De toegevoegde waarde van een siësta

We kennen de siësta allemaal van onze vakantie in bijvoorbeeld Spanje. Tussen de middag, zo vlak na de lunch, even een slaapje doen. We kunnen ons in West-Europa niets voorstellen bij een siësta, behalve het middagdutje van menig oudere mens ons onder. Men koppelt het houden van een siësta voornamelijk aan het warme weer. In verschillende landen wordt het toegepast, maar het is niet overal waar het warm is een algemeen gebruik. Wat voegt het toe en waarom zouden we het niet op meer plaatsen toepassen?

De oorsprong

Spanje staat er om bekend, het openbare leven kan zomaar tussen pakweg 14 uur en 17 uur stilliggen, omdat mensen een slaapje doen. Het is meer dan een “powernap”, maar is in basis terug te brengen naar de heetste uren van de dag en de avond die veel prettiger is om te winkelen, te werken, te leven. De Spanjaard eet dan ook vrij laat in de avond. Hoewel het lijkt alsof het al eeuwen zo gaat, is het toch iets wat pas een eeuw of wat op deze wijze wordt toegepast. Het zijn de hoge ambtenaren die hun middagpauze aan het oplengen zijn. Dit gebruik kreeg vervolgens ruime navolging bij de lagere ambtenaren.

Van 9 uur tot 17 uur werken, zoals we dat in de westerse landen kennen, is vaak niet uit te houden in de warme landen. Als je je rustig houdt, kom je het warme weer het beste door en als je in de avonduren nog actief wilt zijn, breek je dus je dag op en werk je tijdens de “betere” uren. Bovendien is gebleken dat je per saldo net wat scherper bent. Wat maakt dat het om die reden ook in de niet warme culturen terecht kan komen. De vraag is alleen, dat wanneer het niet in de cultuur zit (de landgewoontes) en het niet noodzakelijk is, vanwege het weer, of het kan van slagen heeft.

Het is een Frans onderzoek uit 2011 wat voor een deel invulling geeft op vragen rond het houden van een siësta. Het gegeven dat we "denken" dat het goed voor de mens is etc.

Gezond

Behalve een toenemende scherpte, blijkt het ook in algemene zin gezond. Men voelt zich zowel mentaal al fysiek fitter, hoewel het voor menigeen wennen is in het begin (direct na het wakker worden is het even opnieuw oriënteren). De prestaties gaan omhoog, de samenwerking verloopt flexibeler en er zijn minder conflicten.

Verder toont het Franse onderzoek aan dat er minder stresshormonen aanwezig zijn en er meer balans is. Dit alles heeft vervolgens weer gevolgen – in positieve zin – voor de hart- en bloedvaten. De bloeddruk verlaagt en je wordt er rustiger van.

Hectische wereld

Als we het bovenstaande “loslaten” in een hectische maatschappij zoals die in Nederland, een waar we vaak niet eens in alle rust een lunch nuttigen, dan zou dit absoluut veel opleveren. Het is alleen niet in te passen, als niet een grote groep werkenden er aan mee doet of het opgelegd wordt. Zolang we de noodzaak van iets dergelijks niet in zien, zal "opleggen" niet aan de orde komen.

We zijn in Nederland gewend dat ergens tussen 17 uur en 18.30 uur de “warme prak” klaar staat en een ander ritme zou betekenen dat dit overboord gegooid moet worden. Wat moeilijk is, want 80% van de mensen is niet flexibel of heeft grote moeite met de kleinste verandering. Een ander levensritme kan wel, maar dan moet je er bewust voor kiezen en/of meegaan in de stroom van de omgeving. Als je bijvoorbeeld naar een land gaat verhuizen waar het gemeen goed is, dan moet je wel. Het kan wat aanpassingsproblemen geven, maar enig moment gaan veel mensen overstag en wordt het een tweede natuur. We zijn er dus wel toe in staat.

Natuurlijk kan het ook als je het met je werk kunt “veroorloven”. De eigen baas die zijn/haar eigen tijd in kan delen etc. Maar voor veruit de grootste groep mensen geldt dat dit niet haalbaar is, zolang niet steeds meer mensen het doen of bedrijven het instellen. Het zou wel trendsettend zijn, maar iemand moet de eerste zijn en dat zijn de meeste bedrijven in deze liever niet.

Kinderen/gezinnen

Wat brengt een gezin en kinderen met zich mee. Met een gezin moet je ook naar andere tijdstippen kijken hoe je met je kinderen omgaat. Vaak beginnen kinderen vroeger (school) en gaan kinderen in warme landen tot halverwege de middag en hebben ze een korte pauze. Dat wil zegen dat je je kind(eren) aan het eind van je siësta nog ziet of na het werk, maar dan kort. Dat brengt vervolgens weer het probleem met zich mee, dat er nogal wat mensen zijn die meer dan een half uur reistijd hebben naar het werk. Op en neer reizen is dan niet opportuun.

Conclusie

Ja, het is goed en nee, zoals Nederland c.q. de westerse wereld nu is ingericht is het niet of nauwelijks haalbaar. Maar dat maakt het niet minder gezond en de overweging waar om – als het kan – het een kans te geven.