Meconium: uitscheiding van de eerste ontlasting van een baby

De eerste ontlasting die een pasgeboren baby uitwerpt wordt meconium genoemd. Het zwarte goedje staat ook bekend als kinderpek of darmpek. Het is vaak zwart en kleverig. Meconium is de darminhoud van het ongeboren kind en wordt gevormd vanaf ongeveer tussen de tiende en veertiende week van de zwangerschap. Afvalstoffen en celmateriaal drijft rond in het vruchtwater en wordt door de baby ingeslikt. Dit verzamelt zich in de darmen van het ongeboren kind totdat het na de geboorte wordt uitgescheiden. Daarom is meconium strikt genomen geen ontlasting in de conventionele zin, aangezien er nog geen voedselinname heeft plaatsgevonden.

• Wat is meconium?
• Eerste ontlasting van een baby
• Geur en kleur
• Uitscheiding van meconium
• Borstvoeding versnelt de uitscheiding van meconium
• Kinderpek of darmpek in het vruchtwater
• Complicaties: meconiumaspiratiesyndroom (MAS)

Wat is meconium?

Eerste ontlasting van een baby

De term 'meconium' duidt op de eerste stoelgang van de pasgeborene. Tussen de tiende en veertiende week van de zwangerschap hoopt het zich op in het darmkanaal van de foetus. Gedurende deze periode begint je ongeboren kindje kleine slokjes vruchtwater te drinken. Dit bevat eiwitten, suiker, kalium, natrium en sporenelementen, evenals kleine haartjes en huidcellen, waaruit het meconium wordt gevormd. Naast deze componenten bevat meconium slijm, slijmvliescellen, verdikte gal en darmcellen van het darmkanaal van het kind.

Geur en kleur

Meconium is hard en meestal reukloos, aangezien het geen bacteriën bevat. Het meconium dankt zijn groenachtige tot zwartachtige kleur aan het hoge gehalte aan biliverdine of glakleurstof, een afbraakproduct van het rode bloedpigment.

Uitscheiding van meconium

Normaal gesproken wordt het meconium van het kind ongeveer 12 tot 48 uur na de geboorte in de luier van de pasgeborene aangetroffen. De uitscheiding moet uiterlijk op de vierde dag na de geboorte plaatsvinden. Als dit niet het geval is, kunnen er gezondheidsproblemen zijn die door een arts moeten worden opgehelderd. Mogelijke oorzaken kunnen bijvoorbeeld een smalle darm zijn, een meconiumileus (hierbij blokkeert een plug meconium de passage in de dunne darm), een verstoorde darmpassage, maar ook cystic fibrosis (CF), ook wel taaislijmziekte genoemd. Zelfs als de moeder tijdens de zwangerschap bepaalde medicijnen heeft ingenomen (magnesiumsulfaat, opiaten, ganglionblokkers), kan dit de uitscheiding van het meconium van het kind na de geboorte blokkeren. Af en toe scheiden baby's het meconium reeds uit in de baarmoeder.

Borstvoeding versnelt de uitscheiding van meconium

Borstvoeding kan de afscheiding van meconium na de geboorte bevorderen. De eerste moedermelk (colostrum) die vrouwen kort na de geboorte produceren, is hier bijzonder geschikt voor. Het relatief viskeuze en geelachtige melk bevat weinig vet, veel eiwitten, mineralen en andere belangrijke stoffen ten behoeve van de afweer en is gemakkelijk te verteren. Een relatief snelle eliminatie van het darmpek vermindert het risico van pasgeboren op 'neonatale icterus of geelzucht'.

Kinderpek of darmpek in het vruchtwater

Soms gebeurt het dat baby's het meconium reeds in de baarmoeder afscheiden. Het vruchtwater lijkt dan niet langer helder en melkachtig geel, maar licht groenachtig en troebel. Dit is niet ongewoon. Fecale componenten in vruchtwater kunnen in 10 tot 15 procent van de geboorten worden gedetecteerd. De reden hiervoor is meestal een lange geboorte of een laatgeboorte. Bij 20 procent van de zwangere vrouwen die bevallen nadat ze uitgerekend zijn, wordt meconium aangetroffen in het vruchtwater.

Soms kan de uitlokker ook een ziekte van het kind of de moeder zijn, waardoor het ongeboren kind in een stressvolle situatie komt. Dit vermindert de zuurstoftoevoer en de bloedtoevoer naar de darm wordt verminderd. Als gevolg hiervan treden darmbewegingen op of de sluitspier verslapt; het meconium van het kind wordt uitgescheiden.

Complicaties: meconiumaspiratiesyndroom (MAS)

Bij ongeveer drie tot vier procent van de zwangere vrouwen wier vruchtwater meconium bevat, bereikt het besmette vruchtwater de luchtwegen van het kind bij de geboorte of reeds daarvoor. Artsen noemen het per ongeluk inademen van het meconium van kinderen meconiumaspiratie. Sommige componenten van het meconium (bilirubine, enzymen, eiwitten) kunnen de longen beschadigen en leiden tot ernstige ademhalingsproblemen (kortademigheid) en een pneumonie (longontsteking). krijgen. In dit geval is er sprake van het meconiumaspiratiesyndroom (MAS). Dik stroperig, groen vruchtwater, een huid bedekt met meconium en een ademhalingsstoornis waarbij het kind snakt naar adem, zijn de eerste symptomen van MAS bij de pasgeborene. Deze toestand is acuut levensbedreigend. Bij zwakke kinderen proberen artsen het meconium van het kind door afzuiging uit de luchtwegen te verwijderen. Afhankelijk van de omvang kunnen ook beademing, antibiotica en reanimatiemaatregelen nodig zijn.

Lees verder

• Meconiumaspiratiesyndroom (MAS): symptomen en behandeling
• Kleur van de ontlasting bij een baby (grijs, geel, groen)