Zindelijkheid: Gemiddelde leeftijd, methoden en tips

De definitie van zindelijkheid is het gecontroleerd plassen en poepen op een plaats die daar speciaal voor bedoeld is. De leeftijd waarop kinderen overdag en/of 's nachts zindelijk worden verschilt van kind tot kind, maar er zijn wel richtleeftijden aan te wijzen. Wanneer ouders zindelijkheidstraining met hun kinderen doen, en hun kind positief belonen wanneer het zich aan de training houdt, kan het zindelijkheidsproces worden versneld.

Prikkel

Wanneer baby's nog erg jong zijn, ervaren zij nog niet de prikkel voor het plassen of poepen. Ze laten in deze periode van het leven alles gewoon lopen. Bij echte zindelijkheid kan een kind zowel de aandrang voor urine en ontlasting opmerken, en daar ook adequaat op reageren door deze aandrang te negeren totdat zij bij een toilet zijn aangekomen. In de meeste westerse landen zijn kinderen vanaf de leeftijd van twee jaar in staat om deze prikkel voor het plassen of poepen te kunnen opmerken en om hiernaar te gaan handelen.

Zindelijkheidstraining

Zoals gezegd kan er rond de leeftijd van zo'n 24 maanden effectief met zindelijkheidstraining begonnen worden.

Baby-Zindelijkheids-Communicatie methode

Er zijn ook aanhangers van de zogenaamde Baby-Zindelijkheids-Communicatie methode van Laurie Boucke, waarbij men er naar streeft om baby's vanaf de geboorte zindelijk te maken. Hierbij moeten ouders eerst ontdekken wanneer hun baby zijn behoeften doet en vervolgens hun baby iedere keer boven het potje of boven de wastafel houden waarbij de ouders een geluid maken. Het idee is dat de baby op een gegeven moment een verband legt tussen het doen van zijn behoeften en het geluid, en dat dit bijdraagt aan het zindelijkheidsproces. Hiermee kan tevens flink bespaard worden op de luierkosten.

Tegenstanders van deze methode zijn bang dat wanneer je de zindelijkheidstraining begint voordat het kind daar mentaal gezien daadwerkelijk klaar voor is, je onnodige frustratie bij het kind kunt opwekken. Tevens vinden ze de methode, waarbij ouders continu in de gaten moeten houden of hun kind aanstalten maakt om zijn behoeften te doen, te tijdrovend en niet passen in de moderne tijd.

Het ideale moment om een kind zindelijk te maken

Om succesvol met de zindelijkheidstraining te starten moet het kind aan kunnen voelen wanneer het moet plassen of poepen. Het moment dat een kind zijn eigen ontlasting vies begint te vinden, is vaak het ideale moment om te beginnen met de zindelijkheidstraining. Meestal zal dit zo rond de leeftijd van twee jaar zijn. Wanneer het kind nog niet gruwelt van zijn ontlasting en er nog mee wil spelen is het vaak nog te vroeg om aan het echte werk te beginnen. Het kan dan verstandig zijn om nog even te wachten, om zo onnodige frustratie bij zowel ouder als kind te voorkomen.

De training

Tijdens de zindelijkheidstraining moeten kinderen leren het toilet te gebruiken. Het kind moet echter wel zelf ook naar de wc willen. Wanneer je het kind moet dwingen kun je in een vervelende strijd terechtkomen.

De stappen om een kind succesvol zindelijk te krijgen zijn als volgt:

• Leg steeds goed uit wat je gaat doen, dit kan je bijvoorbeeld doen door spelenderwijs met een pop voor te doen hoe het op het potje gaan werkt, en door boekjes over dit thema voor te lezen.
• Laat je kind wennen aan het doen van zijn behoeften op het potje, voordat je je kind op het toilet zet
• Laat het kind zelf de inhoud van het potje doorspoelen op het toilet
• Zorg ervoor dat het kind tijdens de periode van zindelijkheidstraining kleding krijgt die hij gemakkelijk zelf aan en uit kan trekken. Hiermee kunnen ongewenste ongelukjes voorkomen worden.
• Zorg voor beloningen wanneer het kind doet wat je van hem verlangt. Een goede manier is het maken van een A4-tje waarop het kind na iedere toiletbeurt een sticker mag plakken. Beloof bijvoorbeeld een klein cadeautje bij een volle kaart.
• Wordt niet boos wanneer het een keer mis gaat, maar zorg dat je een extra set kleren bij je hebt
• Vraag regelmatig of het kind moet plassen, zeker wanneer je hem heen en weer ziet wippen

Gemiddelde leeftijd waarop kinderen zindelijk worden

Tegenwoordig worden kinderen later zindelijk dan vroeger. Waar kinderen 30 jaar geleden gemiddeld met 23,7 maanden overdag zindelijk waren (25,9 maanden voor de jongens, en 21,5 maanden voor de meisjes), is dit tegenwoordig gemiddeld zo'n zeven maanden later, namelijk 31,2 maanden (32,6 maanden voor de jongens, en 29,7 maanden voor de meisjes). Gemiddeld duurt het daarna nog zo'n zes tot twaalf maanden voordat het kind ook 's nachts zindelijk is.

De belangrijkste reden voor deze vertraging in het zindelijk worden is het feit dat de luiers van tegenwoordig zo comfortabel zijn. Het kind voelt minder goed of het zijn behoefte gedaan heeft vanwege de absorberende stoffen in moderne wegwerp-luiers. Hierdoor heeft hij er ook minder last van. Andere redenen zijn het later beginnen met de zindelijkheidstraining, meer gebruik van kinderopvang, minder broertjes en zusjes in het gezin, die vroeger een deel van de zindelijkheidstraining overnamen van de ouders, en meer een-oudergezinnen.

Wanneer moet ik me zorgen gaan maken?

De eerder genoemde leeftijden zijn gemiddelde leeftijden. Je hoeft je dus niet meteen zorgen te gaan maken wanneer je zoon nog niet zindelijk is op de leeftijd van 32,6 maanden. Maar liefst 25 à 30% van de kinderen is pas na het vierde jaar zowel overdag als 's nachts zindelijk. Wanneer je kind op de leeftijd van 5 jaar nog niet overdag zindelijk is, is hier misschien een medische oorzaak voor en ishet verstandig dit eens met de huisarts te bespreken. Voor nachtelijke zindelijkheid ligt deze grens rond de zes jaar.