Meconiumaspiratiesyndroom: Inademen van meconium door baby

Meconium is de eerste ontlasting van een pasgeborene. Meestal wordt meconium enkele dagen na de geboorte uitgescheiden. Hoewel deze ontlasting geen bacteriën of geur bevat, kan meconium problemen veroorzaken als een baby meconium passeert terwijl hij zich nog in de baarmoeder bevindt. De stoelgang mengt zich namelijk met het vruchtwater. De baby kan dit mengsel voor, tijdens of net na de geboorte inademen wat resulteert in het meconiumaspiratiesyndroom. Een blauwe huidskleur en ademhalingsproblemen zijn enkele symptomen van deze aandoening. De baby krijgt net na de bevalling een behandeling en daarna een nauwlettende observatie.

• Epidemiologie
• Oorzaken van meconiumaspiratiesyndroom
• Risicofactoren van inademen van meconium
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van baby’s met ademhalingsproblemen
• Meconium verwijderen
• Zuurstoftherapie
• Vochttoediening
• Medicatie
• Ondersteuning
• Complicaties bij meconium in vruchtwater
• Preventie

Epidemiologie

Meconium is te zien in het vruchtwater in ongeveer 12 procent van alle bevallingen. Bij circa 5% van deze groep treedt het meconiumaspiratiesyndroom op.

Oorzaken van meconiumaspiratiesyndroom

Wanneer een baby het meconium in de longen inademt, ontstaan tekenen van de aandoening. Niet alle baby’s die meconium inhaleren in de longen, ervaren symptomen. Het is anno december 2019 niet bekend waarom sommige zuigelingen de symptomen van het meconiumaspiratiesyndroom ontwikkelen en anderen niet. De passage van meconium voor de geboorte is mogelijk het gevolg van verschillende stressfactoren voor de foetus. Meestal komt deze stress voort uit normale weeën, maar soms is dit te wijten aan andere oorzaken, zoals een infectie of een lage zuurstofstroom naar de foetus.

Risicofactoren van inademen van meconium

Risicofactoren voor het inademen van meconium (meconiumaspiratie) omvatten:

• een bevalling na de geplande bevallingsdatum
• een moeilijke bevalling
• foetale nood
• intra-uteriene hypoxie, een aandoening waarbij een foetus een verminderde hoeveelheid zuurstof ontvangt terwijl hij zich nog in de baarmoeder bevindt
• maternale diabetes mellitus (suikerziekte bij de moeder)
• maternale hypertensie (hoge bloedruk bij de moeder)
• pre-eclampsie (ernstige zwangerschapscomplicatie)

Symptomen

Elke baby ervaart mogelijk andere symptomen van het meconiumaspiratiesyndroom, maar volgende tekenen komen het vaakst tot uiting:

• een blauwachtige huidskleur (cyanose)
• een gele huid en gele nagels (na een langdurige blootstelling aan meconium in het vruchtwater)
• een grommend geluid bij de ademhaling
• een lage Apgar-score, een beoordeling van de kleur van een baby, de hartslag, de reflexen, de spierspanning en de ademhaling net na de geboorte
• een slap lichaam (hypotonie)
• een snelle of moeizame ademhaling
• terugtrekken of naar binnen trekken van de borstwand

Diagnose en onderzoeken

De arts luistert naar de borstkas van de baby met een stethoscoop (auscultatie) om abnormale ademhalingsgeluiden op te sporen. Een röntgenfoto van de longen van de baby helpt eveneens bij het vaststellen van de aandoening. Meconium in de longen veroorzaakt mogelijk een ontsteking en daarom is een regelmatig bloedonderzoek eveneens nuttig.

Behandeling van baby’s met ademhalingsproblemen

Meconium verwijderen

De arts moet meteen het meconium uit de luchtpijp verwijderen. Daarom verwijdert de arts de secreties uit de neus, mond en keel. Lukt het ademen (nog niet, dan plaatst de arts een buisje in de luchtpijp van de baby om de vloeistof met meconium uit de luchtpijp te zuigen.

Zuurstoftherapie

Het meconiumaspiratiesyndroom verlaagt de hoeveelheid zuurstof in het lichaam van de baby. De baby krijgt via een masker of een kapje over het hoofd zuurstof toegediend die in de longen terechtkomt. Hierdoor verbetert de hoeveelheid zuurstof in het lichaam. De arts zet de behandeling voort totdat de ademhalingsproblemen verholpen zijn.

Vochttoediening

De baby krijgt verder mogelijk intraveneus (via een ader) vocht toegediend om de bloeddruk en glucosespiegels te regelen.

Medicatie

Een baby die meconium ingeademd heeft, is gebaat met medicijnen. Het medicijn bedekt de longen en helpt de luchtwegen vrij te maken. Dit helpt ook de longen van de baby te laten rijpen. Soms zet de arts ook antibiotica of hartmedicatie in. Stikstofmonoxide (speciaal gas) wordt soms ook toegevoegd want hierdoor openen de bloedvaten in de longen, wat zorgt voor meer zuurstof in het lichaam.

Ondersteuning

In sommige gevallen kan de baby niet goed zelfstandig ademen. Mechanische ventilatie is dan nodig zodat de baby weer kan ademen.

Complicaties bij meconium in vruchtwater

Als meconium in het vruchtwater aanwezig is, nemen de artsen speciale voorzorgsmaatregelen om te voorkomen dat de baby dit inademt. De meeste baby's die met deze voorzorgsmaatregelen worden behandeld, ademen goed en ontwikkelen nooit verdere problemen. Een kleine groep van deze baby’s wordt echter behoorlijk ziek, zelfs als alle voorzorgsmaatregelen zijn genomen. Meconiumdeeltjes in het vruchtwater blokkeren soms de kleine luchtwegen en voorkomen dat een baby goed ademt, wat ademnood veroorzaakt. De baby heeft dan een mechanische beademingsmachine nodig. Een baby die meconium heeft geïnhaleerd, krijgt ook sneller te maken met een infectie krijgen, die mogelijk leidt tot een longontsteking. Bovendien ontwikkelen sommige baby's met het meconiumaspiratiesyndroom pulmonale hypertensie. Deze aandoening verlaagt de bloedstroom naar de longen, waar het normaalgezien zuurstof opneemt. Bloed omzeilt hierbij de longen waardoor de baby heel weinig zuurstof krijgt. De aandoening verbetert vaak binnen enkele dagen, hoewel ernstige meconiumaspiratie en pulmonale hypertensie soms fataal zijn bij een zeer klein percentage van de baby's.

Preventie

Zwangere vrouwen moeten chronische aandoeningen goed (laten) behandelen en zichzelf goed laten opvolgen: een hoge bloeddruk, diabetes mellitus, luchtwegaandoeningen en hartaandoeningen. Verder is het verstandig om te stoppen met roken; een arts kan hierbij helpen.