PRI-therapie: oude gevoelens van pijn in het heden

We dragen allemaal oude pijn met ons mee. Pijn uit onze kindertijd. Het tragische is dat deze oude pijn en de emoties uit onze eerste levensjaren, waarmee deze pijn gepaard gaat, ons in het heden dwarszitten. We zien de werkelijkheid van nu niet. De oude werkelijkheid met oude gevoelens, kleurt onze waarneming in het heden. We raken in een depressie, we voelen ons afhankelijk in onze relatie, we voelen ons machteloos, we worden extreem woedend en maken brokken waar we later spijt van hebben. Allemaal emoties die terug te voeren zijn op een ver verleden dat we diep hebben weggestopt. Ingeborg Bosch voorziet met haar therapie PRI: Past Reality Integration, in een manier om in het heden om te gaan met deze lastig te hanteren gevoelens. De oude pijn is op den duur niet meer zo heftig en we worden meer gelukkig en volwassen.

• PRI: Past Reality Integration leert pijn toe te laten
• Verwarrende emoties voelen
• Kind of volwassen?
• Zelfstandigheid en gevoelens
• Pijn durven voelen
• Vervulling van behoeften?
• Ook pijn is leven
• Het symbool
• Lagen van afweer
• Angst
• De Primaire Afweer
• Valse Hoop
• Valse Macht
• Niet reageren
• Ontkenning van Behoeften
• Een stap verder
• Voelen is een middel niet het doel
• Zelfobservatie

PRI: Past Reality Integration leert pijn toe te laten

In het Nederlands vertaald: De Integratie van de Werkelijkheid uit het Verleden. De oude pijn met bijbehorend infantiel gedrag is de oude werkelijkheid. De integratie is geslaagd, als we in het heden de oude pijn weten toe te laten maar ons er niet door laten bepalen. Ons huidige volwassen bewustzijn herkent dat oude invloeden in het heden spelen en leert ze een plek te geven in onze huidige ervaring. De pijn wordt minder. Ons heden is niet langer belast en gekleurd door wat zich ooit in het verleden heeft afgespeeld.

Verwarrende emoties voelen

Onze ervaring van het heden wordt in hoge mate gekleurd door ervaringen die in een voorbij verleden liggen, toen we baby of een nog zeer jong kind waren. We denken bijvoorbeeld dat we de ander nodig hebben, dat we niet kunnen leven zonder onze ex. We denken dat het terecht is dat we boos zijn op degene die niet doet wat we willen. We denken dat we niet goed genoeg zijn. We weten niet meer wat we eigenlijk willen. Het verleden vertroebelt onze kijk op de werkelijkheid van vandaag en ons gedrag wordt gestuurd naar de beperkte gedragingsmogelijkheden die we als klein kind hadden. We voelen misschien wel dat we ons niet volwassen gedragen, maar we zien niet hoe het anders kan.

Kind of volwassen?

Elk mens heeft vanaf zijn geboorte een volwassen element in zich. Maar het lichaam en de hersenen moeten zich nog vormen, opdat je kunt doen wat je voelt dat nodig is. Het kind is beperkt in zijn mogelijkheden en afhankelijk, dat voelt het maar al te goed. Het waarnemingsvermogen van een klein mens kan desalniettemin zeer scherp en helder zijn. Het kan er echter nog niet naar handelen. Het kan zijn werkelijkheid niet veranderen. Een volwassene kan dat wel. Volwassen zijn is iets dat je je leven lang probeert te realiseren, soms lukt het, soms niet. Met vallen en opstaan leren we, oud of jong.

