Bloed doneren of plasma doneren, wat is het verschil?

In Nederland zijn veel mensen bloeddonor of plasmadonor. Jaarlijks komen meer dan 700.000 keer mensen naar de bloedbank (Sanquin) om een donatie te doen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen bloeddonaties en plasmadonaties. Deze donaties zijn hard nodig, want met dit bloed worden andere mensen geholpen, bijvoorbeeld door middel van bloedtransfusies. Uit bloedplasma worden bovendien geneesmiddelen gemaakt. Wat is het verschil tussen bloed doneren en plasma doneren?

• Sanquin
• Bloed doneren
• Hoe gaat een bloeddonatie in zijn werk?
• Plasma doneren
• Hoe gaat een plasmadonatie in zijn werk?
• Verschil bloed doneren en plasma doneren

Sanquin

Sanquin is een non-profitorganisatie die sinds 1998 de bloedvoorziening in Nederland regelt. Daarnaast heeft Sanquin veel deskundigen in huis, van mensen die het bloed afnemen tot academici die onderzoek doen. Er werken anno juli 2019 ongeveer 2.800 mensen die zich (dagelijks) inzetten om voldoende bloed in alle ziekenhuizen te krijgen. Naast het afnemen van bloed werft Sanquin ook donoren en produceren ze medicijnen.

Bloed doneren

De meeste mensen die een donatie komen doen bij Sanquin geven bloed. Tijdens een donatie wordt er ongeveer een halve liter bloed afgenomen. Dit wordt grotendeels gebruikt voor bloedtransfusies. Dit zijn transfusies tijdens operaties, maar veel van het bloed dat wordt gedoneerd gaat ook naar kankerpatiënten. Bloed doneren is vrijwillig, dus er staat geen vergoedingen tegenover. Wel is het zo dat een donor na bepaalde mijlpalen een presentje mag uitzoeken. Hoe vaak iemand bloed kan doneren hangt af van onder andere het geslacht, maar over het algemeen kan het ongeveer 3 tot 5 keer per jaar.

Hoe gaat een bloeddonatie in zijn werk?

Wanneer een donor binnenkomt bij Sanquin moet deze een vragenlijst invullen. Dit moet standaard voor elke donatie. Op deze vragenlijst staan vragen waarmee Sanquin het risico inschat dat er iets in het bloed zit wat schadelijk kan zijn voor de ontvanger. Vragen gaan bijvoorbeeld over verre reizen, seksueel contact en het recentelijk laten zetten van piercings en tattoo’s. Na het invullen van deze vragenlijst wordt deze samen met een arts besproken en worden het ijzergehalte en de bloeddruk gemeten. Dit is voor de veiligheid van de donor, als deze waarden te laag zijn is het niet veilig om bloed af te staan. Als alles in orde is, wordt er een halve liter bloed afgenomen. Dit duurt ongeveer 10 minuten. Na de donatie kan de donor nog even rustig iets drinken.

Plasma doneren

Een kleiner deel van alle donoren is plasmadonor. Je kunt namelijk alleen plasmadonor worden als je eerst bloeddonor bent geweest. Als je plasmadonor wordt, kun je geen bloeddonor meer blijven. Tijdens een plasmadonatie wordt het bloed uit het lichaam door een apparaat gehaald, die dan het bloedplasma uit het bloed filtert. Dit bloedplasma bestaat vooral uit de eiwitten in het bloed. De donor krijgt zijn of haar rode bloedcellen weer terug. Van het bloedplasma worden veel verschillende soorten medicijnen gemaakt, maar het wordt ook vaak gebruikt voor de behandeling van ernstige brandwonden. Omdat de donor de rode bloedcellen weer terug krijgt, is de herstelperiode korter. Een plasmadonor kan daarom elke twee weken doneren. Hoewel een plasmadonor vaak kan doneren, is deze frequentie natuurlijk niet verplicht.

Hoe gaat een plasmadonatie in zijn werk?

Een plasmadonatie gaat op ongeveer dezelfde manier in zijn werk als een bloeddonatie. Echter maakt de donor voor de plasmadonatie een afspraak. Dit komt omdat een plasmadonatie ongeveer 40 minuten duurt. Plasmadonoren krijgen dus een voorkeursbehandeling. Bij binnenkomst moet de plasmadonor ook een vragenlijst invullen die later met de arts wordt besproken. Daarna wordt het plasma afgenomen, wat ongeveer 40 minuten duurt. Na de donatie kan de donor nog iets drinken in de wachtruimte van Sanquin.

Verschil bloed doneren en plasma doneren

Bloeddonoren moeten verschillende factoren in hun gedachte houden als ze denken over een overstap naar plasmadonor. Er zijn een aantal verschillen tussen plasma doneren en bloed doneren. Het eerste verschil is de lengte van de donatie. De donatie zelf is bij bloeddonoren 10 minuten en bij plasmadonoren 40 minuten. Dit wordt echter gecompenseerd door de voorkeursbehandeling die plasmadonoren krijgen. Plasmadonoren maken een afspraak en hoeven minder lang te wachten in de wachtruimte. Bij beide soorten donaties moet de donor van ongeveer een uur uit gaan. Het tweede verschil is dat terwijl er op alle locaties van Sanquin bloed kan worden afgenomen, is het niet mogelijk om op alle locaties ook plasma af te nemen. Voor een donor die geïnteresseerd is om plasmadonor te worden is het handig om na te gaan of dat op zijn of haar locatie wel mogelijk is. Ten slotte wil Sanquin mensen met een ‘negatieve bloeddruk’ (O-negatief, AB-negatief, A-negatief en B-negatief) bij voorkeur houden als bloeddonor omdat dit bloed erg nodig is voor patiënten. Buiten deze uitzondering wil Sanquin altijd meer plasmadonoren, omdat de vraag naar plasma erg groot is.