Lichamelijke Reacties bij Stress

Lichamelijke Reacties bij StressStress en lichamelijke reacties. Wat gebeurt er in je lichaam bij stress? Er ontstaat een lichamelijke kettingreactie. Het zenuwstelsel, de hypofyse, hormonen (ATCH), bijnieren (cortisol, (nor)adrenaline), lever (energie, cholesterol), longen (ademhaling), hartslag, maag (spijsvertering) en zweetklieren worden allemaal plots geactiveerd. Spanning brengt je lichaam in staat van paraatheid om tot actie over te gaan. Lees hier meer over het precieze verloop van de lichamelijke processen bij stress.

Invloed van Stress

Invloed van stress. In ons leven worden we frequent en onvermijdelijk met stress geconfronteerd, of dit nu op school is bij een examen in de vorm van faalangst, een sollicitatiegesprek, podiumvrees, verlatingsangst, angst voor verlies of concrete belastende financiƫle omstandigheden, niemand komt er onder uit. Op zich is nu en dan stress geen enkel probleem. Soms leidt stress -positieve stress- juist tot betere prestaties, omdat het je extra alert maakt, zoals b.v. bij sport of het behalen van een deadline voor school of werk.

Te veel of Langdurig Stress
Anders wordt het als je voortdurend of langdurig gespannen bent, te veel of vaak onder spanning staat of gestresst bent, dan kan je lichaam dit niet meer aan. Stress brengt namelijk nogal wat teweeg in het lichaam. Je lichaam kan zich dan niet meer aanpassen, daar het niet is toegerust op constante spanning en gaat dan protesteren. Wel is je lichaam in staat om tijdelijk snel en adequaat op stress te reageren.

Lichamelijke Reacties bij Stress

Stress en lichamelijke processen. Stress betekent in principe druk en spanning. Spanning brengt het lichaam en de geest in staat van paraatheid c.q. alert en klaar om tot actie over te gaan. Bij stress is extra concentratie en alertheid vereist. Het lichaam zorgt pijlsnel voor een adequaat antwoord in de vorm van een kettingreactie, waarbij verschillende organen en lichaamsprocessen in een verhoogde versnelling worden gezet. De volgende organen en processen worden in verhoogde werking gebracht bij stress:
  • Centrale zenuwstelsel > Hypothalamus > Hypofyse > ACTH >
  • Bijnieren > Cortisol > Adrenaline > Noradrenaline > Hart > Hartslag
  • Lever > Energie > Cholesterol
  • Longen > Ademhaling > Zweetklieren
  • Maag > Spijsvertering

Kettingreactie Lichaamsprocessen bij Stress


Stress Centrale Zenuwstelsel

Bij stress zet het centrale zenuwstelsel de hypothalamus, de hypofyse en de bijnieren meteen aan tot verhoogde activiteit. Er worden door hormoonklieren hormonen geproduceerd die hiervoor nodig zijn, waaronder b.v. ook endorfine om eventueel -indien nodig- de pijn te verzachten.

Hypothalamus Hypofyse Hormonen

Hormonen. De hypothalamus is een klier die een grote invloed heeft op ons gevoelsleven en het hormonale stelsel (endocriene systeem) c.q. het hormonale evenwicht. Deze centrale hormoonklier scheidt hormonen af die de hypofyse (hersenklier) tot actie aanzet.

Hypofyse ACTH

ACTH in bloed. De hypofyse is een klier die de besturing regelt van vrijwel alle hormoon producerende organen en processen in het lichaam. Bij stress scheidt de hypofyse ACTH in het bloed af. Nadere en uitgebreide informatie over Hypothalamus, hypofyse en hormonen is te vinden in Hormonen - Hormoonstelsel .

Bijnieren Cortisol Adrenaline

Cortisol Adrenaline Noradrenaline. De ACTH in de bloedbaan prikkelt op zijn beurt de bijnieren om extra cortisol aan te maken in het bloed. Cortisol zorgt voor de bloedsuikerconcentratie (zie Hypoglykemie ) en versnelt het stofwisselingsproces. Tevens geven de bijnieren extra adrenaline en noradrenaline af in de bloedbaan, waardoor het hart sneller gaat kloppen. Adrenaline is een zogenaamd stresshormoon.
  • Adrenaline is de activator of aanjager voor de spieren en de hersenen
  • Noradrenaline versnelt de hartslag en verhoogt de bloeddruk

Nadere en uitgebreide informatie over de werking van adrenaline, noradrenaline is te vinden in Hormonen - Humeur Emotie

Lever Energie Cholesterol

Energie Suiker Cholesterol. De lever -als suikerleverancier- geeft bij een seintje extra opgeslagen suiker vrij die nodig is bij een stressreactie en verhoogde paraatheid van het lichaam. Tevens zorgt de lever voor een stijgende concentratie cholesterol in het bloed, die als extra brandstof in het geheel dient.

Longen Hart Ademhaling

Snelle Adem Hartslag. De longen regelen een snellere ademhaling die nodig is om extra alert te zijn en het hart heeft een snellere hartslag voor extra activiteit en inspanning. Zo wordt je lichaam gereed gemaakt en kan je bijvoorbeeld harder rennen, sprinten of vluchten bij stress en gevaar; een mechanisme dat in ons instinct ingebouwd zit.

Maag Spijsvertering

Spijsvertering. De maag krijgt een seintje om de spijsvertering op een laag pitje te zetten. Dit om geen energie te verspillen aan activiteiten die er bij stress en verhoogde paraatheid niet toe doen. De spijsverteringsactiviteiten worden ondergeschikt aan een belangrijker proces.

Transpiratie Zweetklieren

Zweetklieren. De zweetklieren worden tot verhoogde activiteit aangespoord om extra vocht aan te maken. De transpiratie neemt toe om de warmte af te kunnen voeren die een verhoogd energielevel bij alertheid, verhoogde activiteiten en paraatheid met zich meebrengt.

Effecten Stress

Effecten stress. Door bovenstaande schets van de betrokken organen en processen wordt het duidelijk, dat stress heel wat in het lichaam teweegbrengt. Een kettingreactie die vele organen en lichaamsprocessen overwerk bezorgd. Het wekt dan ook geen verbazing dat langdurige blootstelling aan stress een slijtageslag is voor het lichaam. Zo sterk zelfs dat voortdurende of chronische stress de weerstand en het geheugen kan aantasten en kan lijden tot versnelde veroudering.

Stress Weerstand Veroudering

Weerstand T-cellen. Uit velerlei -ook psychologisch- onderzoek komt naar voren dat overmatige of langdurige stress enorme negatieve effecten kan hebben op ons lichaam. Door stress worden de hormonen in ons lichaam zo sterk geactiveerd en overprikkeld dat we uit (hormonaal) evenwicht raken. Stresserende omstandigheden en hun invloed op het hormonale systeem blijken ook een negatieve invloed op ons geheugen en weerstand c.q. immuunsysteem te hebben. Door stress wordt de hoeveelheid T-cellen in ons lichaam aangetast. T-cellen vervullen een belangrijke functie in de afweer tegen virussen en bacteriƫn, hetgeen door stress dus wordt afgebrokkeld.

Lees verder

© 2007 - 2025 Jvd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.
Bronnen en referenties
  • Vingerhoets, A.J.J.M en van Heck, G.L. Wetenschappers en Maatschappij. Vrije Universiteit Amsterdam