Cholesterol: wat is het? hoe pak je het aan?

“Mijn cholesterol is te hoog.” Een vaak gehoorde klacht, en niet alleen bij senioren. Cholesterol is een stof die ons lichaam nodig heeft, maar een teveel kan gevaar inhouden. Bovendien is er niet alleen ‘slechte’ cholesterol maar ook ‘goede’.

Cholesterol?

Cholesterol is een vetachtige stof die aanwezig is in het omhulsel van onze lichaamscellen. Het menselijk lichaam maakt de meeste cholesterol zelf aan, vooral in de lever. De rest is afkomstig uit onze voeding. Cholesterol wordt getransporteerd via het bloed. De lever zorgt voor een evenwicht tussen lichaamseigen cholesterol en cholesterol afkomstig uit voeding. Dat evenwicht kan echter verstoord worden door een aantal factoren, bijvoorbeeld door voeding met te veel verzadigde vetten.

Goede of slechte cholesterol

Je hebt cholesterol nodig voor de normale werking van je lichaam. Het is een bouwstof voor hormonen, galzuren en vitamine D. Of het gaat om goede of slechte cholesterol, wordt bepaald door een transportdeeltje. Het gewicht van die deeltjes bepaalt het onderscheid.

• Low Density Lipoprotein (LDL) is eiwit in het bloed dat cholesterol van de lever naar de organen brengt. Veel LDL betekent dat er veel cholesterol wordt aangevoerd in de organen, die kan ophopen in de bloedvaten. Dit noemt men slechte cholesterol.
• High Density Lipoprotein (HDL) verwijdert vetstof uit de organen en vervoert die naar de lever. Daarom wordt
• deze HDL-cholesterol ‘goede’ cholesterol genoemd die je ook beschermt tegen hart- en vaatziekten.

Risico

Een te hoog cholesterolgehalte in het bloed is niet ongevaarlijk. Als cholesterol zich in een bloedvat opstapelt, slibt dat langzaamaan dicht en is er sprake van aderverkalking. Hiervan voel je niets, je ondervindt pas klachten als aderverkalking een gevorderd stadium bereikt. Dan kan je bijvoorbeeld last krijgen van drukkende pijn in je borstkas. Mogelijke gevolgen zijn beroertes of een hartinfarct.

Meten is weten

Via een eenvoudige bloedname kan je huisarts het cholesterolgehalte in een laboratorium laten opmeten. De resultaten geven het gehalte goede en slechte cholesterol aan. Vooral voor ouderen is een regelmatige controle aangewezen. Als je cholesterolgehalte te hoog is, kan de arts een behandeling opstarten. Hierbij houdt je arts rekening met diverse factoren: je leeftijd, geslacht, bloeddruk, erfelijkheid, of je al dan niet rookt enz.

Medicatie?

Geneesmiddelen worden gebruikt als je een verhoogd risico hebt op hart- en vaatziekten. Er bestaan verschillende soorten medicatie tegen cholesterol. Je arts bepaalt op basis van je risicoprofiel welke medicatie het meest effectief zal zijn. Cholesterolremmers kunnen ook neveneffecten hebben, neem ze daarom nooit zonder medisch advies.

Voedingstips

• Eet evenwichtig en gevarieerd, zodat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.
• Eet weinig vet, vooral dierlijke vetten zijn te vermijden.
• Onverzadigde vetten zijn veel beter dan verzadigde. Onverzadigde vetten zitten in plantaardige producten, olijfolie is een goede bron net als arachideolie, zonnebloemolie en maïsolie.
• Zet regelmatig vis op het menu. Ook vette vissoorten zoals makreel of paling hebben een positief effect ter preventie van hart- en vaatziekten.
• Gefrituurde gerechten eet je best niet te vaak.
• Gebruik magere of halfvolle melk i.p.v. volle melk.
• Gebruik volkorenproducten.
• Een diëtist kan je verder op weg helpen naar een gezond, gevarieerd menu.