Vitamines: alles over vitamines en een tekort hieraan

Vitamines, je eet ze iedere dag maar wat zijn het eigenlijk? Welke soorten zijn er en waar dienen ze voor. Bijna alle vitamines moeten we binnenkrijgen door middel van ons voedsel maar er zijn ook vitamines die ons lichaam zelf kan maken. Sommige mensen hebben een vitaminetekort en kunnen lichamelijke of geestelijke klachten krijgen. Ook kun je een teveel aan vitamines slikken. Voor sommige mensen zoals rokers of zwangeren is het juist goed om extra van een bepaalde vitamine binnen te krijgen.

Wat zijn vitamines?

Een vitamine is een voedingsstof die essentieel is om te overleven maar die het lichaam zelf niet of onvoldoende aan kan maken. Een vitamine is een micronutriënt, dat wil zeggen dat hiervan minder dan een gram via het voedsel wordt opgenomen per dag. De naam vitamine komt uit het Latijn: vita (leven) en amine (stikstofbevattende stof). Hoewel later ontdekt is dat er niet in alle vitamines stikstof zit is de naam niet veranderd.

Soorten vitamines

Totaal zijn er 13 vitamines: A, B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11, B12, C, D, E en K.
Deze vitamines kunnen weer onderverdeeld worden in 2 groepen.

Oplosbaar in vet: A, D, E en K.
Oplosbaar in water: B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11, B12 en C

Vitamines die in vet oplosbaar zijn worden bij een teveel hieraan opgeslagen in het lichaam. Bij de vitamines die oplosbaar zijn in water gebeurt dit niet, deze verlaten het lichaam via de urine, behalve vitamine B12, deze wordt wel opgeslagen.

Vitamines die het lichaam zelf kan aanmaken

Het lichaam kan zelf de vitamines A, B3, D en K aanmaken. Maar het is maar een kleine hoeveelheid die het lichaam kan aanmaken, daarom is het noodzakelijk om deze vitamines ook uit de voeding te halen. Alleen vitamine K maakt het lichaam zelf voldoende aan.

Alle vitamines en hun werking op een rijtje

Vitamine	Naam	Oplosbaar in	Belangrijkste functies	Zit o.a. in	Gevolgen bij deficientie (tekort aan)	ADH (volgens de warenwet)
A	Retinol	Vet	Vorming van epitheelcellen (huid, luchtpijp, haar, tandvlees, longweefsel) goede oogwerking, groei, weerstand	Vlees, vleeswaren, boter, margarine, melkproducten, vis, eieren	Nachtblindheid, droge schilferige huid, blindheid, dof haar	800 mcg (microgram)
B1	Thiamine	Water	Energievoorziening doordat koolhydraten uit het voedsel kunnen worden verbrand	Aardappelen, brood, vlees, graanproducten, melkproducten, groenten	Afwijkingen aan zenuwstelsel, hartproblemen, psychische afwijkingen	1,4 mg (milligram)
B2	Riboflavine	Water	Energievoorziening doordat koolhydraten, eiwitten en vetten kunnen worden verbrand	Melkproducten, vlees, groente, brood, fruit, eieren, noten	Huidafwijkingen (bij mond, tong en neus) haaruitval, schilferige huid	1,6 mg
B3	Niacine	Water	Energievoorziening, aanmaak van vetzuren, werking zenuwstelsel	Brood, vis, vlees, noten, aardappelen, groenten	Diarree, dementie, scheurbuik, pellagra	18 mg
B5	Pantotheenzuur	Water	Energievoorziening door vrijmaken van energie uit verzuren, herstel van weefsels, aanmaak hormonen, opbouw en afbraak eiwitten vetten en koolhydraten	Aardappelen, melkproducten, eieren, peulvruchten, vlees, volkorenproducten	Branderig pijnlijk gevoel in de voeten, zenuwafwijkingen	6 mg
B6	Pyridoxine	Water	Stofwisseling, afbraak en opbouw van aminozuren, afweer, groei, hormoonregulatie, bloedaanmaak, zenuwstelsel	Aardappelen, vis, banaa, vlees, melkproducten, eieren, brood, peulvruchten	Bloedarmoede, lage weerstand, zenuwaandoeningen, huidaandoeningen	2 mg
B8	Biotine	Water	Stofwisseling, vorming vetzuren, ontwikkeling van huid en haar	Sojabonen, noten, eieren, melkproducten, lever	Bloedarmoede, huidafwijkingen, depressie	0,15 mg
B11	Foliumzuur	Water	Groei, aanmaak witte en rode bloedcellen	Groenten (spruitjes, broccoli) brood, vlees, eieren, fruit	Open ruggetje, miskraam, vermoeidheid, bloedarmoede, darmstoornissen	0,2 mg
B12	Cobalamine	Water	Aanmaak rode bloedcellen, zenuwstelsel, afbraak eiwitten	Dierlijke producten als melkproducten, vlees, vis, eieren	Schade aan zenuwen, bloedarmoede, geheugenverlies, concentratiestoornissen	1 mcg
C	Ascorbinezuur	Water	Vorming van bindweefsel, weerstand, bevorderd opname van ijzer	Fruit (citrusvruchten) groente, aardappelen, kool	Verminderde weerstand, scheurbuik, trage wondgenezing, bloedend tandvlees, slapeloosheid	65 mg
D	Cholecalciferol	Vet	Stevige botten en tanden doordat het de opname van calcium en fosfor bevorderd	Zonlicht (UV) halvarine, margarine, eieren, vette vis	Botontkalking, engelse ziekte, spierzwakte	5 mg
E	Tocoferol	Vet	Versterkt het afweersysteem, antioxidant, regulatie van de stofwisseling in een cel	Plantaardige oliën, eieren, bladgroenten, granen	Veroudering van de huid, grotere kans op hart- en vaatziekten	10 mg
K	Fylochinon	Vet	Bloedstolling, botaanmaak	Bladgroenten (kool) tomaten, eieren, vis, lever, tarwe	Vertraagde bloedstolling, bloedingen	80 mg

