Speen voor de baby: voordelen en nadelen van de fopspeen

Circa 75 tot 85 procent van de kinderen in Westerse landen gebruikt voor kortere of langere tijd een fopspeen. Maar is speengebruik wel zo verstandig? Het gebruik van de fopspeen voor de baby heeft diverse mogelijke gevolgen voor de ontwikkeling van je kind, zowel in positieve als negatieve zin. Meer kennis van de fopspeen en de voordelen en nadelen zorgt ervoor dat je een weloverwogen beslissing kan nemen. En welke speen is het meest handig voor de baby?

Speen verkleint de kans op wiegendood

Uit een grootschalig onderzoek komen aanwijzingen naar voren dat het gebruik van een speen tijdens het inslapen de kans op wiegendood verkleint. Hoe het kan dat speengebruik de kans op wiegendood verkleinen kan is niet duidelijk. Het zou kunnen dat kinderen door de speen sneller merken wanneer ze zuurstof tekort komen en daardoor op tijd wakker worden en aandacht van de verzorger kunnen trekken. Het zou ook kunnen dat de baby gemakkelijker kan ademen door de mond wanneer dit door de neus onvoldoende mogelijk meer is. De speen dwingt de tong van de baby naar de voorkant van de mond, waardoor de tong niet gemakkelijk achterin de mond kan zakken en ademhalingsproblemen kan veroorzaken.

Andere slaapgewoonten

Er zijn tevens aanwijzingen dat baby's door de speen een andere slaaphouding aannemen die de kans op wiegendood kleiner maakt. Het is mogelijk dat speengebruik de slaapgewoonten en ademhaling van een baby verandert, waardoor de beschermende effecten van de speen ook optreden wanneer de baby de speen niet in heeft.

Welke kinderen hebben langer behoefte aan de speen?

Het blijkt dat niet ieder kind even veel en even lang behoefte heeft aan een speen. De ene baby is er na enkele maanden al klaar mee terwijl de ander na het tweede levensjaar nog veelvuldig een speen wil. Factoren die geassocieerd worden met een hoger speengebruik op drie- en vierjarige leeftijd zijn onder andere:

• Hogere leeftijd van de moeder
• Hoger opleidingsniveau van de moeder
• De eerstgeborene zijn

De verklaringen hiervoor zijn niet duidelijk. Mogelijk speelt de tijd die de moeder met haar kind doorbrengt een rol.

Fopspeen en borstvoeding

Er is langere tijd gedacht dat het gebruik van de fopspeen de borstvoeding negatief beïnvloedde. Doordat de baby al aan de fopspeen sabbelt neemt de behoefte aan de borst af, zo luidde een van de meest gehoorde verklaringen. Systematisch onderzoek naar borstvoeding en speengebruik laat echter geen duidelijk verband zien. Meer uitgebreid onderzoek is nodig voor er echt harde aanbevelingen gedaan kunnen worden.

Fopspeen lijkt borstvoeding niet te hinderen

Vooralsnog lijkt de speen echter prima in combinatie met borstvoeding gegeven te kunnen worden. Wanneer de borstvoeding niet goed op gang komt, kan het raadzaam zijn het speengebruik tijdelijk te stoppen tot de borstvoeding goed verloopt.

Speen en ontwikkeling gebit

Veel ouders maken zich zorgen over de ontwikkeling van het gebit van hun baby wanneer deze een fopspeen gebruikt. De fopspeen kan echter tot de leeftijd van twee jaar gebruikt worden. Wanneer kinderen ouder dan twee jaar de speen blijven gebruiken neemt de kans op bepaalde gebitsafwijkingen zoals een open beet (te veel ruimte tussen boven- en ondertanden) toe.

Speen en infecties (middenoorontsteking en mondinfectie)

Een andere zorg van veel ouders is een verhoogde kans op middenoorontsteking (otitis media) wanneer hun kind graag een speen heeft.

Waarom is er een verband tussen de speen en middenoorontsteking?

Middenoorontsteking komt vaak voor bij jonge kinderen. Speengebruik lijkt de kans op een herhaalde middenoorontsteking op twee manieren te vergroten. Enerzijds komen bacteriën vanuit de neuskeelholte gemakkelijk in het middenoor terecht, anderzijds kan de fopspeen de vorming van het gebit van oudere kinderen hinderen waardoor de buis van Eustachius (die betrokken is bij middenoorontsteking) minder goed kan functioneren.

Welke speen is handig voor de baby?

Er is een ruime keuze aan spenen, zo veel dat je soms door de bomen het bos niet meer kan zien. Waar moet je rekening mee houden wanneer je een fopspeen kopen wilt?

• Houd rekening met de leeftijd van je baby. Op de verpakking van de speen staat aangegeven voor welke leeftijd de speen bedoeld is.
• Een speen met een klein ventilatiegaatje bovenin zorgt ervoor dat de druk op het gehemelte van de baby niet te hoog oploopt zodat de gebitsontwikkeling niet gehinderd wordt
• Wanneer je baby nog geen tanden heeft, is een tepelvormige speen een goede optie. Wanneer de eerste tandjes doorkomen kun je echter beter overgaan op een andersoortige speen
• De meeste spenen zijn gemaakt van siliconen, maar je kunt ook voor een meer milieubewuste speen van bijvoorbeeld rubber gaan
• Controleer na aanschaf of de fopspeen veilig is door te bekijken of er loszittende delen zijn en of de speen stevig in elkaar zit