1653 had nog heel wat andere toepassingen in petto:The juice also is singularly good in the inflammations and ulcers in the secret parts of man or woman, as also the bowels and hæmorrhoids, when they are ulcerous, or excoriations in them. The herb bruised and applied to the forehead and temples, allays excessive heat therein, that hinders rest and sleep; and applied to the eyes, takes away the redness and inflammation in them. En zo gaat hij nog een tijdje door, niet dat we alles wat Culpepper zegt moeten geloven, maar een beetje waarderen wat vele voor ons ervaart hebben, kan nooit kwaad.

Samenstelling, stoffen in de Postelein.

De plant bevat opvallend veel gezonde vetten, tot 16 %, vooral omega-3-vetzuren (400 mg alpha-linoleenzuur per 100gr verse plant). Daarnaast veel anti-oxydanten vitamines C tot 500mg, vitamine E 200mg, beta-caroteen 40mg per 100gr droge plant, maar ook in mindere mate vitaminen B1, B2, PP.
Minerale voedingswaarde: calcium 100mg, kalium 580mg, magnesium 68mg
Verder tyramine, noradrenaline en dopamine (Rombi 1998), dat zijn neurotransmitters die van belang zijn voor ons geestelijk welbevinden. Stoffen die zorgen voor de prikkeloverdracht in onze zenuwstrengen.
De plant bevat ook veel slijmstoffen, die verzachtend zijn voor huid en slijmvliezen.

Waar de postelein goed voor is?

Te veel om op te noemen, maar zonder meer zeer gezond voor de huid, voor de luchtwegen (astma) en voor de bloedvaten.

Gebruik van postelein.

We kunnen van Postelein weer tabletten en tincturen gaan maken, maar waarom zouden we hem niet veel meer in de keuken gebruiken. Vooral rauw in salade met olijfolie (regime crétois). De combinatie van olijfolie en postelein, verbetert niet alleen de smaak maar zorgt ook voor een betere opname van de vetzuren in het lichaam. Ook als kruidenthee, of eerder als afkooksel van de verse plant is het goed te gebruiken.
De prettigste manier is toch wel in de soep, gedeeltelijk met groenten zoals prei laten mee koken en op het eind van het kookproces nog wat gemixte postelein even laten meetrekken.

En waarom niet uitwendig, als papje of kompres voor een gezonde huid, bij acné, een vette huid of eczeem. Eventueel mengen met lijnzaad. De slijmstoffen samen met de vetzuren maken van dit papje een huidoppepper bij uitstek.

Onkruiden onze beste geneeskruiden?

Zo een gezonde plant en toch staat hij wereldwijd in de toptien van de grootste onkruiden, in goed gezelschap ten andere van brandnetel, weegbree en paardebloem. Zouden de grootste onkruiden onze meest waardevolle planten zijn?