Beter slapen: enkele tips

Er zijn veel theorieën die proberen te verklaren waarom we slapen. Sommige wetenschappers wijzen op het evolutionaire voordeel van het slapen: het is een manier om energie te besparen en de voedselconsumptie te beperken. Een ander evolutionair argument is dat de overlevingskansen van onze voorouders toenamen als ze in de nacht - als ze het kwetstbaarst waren voor roofdieren - ergens gingen slapen. Neemt niet weg dat we allemaal weten en voelen dat we onze slaap hard nodig hebben.

Waarom slapen we?

Naast de al genoemde argumenten is er ook een fysiologische verklaring waarom we slapen. Slapen geeft het lichaam de kans te ontspannen en te herstellen en bovendien gebruikt ons lichaam tijdens de slaap energie voor de uitscheiding van bijzondere hormonen. Zo produceren kinderen 's nachts meer groeihormonen. Het lijkt zeker dat de slaap de hersenen letterlijk rust gunt. De aanmaak van serotine en noradrenaline, chemische stoffen die een rol spelen bij het doorgeven van zenuwimpulsen in de hersenen, neemt tijdens de slaap af.

Hoe slapen we ? De slaapfasen

De electrische activiteit van de hersenen laat in de slaap een aantal veranderingen zien. Vrijwel altijd blijkt dat slapende mensen die gewekt worden, als hun hersenen bepaalde vormen van activiteit vertonen, aan het dromen waren. Zelfs als ze ervoor beweerden nooit te dromen.

De REM-slaap

De meeste dromen die we ons later herinneren vinden plaats in de REM-slaap ( REM = Rapid Eye Movement ). Dit is een slaapfase, waarin de ogen achter de gesloten oogleden bewegen en de hersenen een karakteristiek electrisch patroon vertonen. De eerste REM-slaap begint gewoonlijk zo'n vijf kwartier na het in slaap vallen en duurt een minuut of 5. Gedurende de nacht komen er, met tussenpauzen van circa 90 minuten, nog drie tot vier REM-slaapfasen voor die steeds langer duren. De laatste REM-slaap, die gewoonlijk eindigt in het laatste uur van de slaap, duurt dan al vaak 25 tot 45 minuten.

Psychische gezondheid

De REM-slaap is heel belangrijk voor onze psychische gezondheid. Ontbreken de REM-slaapfasen, dan gaan we overdag gebukt onder geheugenverlies,gebrekkige concentratie, vermoeidheid en prikkelbaarheid. Wat er vervolgens onbewust gebeurt is dat we de volgende nacht(en) het tekort aan REM-slaap, proberen te herstellen door de REM-slaap te verlengen.

Onthouding van slaap

Totale onthouding van slaap kan leiden tot REM-activiteit van de hersenen in waaktoestand, dus overdag. Vaak compleet met de bijbehorende droombeelden en emoties. Het is daarom niet zo vreemd dat men wel beweert dat het dromen een van de redenen is waarom we slapen. De dromen verwerken als het ware de gebeurtenissen en gevoelens die overdag hebben plaatsgevonden.

Beter slapen: enkele tips

Veel niet-dromende mensen hebben eerst hulp nodig bij een aantal slaapproblemen. De meeste medicijnen tegen slapeloosheid onderdrukken de REM-slaap en dus ook de droomfasen; het veelvuldig gebruik van alcohol heeft hetzelfde effect. Slapeloosheid wordt het beste met natuurlijke maatregelen besteden.

Tien eenvoudige regels:

1. Zet alle zorgen en beslommeringen van u af. Vermijd heftige gevoelens als woede en wrok, die eerder dan gepieker tot slapeloosheid kunnen leiden.
2. Lees voor het slapen gaan geen opwindende boeken en kijk niet naar een spannende film. Opwinding is ook een belemmering voor een gezonde slaap.
3. Vertel uzelf overdag regelmatig en 's nachts als laatste daad, dat u lichamelijk en geestelijk wilt ontspannen, snel in slaap wilt vallen en tot de volgende morgen wilt slapen.
4. Maak uw slaapkamer aantrekkelijk; indirecte verlichting, uitstraling van rust en gemak.
5. Luister naar het natuurlijke ritme: vroeg naar bed, vroeg op.
6. Ontspan lichamelijk. Achtereenvolgens: ontspan uw lichaam, span de spieren, ontspan alle spiergroepen, van tenen tot hoofdkruin. Een alternatief is voor het naar bed gaan minimaal 15 minuten mediteren.
7. Gebruik een uur voor het slapen, geen nicotine en cafeïne, want zij bemoeilijken het slapen. Een kleine hoeveelheid alcohol of een kalmeringsmiddel kan het inslapen bevorderen, maar u kunt hier beter niet op vertrouwen.
8. Drink warme melk met honing of een melkdrankje met moutextract als kalmerende slaapdrank.
9. Herhaal voor het inslapen en als u 's nachts wakker wordt, een rustgevende affirmatie, bijvoorbeeld: 'Ik val nu in slaap ', of een vredig visueel beeld, zoals bomen zwaaiend in de wind. Zelfs het oude schaapjes tellen kan helpen. Als deze affirmaties niet direct werken: toch er gewoon mee doorgaan, na enkele nachten gaat uw onderbewustzijn de boodschap begrijpen.
10. Maak u geen zorgen over het aantal geslapen uren, uiteindelijk zorgt het lichaam er zelf voor dat u de slaap krijgt die u nodig heeft. Gepieker of irritatie omdat u de slaap niet kunt vatten, is een garantie voor wakker blijven.