Wie hebben extra vitamines nodig?

Zwangere vrouwen (vitamine B11, A, D)
Vrouwen die borstvoeding geven (vitamine B11, A, D)
Pasgeboren baby’s tot 3 maanden (vitamine K)
Kinderen tot 4 jaar (vitamine D)
Ouderen (vitamine D)
Sporters (vitamine C, E, Bètacaroteen)
Rokers (vitamine C)
Vegetariërs en veganisten (vitamine B12)
Mensen met een donkere huidskleur (vitamine D)
Medicijngebruikers (wisselend)

Te veel vitamines

Het slikken van te veel vitamines is ook mogelijk wat ernstige gevolgen kan hebben. Bij gewoon dagelijks eten zal dit niet voorkomen maar bij overmatig gebruik van vitaminepreparaten bestaat deze kans wel. Slik dus niet onbeperkt vitaminen maar schakel indien nodig een arts in. De gevolgen kunnen uitlopen van diarree tot bijvoorbeeld nierstenen of kalkafzetting in het lichaam.

© 2007 - 2024 M_vermaat, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.

Gerelateerde artikelen

Het belang van Vitamine CDat vitamines en mineralen een belangrijke rol in ons leven spelen is bekend, maar welke vitamine waar nou precies goed…

Met vitamines B minder longkankerOnderzoek door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft uitgewezen dat mensen met veel vitamine B6 in het bloed mogelijk…

Wat zijn de beste vitamines voor je haar?Het is algemeen bekend dat vitamines en mineralen goed zijn voor je algemene gezondheid en bijvoorbeeld je de conditie v…

Belangrijke vitamines voor de cavia: vitamine D, E en KElke cavia moet voldoende vitamines binnenkrijgen om fatsoenlijk te kunnen blijven functioneren. Een aantal van deze vit…

Wat zijn vitamines precies?Haast iedereen weet dat je voldoende vitamines binnen moet krijgen. De meeste mensen zijn echter bang hier te weinig van…

Bioactieve stoffenSteeds meer raken we bekend met deze grote groep voedingsstoffen. Ze zijn dan niet onmisbaar, maar hebben wel een gezond…

Bronnen en referenties

Inleidingsfoto: Hans, Pixabay

M_vermaat (60 artikelen)
Laatste update: 21-09-2016
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Gezonde voeding
Bronnen en referenties: 1

Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.

Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.