Omphalitis: infectie van de navel bij pasgeborenen

Omphalitis is de Latijnse benaming voor een navelinfectie. Deze kan optreden wanneer kort na de geboorte bacteriën zich nestelen in het stompje van de navelstreng. Symptomen van een infectie van de navel zijn onder andere roodheid, zwelling en pusvorming rondom het stompje van de navelstreng. Het is belangrijk om direct bij de eerste verdenking op een infectie een arts te raadplegen omdat de toestand van de baby snel achteruit kan gaan bij verspreiding van de infectie. Omphalitis wordt met antibiotica behandeld.

Navelinfectie bij baby's

• Risico van infectie van de navel bij pasgeborenen
• Hoe herken je een infectie van de navel?
• Behandeling
• Voorkomen van een infectie van de navel

Risico van infectie van de navel bij pasgeborenen

Direct na de geboorte van een baby wordt de navelstreng afgeknipt, waarbij een klein stompje wordt achtergelaten op de plek die we de navel noemen. Dit stompje zal normaliter verdrogen en dan loskomen. Soms gebeurt dit al na drie dagen, maar het kan tot negen weken duren voor dit gebeurt. Het is niet vreemd om rondom het stompje een beetje pus te zien. Door de plek niet af te dekken maar aan de lucht te laten drogen wordt een infectie voorkomen. Het kan echter helaas voorkomen dat bacteriën zich in de navel nestelen waardoor roodheid en zwelling ontstaat. In sommige gevallen kunnen deze bacteriën zich dan ook via de navelstrengbloedvaten door het lichaam van de pasgeborene verspreiden.

Amerikaans onderzoek heeft aangetoond dat in ontwikkelde landen de kans op het ontstaan van een navelinfectie of omphalitis tussen de 0.2 en 0.7% ligt. Vanwege de slechtere hygiëne ligt dat percentage in ontwikkelingslanden voor hoger en is het zelfs een belangrijke factor in de hoge kindersterfte.

Risicofactoren voor het ontstaan van een navelinfectie zijn een verslechterde weerstand en een infectie van de placenta (chorioamnionitis). Prematuurtjes, baby's waarbij de bevalling lang duurde en baby's die een navelstreng katheter gehad hebben worden om deze reden extra gemonitord voor infecties.

Hoe herken je een infectie van de navel?

Gedurende de eerste twee weken van de infectie kun je tekenen van cellulitis (een ontsteking van de dieper gelegen delen van het onderhuidse bindweefsel) waarnemen rondom het stompje in de navel. Hierbij zal meestal sprake zijn van roodheid, zwelling en de vorming van pus (soms kan de navel erg bol gaan staan). Ook kan de plek warm aanvoelen en kan de baby reageren op aanraking van de ontstoken regio. Andere symptomen die zich kunnen presenteren wanneer de infectie doorzet zijn koorts, een verhoogde hartslag en sufheid en kan de baby een gebrek aan eetlust vertonen.

Behandeling

Het is erg belangrijk om bij de eerste verdenking van een infectie direct een arts te raadplegen. Omdat een infectie zich rap kan verspreiden door het kleine lichaam van de baby kan de situatie namelijk snel achteruit gaan. Treedt bloedvergiftiging (sepsis) op dan kan omphalitis dodelijk zijn.

Als de diagnose van een navelinfectie gesteld wordt dan zal direct aangevangen worden met het toedienen van (intraveneuze) antibiotica. Eventuele complicaties zoals een verhoogde bloeddruk kunnen apart behandeld worden. Bij omphalitis is vaak niet direct duidelijk welk type bacterie de infectie veroorzaakt. Meestal gaat het om Streptococcus, Staphylococcus aureus of Escherichia coli, waartegen penicilline kan worden ingezet. De antibiotica worden normaliter middels een infuus toegediend. Bestaat de verdenking dat er sprake is van een ingrijpende anaërobe infectie dan kan ook gekozen worden voor het toedienen van Metronidazol.

Voorkomen van een infectie van de navel

Zoals gezegd komt een infectie van de navel in ontwikkelde landen niet veel voor. Belangrijk is om het stompje van de navelstreng aan de lucht te laten drogen. Door het veel te bedekken geef je bacteriën immers de kans om te gaan woekeren. Het RIVM adviseert om bij de verzorging van de navel van pasgeborenen geen desinfectiemiddelen te gebruiken. Omdat pasgeborenen in het ziekenhuis blootstaan aan ziekenhuispathogenen wordt aldaar wel gebruik gemaakt van chloorhexidine 0,5% in alcohol 70% bij de verzorging van de navel.