Zelfstandigheid en gevoelens

De therapie bestaat eruit om zelf met onze emoties die met oude pijn samenhangen te leren omgaan, i.p.v. dat we in ons leven van alledag ondermijnd worden door onze oude pijn en de oude reacties daarop van het kleine onvolgroeide mensje dat we toen waren. Na verloop van tijd (dat kan na een paar therapiesessies zijn, of pas na een paar jaar) ben je in staat om wanneer dat nodig is zelf terug te gaan naar je oude werkelijkheid en bewust te worden van wat er ligt achter de gevoelens in het heden. Het wordt een way of life. Als je geraakt bent op een kwetsbare plek in je gevoel, dan heb je nu een manier om ermee om te gaan. Je parkeert wat er gebeurt tot je je terug kunt trekken om rustig te voelen wat het kind in je voelt. Maar de volwassene die je nu bent houdt overzicht en heeft een sturende functie. Je bent niet langer speelbal van je pijn. Therapiesessies zijn slechts zolang nodig als dat het nodig is om zelf overzicht te krijgen op je eigen proces en daar de juiste sturing aan te geven. Volwassen zijn, is zelfstandig zijn, dat kan soms eenzaam voelen ja (we willen best wel graag gepamperd worden op z'n tijd), maar het geeft voldoening. Onze kracht gaan voelen is onvervangbaar.

Pijn durven voelen

De eerste stap is meteen de moeilijkste, de pijn durven voelen. We denken dat we erin blijven, we hebben het gevoel dat we deze pijn niet kunnen doorstaan. Dit is de kwetsbare baby, het afhankelijke kind, dat 100% afhankelijk is van zijn ouders. In het heden zullen we merken dat we niet sterven als we onze pijn voelen, ons hart gaat niet stil staan, hoe sterk we de pijn fysiek ook mogen voelen. Als de gevoelens onderdrukt worden en niet (h)erkend, dan kan dit resulteren in depressie, gevoelens van falen, woede, verslavingen, allerlei ondermijnende gevoelens die ons afhouden van de oorspronkelijke pijn. Misschien voelen we zelfs helemaal niets meer, als een uiterste poging tot overleven ondanks pijn en is ons leven oppervlakkig geworden. We zijn dan ver afgeraakt van het kind dat echter nog steeds ergens diep in ons leeft, maar dat in het heden niet eens meer zoekt naar vervulling van zijn (oude) behoeften.

Vervulling van behoeften?

We leven een leven zonder vervulling zolang we zoeken naar de vervulling van behoeften uit het verleden. Dat is een leven waarin oude pijn dwangmatig herhaald wordt. Vervulling ligt in het nu. Lees Eckhart Tolle. Gelukkig zijn kun je alleen maar nu, niet morgen, niet als je dit of dat bereikt hebt. Geluk en het ervaren van het nu en het accepteren ervan, zijn bijna synoniem. Vrede en het ervaren en accepteren van het nu zijn één en hetzelfde.

Ook pijn is leven

De pijn geeft aan dat we leven. Wie kan huilen kan ook lachen. We raken weer aan de bron van ons bestaan. Als we deze pijn kunnen doorstaan, dat moet dat wel betekenen dat we sterk zijn.

Het symbool

In het heden worden we door iets geraakt. Iemand zegt iets, doet iets, er ontstaat een voor jou beangstigende, bedreigende of andersoortige situatie, dat iets brengt je terug in je oude pijn, dat is het symbool. Het kan vanalles zijn dat jou triggert om gevangen te zijn in oude gevoelens. Het symbool triggert je. Je voelt je ineens depressief. Je hebt ineens het gevoel dat je niets meer kunt. Een scala van gevoelens kan door het symbool opgeroepen worden. Wat was het dat ons in deze gemoedstoestand heeft gebracht? We gaan op een rustig moment na wat de aanleiding was voor de moeilijke gevoelens die ons overspoelen.

