Stresshormonen cortisol, adrenaline en noradrenaline

In de huidige jachtige tijd worden velen dagelijks opgezadeld met meestal niet zo’n ernstige maar telkens terugkerende spanningen en irritaties. Dat gaat van in de file zitten tot minder leuke werksituaties en van een zeurend kind tot alweer die tv op een andere zender dan het gewenste programma. Ons lichaam reageert op al die situaties en maakt een aantal stresshormonen aan zoals cortisol, adrenaline en noradrenaline. Te lang in stress leven kan echter leiden tot teveel aanmaak van stresshormonen met op den duur mogelijk nare consequenties.

Drie belangrijkste stresshormonen

Stresshormonen kunnen zowel een nuttige als een schadelijke functie hebben. De drie belangrijksten stresshormonen zijn cortisol, adrenaline en noradrenaline. Deze hormonen stellen ons in staat om alerter te zijn en goed te reageren op allerlei situaties van stress. Maar stresshormonen kunnen ook schadelijk zijn.

Stress en herstel door cortisol, adrenaline en noradrenaline

Als directe reactie op situaties van stress maakt ons lichaam in eerste instantie een tweetal stresshormonen aan namelijk adrenaline en noradrenaline. Na de fase van aanmaak van die twee stresshormonen komt een ander systeem op gang waarbij het stresshormoon cortisol een taak heeft. Dit hormoon komt extra vrij bij zowel fysieke stress als psychologische stress en heeft een belangrijke functie tegenover adrenaline en noradrenaline. Cortisol zorgt er namelijk voor dat het lichaam zich weer herstelt. Maar cortisol komt aan de energie die daarvoor nodig is door spieren af te breken.

Adrenaline

Adrenaline wordt afgescheiden door het bijniermerg. Door die stof gaat het hart sneller kloppen en wordt het bloed sneller naar de spieren gepompt. De ademhaling wordt eveneens sneller waardoor meer zuurstof naar de spieren gaat. De bloedvaatjes trekken samen met gevolg dat mensen wit weg kunnen trekken of bij stress koude handen kunnen krijgen. Ook kan de zweetafscheiding toenemen als automatische bescherming om niet oververhit te raken. Adrenaline kan in grote hoeveelheden vrij komen. Dit is vooral het geval bij angst en stress maar ook bij fysieke bezigheden, hitte, kou, pijn en woede. Een teveel aan adrenaline is schadelijk maar het kan ook een noodzakelijke stof zijn omdat het meer energie geeft en de alertheid vergroot.

Noradrenaline

Noradrenaline wordt evenals adrenaline in het bijniermerg geproduceerd. De werking is enigszins vergelijkbaar met adrenaline. Maar meestal voelen mensen met teveel aan noradrenaline zich angstig, gespannen of opgewonden en mensen met te weinig voelen zich dikwijls depressief. Het lichaam maakt noradrenaline aan in situaties van stress maar breekt de stof binnen enkele minuten weer af. De bloeddruk stijgt en het bloed komt beschikbaar voor de spieren en de hersenen. Tevens is er tijdelijk geen sprake meer van spijsvertering.

Cortisol

Cortisol is een hormoon dat in de bijnierschors wordt aangemaakt. Het hormoon speelt ook een rol bij het verteren van voedsel, het ritme van slapen en waken en het afweersysteem. Het hormoon zorgt er tevens voor dat de bloedsuikerspiegel op niveau blijft. De productie van cortisol is niet op elk moment van de dag gelijk. Zo zorgt het extra vrijkomen van cortisol ’s morgens vroeg voor een hongergevoel. Maar cortisol kan ook een schadelijke werking hebben. Het afscheiden van cortisol komt eveneens extra voor in angstsituaties of in situaties waarin stress wordt ontkend maar zeker wel aanwezig is. Tijdens zo’n eigenlijk sluimerende situatie van stress maakt het lichaam langdurig teveel cortisol aan met gevolg dat allerlei lichamelijke klachten kunnen optreden.

Schadelijke functie van stresshormonen

Door te lang aan stress te leiden worden te lang stresshormonen aangemaakt wat op termijn nare consequenties kan hebben zoals:

• Afbraak van de spieren.
• Gevaar voor ontstekingen.
• Hartziektes en vaatziektes.
• Minder goed werkende spijsvertering.
• Minder zin in seks hebben.
• Sneller verouderen.
• Toename van het gewicht.

Lees verder

• Stress en lichaam en geest
• Buikademhaling als medicijn tegen stress
• Goede ademhaling en spierontspanningsoefeningen tegen stress