Prei, groente en geneeskruid

Prei hoeven we niet echt meer voor te stellen. Aan de wetenschappelijke naam Allium porrum kunnen we zien dat hij tot hetzelfde plantengeslacht als knofllook, Allium sativum en Ui, allium cepa hoort. Prei in een enigszins andere gedaante was al bij de oude Romeinen bekend. Prei werd door Cato vermeld en ook Dioscorides beschreef de plant onder de naam Prasov chepaion. Dioskorides schreibt dem Porree blähende und harntreibende Wirkung zu. Der Same habe eine zusammenziehende Kraft, weshalb sein Saft mit Essig oder Weihrauch vermischt den Blutfluss, sonderlich der Nase, stopfe. Mit Honig vermischt helfe er gegen den Biss giftiger Tiere.  Ook in het Capitularium van Karel de Grote was de prei opgenomen.

Hildegard (10de eeuw) en de prei

Hildegard von Bingen had dikwijls een uitgesproken mening over kruiden en groenten en niet altijd positief, zo verteld ze over prei 'En rauw gegeten is zij slecht en verderfelijk, als een giftig en nutteloos kruid, omdat zij het bloed en de verrotting en de sappen van de mens in het tegendeel verandert, dat betekent "wal", zodat het bloed niet meer toeneemt, het vuilnis door de prei niet vermindert en slechte sappen niet gereinigd worden'. (Kap. 1-81)

Dodoens (16de eeuw) over prei

Alhoewel prei algemeen voorkwam ten tijde van Dodoens, maakt deze "quaet ende grof bloet / winden / ende swaren droomen", zo schreef hij, waarschijnlijk onder invloed van Hildegard von Bingen. Maar hij vond ook dat "Pareye doet water lossen / ende die grove vochticheden scheyden ende maeckt saechten camerganck." Dat waren de woorden die Dodoens gebruikten om prei en zijn diuretische werking te beschrijven. Hij beschrijft twee soorten prei: deze "die afghesneden wordt"en deze "die niet afghesneden en wordt'. In wezen moet het hier gaan om één en dezelfde soort die op verschillende wijze werd geteeld. De één werd regelmatig tegen de grond afgesneden en liet men opnieuw op­schieten, net zoals met bieslook gebeurd. De tweede soort werd geteeld en geoogst zoals wij vandaag nog prei oogsten: de planten één voor één uit de grond trekken. Ten tijde van Dodoens werd prei in alle hoven geplant, wat zijn verspreiding als keukenplant accentueert.

Die "gesneden prei", ook "snijprei" genoemd vinden we ook terug bij de dichter P.C. Hooft (1581-1641):
"Lang toch leefd' ik tevreên met armlijk zoutvat,
Onaanzienlijke spijs, niet uitgedokterd,
Kropsla, schralige kost, de zware snijprei,
Tuin boon, rauwig en wel, ook moes van linzen."

Dr. Leclerc over prei

Al wat dichter bij ons in de tijd, rond 1930 wil ik ook de degelijke informatie van Dr. Leclerc vermelden, in zijn werk Les légumes de France schrijft hij 'Saintignon a démontré que le mucilage contenu dans le suc du poireau et recueilli par expression après une coction prolon­gée possède une propriété émolliente élective sur la muqueuse pharyngienne adultérée par les processus d'inflammations catarrhales aiguës et chroniques : aussi l'emploie-t-on avec avantage dans toutes les pharyngites, quelle qu'en soit la forme clinique, dans les laryngites, dans les trachéites et dans les bronchites', Dus vooral goed voor de luchtwegen door de aanwezige slijmstoffen.

Geneeskracht

Sommigen, nieuwe Hildegard aanhangers vinden prei weer des duivels en anderen vinden die prei dan weer supergezond en geneeskrachtig, goed voor lever, nieren, blaas, gal, verkoudheid, bloedsuikerverlagend, hyperglycemie, hart en vaten, darmzuiverend, keel, constipatie, huid, nagels, haren. Ook dat is, wat mij betreft van het overdrijven te veel. Als ik de gulden middenweg mag kiezen zou ik zeggen dat prei vochtafdrijvend is en bijzonder goed voor de keel, te gebruiken bij droge hoest en heesheid waarschijnlijk door de aanwezige slijmstoffen en de glycosinolaten, stoffen die we ook kennen van de ui en de rammenas. En verder, en dan stop ik er mee, is het ook gezond voor de bloedvaten ook weer vergelijkbaar met de werking van andere Alliumsoorten zoals knoflook en ui en daar is ook wel enig wetenschappelijk bewijs voor.