Lagen van afweer

De diepste en oudste afweer die ons belet om te voelen wat er werkelijk aangeraakt wordt is Angst.
De daarop volgende laag van afweer zoals die in PRI onderscheiden wordt is de Primaire Afweer die ons het gevoel geeft dat we niet goed genoeg zijn en dat we zelf schuld zijn aan onze eigen pijn. Depressieve gevoelens zijn het gevolg van deze gedachten.
Dan volgt een laag met twee vormen van afweer: Valse Hoop zegt dat we zelf moeten veranderen, ze zet ons aan om heel erg ons best te doen, zo denken we te kunnen verdienen wat we nodig hebben. Hier word je héél erg moe van!
Valse Macht is de andere afweer op deze laag, deze zegt ons juist dat de ánder moet veranderen, agressie is een uitingsvorm van valse macht.
De laatste vorm van afweer is Ontkenning van Behoeften. Nu zijn we ver afgeraakt van de oorspronkelijke gevoelens. We weten niet wat we nodig hebben. We voelen niet eens meer dat we tekort komen. We vinden alles best en hebben zgn. niks nodig. Het leven verloopt vlak.

Angst

De eerste afweer die we gebruiken om niet te voelen wat we voelen is angst. Dat is de oudste afweer. De baby krijgt geen melk en geen liefde en denkt te sterven. Hij wil dit niet voelen, maar voelt angst als afweer tegen dit gevoel. Deze oerafweer is in het heden herkenbaar aan fysieke symptomen: je begint te zweten, te trillen, krijgt hartkloppingen, misschien krijg je diarree, misschien heb je een fobie, of lijd je aan hyperventilatie, of ben je overdreven bang om in een groep iets te zeggen. De angst is een afweer die je als baby ontwikkelde. Je ratio heeft er geen vat op. Ook al weet je dat je angst niet terecht is, toch ben je er onderhevig aan. In je zit een systeem dat nog net zo werkt als toen je baby was. Je kon niet rationaliseren. Angst toelaten om bij je oude pijn te komen is een barrière die je nemen moet. Je gaat echter verder en blijft niet in je angst hangen. Belangrijk is om als het ware naast jezelf te gaan staan toekijken, terwijl je de oude angst laat zijn, je verdwijnt dus niet helemaal in je angst, je volwassen zelf blijft aanwezig. Achter de angst ligt het ware gevoel. Je angst is een afweer en belet je te voelen wat er werkelijk aan de hand is (was). Zie de angst dus niet aan voor het diepere gevoel, ook de angst is afweer. Blijf er niet in hangen, want dan versterk je deze afweerlaag.

De Primaire Afweer

De primaire afweer zijn gedachten als: Ik ben niet goed zoals ik ben, was ik maar anders, ik kan het niet, het gaat me niet lukken, ik ben slecht, schuldig, het ligt aan mij, ik verdien geen liefde, ik verdien het niet om te krijgen wat ik zo graag wil. Als we in deze laag zitten met onze gevoelens, dan voelen we ons moe, hebben geen energie, we voelen ons verlamd, de moed is ons in de schoenen gezonken, we kunnen het allemaal niet aan, we voelen ons depressief.

Valse Hoop

De wereld draait op valse hoop. We hebben een gevoel van nu of nooit, we kunnen niet wachten. De drive is zeer groot, dit is kenmerkend. We proberen in het heden te krijgen wat we in het verleden niet gekregen hebben. Onze Valse Hoop zegt: Als ik goed mijn best doe, als ik veel bereik, als ik een mooi huis en een dure auto en mooie kleren aan heb, dan zal iedereen van me houden. Zo leven we in illusie, onze maatschappij draait op illusie. Dit is de laag van afweer waar de burn-out ontstaat. We gaan ver over onze grenzen heen. We leven over ons gevoel heen, het gevoel dat stamt uit onze vroege jeugd, een oude pijn waar niet mee te leven valt. We bouwen gevoelens van valse hoop op, om ons staande te houden. We doen allemaal ons best, om die ouder uit onze jeugd, die misschien al dood is tevreden te stellen en eindelijk die liefde en aandacht te krijgen die we gemist hebben.
Maar we voelen ons niet gelukkig, hoe succesvol we ook mogen zijn. Aan onze basisbehoefte is niet voldaan. De pijn die gepaard gaat met het voelen van die onvervulde behoefte durven we niet te voelen, die pijn kunnen we niet toelaten. Dus streven we maar door. Als ik....dit doe...dan....

