Foppen of stoppen?

Het zorgt voor een rustigere baby en een kleinere kans op wiegendood; de fopspeen. Maar er zijn ook een paar nadelen verbonden aan de fopspeen. Niet aan de speen zelf natuurlijk, maar wel aan het gebruik ervan. wa tis dus verstandig gebruik? Alle pasgeboren baby's hebben zuigbehoefte. Het kalmeert ze als ze onrustig zijn, want het organiseert het kindje weer en zorgt voor het vrij maken van stoffen die het kindje rustig maken. Het heeft dus ook een kalmerende werking bij pijntjes, kou en andere ongemakken. Het probleem is echter dat zodra je kind gewend is aan de speen, hij dan ook niet meer zo makkelijk zonder kan. En bij peuters en kleuters is zuigen meer een gewoonte geworden dan dat ze het echt nodig hebben. Het is een vorm van conditionering (leren door herhaling en gewoonte); het geeft een prettig gevoel, het is een rust moment en troostmiddel. Hierdoor hebben kinderen in de winkels soms een speen en als ze achterop de fiets zitten, zodat ze maar niet gaan huilen. Maar dit is nou juist niet wat je wil bewerkstelligen met het gebruik van de speen.

Ontwikkeling van spraak

Het speentje werkt prima bij het inslaap vallen of als troostmiddel als je kind ziek is of net een prikje heeft gehad. Maar gebruik hem niet voortdurend en gedurende de hele dag. Het heeft namelijk een nadelige uitwerking op de spraakontwikkeling. Een baby begint al vroeg met het oefenen van geluiden door achter in de keel klanken te maken als grr-grr en br-rrr. Na 4-6 maanden ontwikkelt de mondmotoriek zich nog verder en worden klanken met de lippen gemaakt. Baby's die veel een speen in hebben kunnen hun lippen niet inzetten bij het maken van geluiden en gebruiken in plaats hiervan hun tong. Wat er op den duur voor kan zorgen dat je kind gaat slissen. Bepaalde klanken kunnen zelfs zich niet ontwikkelen, voornamelijk de s, t, l en de d leveren problemen op.

Hoe af te leren?

De meningen zijn verdeeld over hoe het speen gebruik af te leren; cold turkey (klaar en over), in de gracht voor de baby eendjes, meegeven aan Sinterklaas, begraven in de achtertuin of een vies smaakje op de speen smeren. Het kan allemaal, het is echter niet verstandig de speen ineens weg te nemen. Dus het is beter langzaam af te bouwen of goede afspraken te maken over wanneer de speen wel en niet gebruikt kan worden. Als je kind twee jaar is, kan je goed uitleggen dat de speen niet mee kan naar het kinderdagverblijf en dat het nu alleen nog bij het slapen gebruikt kan worden. Over het algemeen wordt de regel gehanteerd om de speen helemaal niet meer te gebruiken als het kind naar de basisschool gaat, want dan word je toch echt wel erg groot voor de speen.
Er zijn kinderen die dan overgaan op het gebruik van de vingers of duim, maar dit is niet best voor de ontwikkeling van het gebit.

Wist je dat?

• Het rond 1500 in Europa gebruikelijk was je baby een hard suikerstaafje te geven om op te sabbelen. Maar ook een gevuld stuk linnengoed met suiker of een stukje taai spekvlees voldeden! Baby's werden nog eens extra rustig als dit stukje linnen in brandewijn of andere alcoholische dranken werd gedoopt.
• In 1900 kreeg de fopspeen de vorm aan die wij nu kennen. In Amerika werden de eerste patenten voor het ontwerp aangevraagd. Het zuiggedeelte werd gemaakt van zwart, bruin of wit rubber en was een stuk langer dan vandaag de dag.
• In de krant rond 1900 verontrustende koppen ten aanzien van de fopspeen verschenen, de speen werd namelijk te vaak in suiker of honing gedoopt met alle gevolgen van dien (tandbederf)
• Goede hygiëne was vroeger al een veel besproken onderwerp. In 1914 klaagde een arts uit Londen over de gewoonte van ouders om de manier waarop de speen werd schoongemaakt. Nadat de speen op de grond viel werd deze even afgeveegd en schoongelikt door moeder en vervolgens weer aan het kind gegeven.
• De speen in Amerika pacifieer heet, het betekent vredelievend. Het komt van de stille oceaan, de Pacific Ocean.
• Ze in Engeland de uitdrukking 'spit he dummy' gebruiken als men woedend is? Het betekent letterlijk 'spuug de speen eruit'.

Lees verder

• Aan tafel! Eetproblemen bij peuters
• Eenkennigheid van je baby of kind
• Slaapproblemen bij kinderen
• Flesvoeding vs. Borstvoeding