Hoe herken je een longontsteking bij kinderen?

Longontsteking komt vaak voor bij kinderen, vooral bij baby’s. Het afweersysteem is op deze leeftijd nog niet goed ontwikkeld. Bij een longontsteking zijn de vertakkingen in de longen en de longblaasjes ontstoken. Hoesten, koorts en een snelle ademhaling zijn symptomen van een longontsteking. De ontsteking kan worden veroorzaakt door een virus of een bacterie. Bij een bacteriële infectie schrijft de arts antibiotica voor. Als het kind erg ziek of benauwd is, dan kan een ziekenhuisopname noodzakelijk zijn.

Wat is een longontsteking?

Bij gezonde mensen komt zuurstof via de wanden van de longblaasjes in het bloed. Bij een longontsteking zijn de kleine vertakkingen van de longen en de longblaasjes ontstoken. Ontstoken longblaasjes vullen zich met vocht en witte bloedlichaampjes. Zuurstof kan hier niet goed doorheen en de opname in het bloed vermindert. Daardoor kan een kind benauwd worden.

De oorzaken van een longontsteking

Longontsteking wordt meestal veroorzaakt door een bacterie, virus of schimmel. In het najaar en de winter is de kans op besmetting het grootst. Mensen zitten veel binnen, terwijl ramen en deuren dicht blijven. Virussen kunnen zich dan gemakkelijk verspreiden. Na het oplopen van een verkoudheid of griep vermindert de weerstand. Er kan een longontsteking ontstaan. Longontsteking kan ook ontstaan nadat een kind zich verslikt. Stoffen die in de longen komen zorgen dan voor een ontsteking.

Wat zijn de symptomen van een longontsteking bij kinderen?

Kinderen zijn vaak verkouden of grieperig. Dat is normaal en in de meeste gevallen knappen ze na enkele dagen weer op. Maar hoe kun je nu zien of een kind gewoon ziek is, of dat er een ontsteking zit?
Er kan sprake zijn van een longontsteking als het kind

• Een snelle, oppervlakkige ademhaling heeft.
• Kortademig is.
• De hulp ademhalingsspieren gebruikt. (in de nek, onder de ribben)
• De neusvleugels wijd opent. (neusvleugelen)
• Vermoeid is.
• Een verminderde eetlust heeft.
• Een zieke indruk maakt.
• Veel moet hoesten.
• Koorts heeft.
• Bleke of blauw gekleurde nagels en lippen heeft.

Een snelle ademhaling

Hoe vaak een kind adem haalt is afhankelijk van de leeftijd en kan per kind verschillend zijn. Bij een normale ademhaling ademt een kind van:

• 0-1 jaar – 30 tot 40 keer per minuut
• 0-5 jaar – 25 tot 30 keer per minuut
• 5-10 jaar – 20 tot 25 keer per minuut
• 10-15 jaar – 15 tot 20 keer per minuut

De ademhaling gaat te snel als een baby meer dan zestig keer per minuut ademt en een kind meer dan veertig keer per minuut. Het kind ademt dan ook oppervlakkig. Als een kind het benauwd heeft gebruikt het de hulpademhalingsspieren in de nek en net onder de ribben. Om meer lucht te krijgen zie je dat een kind de neusvleugels wijd opent. (neusvleugelen)

De algemene indruk van het zieke kind

Het is niet altijd goed te zien of een kind longontsteking heeft. Soms is het zelfs voor een arts niet duidelijk. Op basis van de algemene indruk die het kind maakt kan toch worden besloten om actie te ondernemen. Bloedonderzoek en een röntgenfoto kunnen meer duidelijkheid geven. Raadpleeg een arts als het kind er ziek uitziet, vermoeid is, lusteloos is en een verminderde eetlust heeft.

Hoesten en slijm opgeven

Bij een longontsteking zitten de longblaasjes vol met slijm. De opname van zuurstof in het bloed wordt hierdoor bemoeilijkt. Door de aanwezigheid van slijm in combinatie met geïrriteerde longen gaat het kind hoesten. Door het hoesten gaan de borstspieren pijn doen. Vaak geeft een kind dan aan dat hij buikpijn heeft. De longblaasjes kunnen ook kapot gaan. Er komt dan wat bloed met het slijm mee naar buiten.

Koorts

Meestal gaat een longontsteking gepaard met koorts, maar dit is niet altijd het geval. Een longontsteking kan een langzaam verloop hebben. De koorts is niet zo hoog en de ademhaling blijft vrij rustig. Het kind voelt zich ook minder ziek. Maar een longontsteking kan ook ernstiger verlopen met hoge koorts en een ziek gevoel. Bij hoge koorts kan een kind gaan transpireren en krijgt koude rillingen.

Is het een virus of een bacterie?

Een bacteriële longontsteking moet altijd worden behandeld met een antibioticakuur. Bij een ontsteking die door een virus is veroorzaakt helpt antibiotica niet. Dan moet het kind gewoon uitzieken. De ontsteking kan ook beginnen met een virus waar later bacteriën bij komen. Dan moet de ontsteking alsnog worden behandeld met antibiotica. Omdat het voor een arts moeilijk is om te zien of het om een bacterie of een virus gaat, zal hij in de meeste gevallen antibiotica geven.

Wat kun je doen als je kind een longontsteking heeft?

• Zorg voor voldoende rust. Het lichaam heeft tijd nodig om te herstellen.
• Voor een goed en sneller herstel is het belangrijk dat het kind voldoende drinkt.
• Zorg voor een goede hygiëne, om verdere besmetting tegen te gaan. Was regelmatig de handen.
• Met een paracetamol kun je de pijn en koorts onderdrukken.
• Een hoestdrankje lost slijm op waardoor het ophoesten gemakkelijker gaat. Het is geen geneesmiddel, maar het verzacht de klachten.
• Om resistentie te voorkomen moet een antibioticakuur altijd worden afgemaakt. Ook als de klachten zijn verdwenen.

Wanneer verdwijnen de klachten?

Het duurt wel even voordat een longontsteking over is. Zodra de antibiotica begint te werken, verdwijnt de koorts. Na drie of vier dagen zijn de meeste klachten verdwenen. Het hoesten kan nog wel enkele weken aanhouden. Ook kan het kind nog lang snel vermoeid zijn. Als de klachten na enkele dagen niet verdwijnen, ga dan weer naar de huisarts.

Wordt het een ziekenhuisopname?

Meestal genezen kinderen na behandeling met antibiotica. Als een kind te ziek is om te kunnen slikken, dan kan een ziekenhuisopname nodig zijn. Antibiotica wordt in dit geval toegediend via een infuus. Is het kind erg benauwd? Dan krijgt het extra zuurstof en eventueel verneveling.

Roken is slecht voor de longen

Roken in het bijzijn van kinderen zorgt voor gevoelige longen. Kinderen krijgen sneller last van longziekten en hebben meer kans op een longontsteking. Het tast ook de weerstand aan. Rook dus nooit in de buurt van kinderen en zeker niet als ze moeten herstellen van een longontsteking.