Valse Macht

Als de ander maar zus of zo was of deed, dan was mijn probleem opgelost. Nu ligt de fout niet bij onszelf maar bij de ander, die we proberen te manipuleren, te overheersten met dominant gedrag. Onze woede moet de ander duidelijk maken dat het ons ménens is, onze woede moet ons verschaffen wat we nodig hebben, maar dat lukt natuurlijk niet op die manier. We maken brokken en stoten de ander van ons af.

Niet reageren

Zowel bij valse hoop als valse macht gaat het erom niet te reageren als je in een acute situatie terecht komt. Je reactie komt nl voort uit het kind en is niet de reactie van de volwassene. Hoe pijnlijk ook, voel wat je voelt. Bij valse hoop voel je de teleurstelling bijvoorbeeld, bij valse macht de woede. Maar deze gevoelens zijn slechte raadgevers m.b.t. hoe je het beste met deze situatie om kunt gaan. Ook versterk je dan juist de afweer en kom je verder af te staan van het toelaten en doorvoelen van de onderliggende gevoelens, van genezing en van een ander gedrag dat constructief en adequaat is m.b.t. de werkelijkheid van nu.

Ontkenning van Behoeften

Wie ver van zijn gevoelens af is komen te staan, uit een ultieme afweer, ontkent ze. Hij weet niet langer wat er in zijn binnenste leeft. Vaak is het dan de omgeving die zegt dat je eens in therapie zou moeten gaan. Er is vaak een onvermogen tot werkelijk intiem contact, werkelijke nabijheid. De houding is nonchalant, alles is immers best. Er is de illusie van alles onder controle hebben. Er is een oppervlakkige balans, maar het leven is vlak.

Een stap verder

Deze therapievorm bouwt voort op theorieën en therapieën uit het verleden, maar er worden hier andere keuzen gemaakt. Deze keuzen zijn goed onderbouwd en zijn in de praktijk veel meer bevredigend en werpen betere resultaten af. Ook wordt de hulpzoeker hier niet afhankelijk gehouden, maar wordt als volwaardig beschouwd en als in wezen volkomen in staat om zelf met zijn eigen gevoelens en werkelijkheid op een adequate manier om te gaan, zonder (langdurige) tussenkomst van een professionele hulpverlener. Het vraagt van degene die (tijdelijk) hulp nodig heeft inzet, maar de beloning is een heerlijk gevoel van volwaardig te leven, met ups en downs, met pijn en vreugde. Er is een werkbaar heden en voor je werkelijkheid van nu en voor je toekomst ben je niet bang, want in je is een oerkracht.

Voelen is een middel niet het doel

Er is overeenkomst van deze therapie met vele andere therapieën: "Voel wat je voelt, voel wat het in je lichaam doet, maak contact met je innerlijke kind." Er zijn echter belangrijke verschillen. Het diep duiken in je wat je voelt (met het gevaar erin te verzuipen), wordt door PRI niet gezien als doel maar als middel. Door bewust aanwezig te zijn en je niet volledig te identificeren met deze oude gevoelens, wordt je in staat om nieuwe vormen te vinden in het heden om om te gaan met de gevoelens uit het verleden.
Het uiten van je gevoelens, van je woede, je teleurstelling wordt afgeraden als het voortkomt uit het verleden. Het uiten van deze gevoelens houdt je vast in oud gedrag en in oude pijn.

Zelfobservatie

Bewustwording in het heden dmv zelfobservatie heeft overeenkomst met spirituele richtingen zoals het boeddhisme. Je kijkt naar wat je denkt en voelt, zonder er meteen iets mee te moeten doen. Je verdwaalt niet langer in de illusies van het bestaan waar je je een slaaf van voelt zolang je geconditioneerd bent door het verre verleden.

Lees verder

• Therapie, of hoe je niet langer blijft hangen in oude pijn
• Eenzaamheid en het ontwikkelen van kracht en moed
• Je Heilige Ruimte, jouw energieveld
• Boeddhistische levenslessen over leven in harmonie
• Ontstressen op blote voeten