Eenkennigheid van je baby of kind

Als je de kamer verlaat, zet je baby/kind het op het huilen. Als hij/zij een stukje brood bij de bakker aangeboden krijgt, wordt het afgeslagen en die lieve opa is nu toch wel een beetje eng. Allen tekenen dat je kind wel eens in de eenkennigheidsfase is gekomen. Het is wellicht een wat lastige periode, maar het is een een mijlpaal in het leven van je kind. Het begint zich namelijk te realiseren dat het hij/zij een eigen persoontje is!

De start

Vanaf de geboorte zijn kinderen allemansvrienden, dit moet ook wel want anders zouden ze niet overleven. Als ze dan al een eenkennigheidsfase zouden hebben, dan zouden ze aan de goden overgeleverd zijn. Na de geboorte gaat een kind zich steeds meer richten op degene die het meest voor hem doet en dat relateert hij/zij aan voeden, verschonen van de luier en liefdevolle aandacht geven. Na 6-7 maanden hebben de hersenen een beeld uit ervaring opgeslagen. Mama geeft mij eten en staat aan mijn ledikant als ik huil en verschoont mijn luier. De verzorgster van de crèche kan ook meer vertrouwd lijken dan oma die eens in de twee weken oppast. In deze periode maken kinderen onderscheid tussen vertrouwd/niet vertrouwd en bekend/onbekend. Men noemt dit de scheidingsangstfase, het is een mijlpaal voor het leven van je kind. Het ontdekt namelijk spelenderwijs dat hij los van jou kan functioneren. Hij/zij weet dat jij het beste voor hem/haar zorgt dus klampt het zich aan jou vast. De hoogtepunten van deze fase liggen rond de 9 maanden en 18 maanden. En het duurt ongeveer tot maand 20.

Verplaatsen

Wat denkt het kind nog meer, behalve dan dat mama (of papa) het beste voor hem zorgt? Zijn overlevingsdrift zorgt ervoor dat hij je in de gaten blijft houden, en dat is ook heel logisch. Stel je maar eens voor dat degene van wie je volledig afhankelijk bent de kamer uit dreigt te lopen, dan doe je er toch alles aan om diegene in de kamer te houden? En als oma binnen komt lopen dan denk je dat zij je bij je moeder wilt weghalen, dus kruip je weg bij je moeder en als oma je probeert aan te raken dan zet je je het op een huilen.

Wat te doen?

Er zijn vier stappen hoe je met eenkennigheid kan omgaan:

1. Bedenk je dat eenkennigheid een mijlpaal is in de ontwikkeling van je kind. Je kind kan nu onderscheid maken tussen vreemd en vertrouwd.
2. Wees zelf de intermediair. Maak vanuit je eigen schoot of vanaf de arm kennis met de 'vreemde'.
3. Benoem de angst van je kind en verzacht het met geruststellende woorden: Ik snap dat je opa een beetje eng vindt, je hebt hem ook alweer een tijdje niet gezien. Mama gaat even zijn jas ophangen, houd jij de sjaal even vast? Laat zien dat opa voor jou wel heel vertrouwd is.
4. Vergroot langzaam de afstand tussen jou en je kind, maar blijf er wel bij. Ga telkens iets verder weg zitten en laat hiermee zien dat de situatie veilig is. Probeer dit niet allemaal op één dag, maar voer het gefaseerd in.

Kiekeboe

Tussen het eerste en het tweede levensjaar gaan kinderen ontdekken dat dingen die weg zijn, wel kunnen blijven bestaan. Daarom is het terugkeren van de eenkennigheidsfase geen slechte zaak, het draagt bij aan deze ontwikkeling. Het spelletje 'kiekeboe' kan hier ook aan bijdragen. Door bijvoorbeeld een speen onder een doekje te leggen en dit doekje weg te trekken, kiekeboe! Het is een uniek spelletje dat kinderen uit zichzelf al leuk vinden om te doen, omdat het zo'n verrassing is. Iets lijkt weg, maar daar is het weer! Deze ervaringen helpen ook bij de scheidingsangst, de hersenen rijpen meer door ervaring. Hierdoor ontdekken ze; mama is weg, maar ze blijft bestaan. Hoe meer het kind hiervan op de hoogte is, hoe rustiger het is bij het afscheid. Hier gaan echter wel een paar maanden overheen.

Afscheid nemen

Het heeft geen zin om stiekem weg te glippen, want dan leert je kind niet waar je heen gaat en denkt het misschien dat je zomaar weg kan gaan. Het is dus belangrijk bewust afscheid te nemen. Doe dit kort, maar bewust. Door bijvoorbeeld kort te benoemen wat hij aan het doen is en te zeggen dat jij nu weggaat en een kus te geven. Het is dan ook beter om niet heel uitgebreid bij het raam nog eens te gaan zwaaien, tenzij dit natuurlijk onderdeel van het 'afscheid'ritueel is. Het is ook niet handig om terug te gaan als je je kind hoort of ziet huilen, hierdoor wordt het beloond voor het huilen want jij komt terug. Dan kun je er zeker van zijn dat hij de dag erna weer zal gaan huilen. Het punt is dat hij leert dat jij weggaat, maar aan het einde van de dag weer komt om hem op te halen.

Oorzaak?

Eenkennigheid is geen gevolg van een bepaald karakter of een mate van gehechtheid aan belangrijke personen, maar meer een gevolg van opvoeding. Als je je kind vijf dagen thuis houdt en je je kind sinds de babytijd met moeite afgegeven hebt aan familieleden of zelfs je man? Zie je jezelf als hoofdverantwoordelijke en de beste verzorger? Dan is de kans op eenkennigheid groter.

Lees verder

• Aan tafel! Eetproblemen bij peuters
• Flesvoeding vs. Borstvoeding
• Foppen of stoppen?
• Slaapproblemen bij kinderen