De geneeskracht van Middelste Teunisbloem

Teunisbloem is een medicinale sierplant die oorspronkelijk uit de staat Virginia in Noord Amerika komt. Behalve medicinale eigenschappen heeft de plant culinaire waarde. Gepekelde wortels kunnen uitstekend worden gegeten als bijvoorbeeld aperatiefje. Je kunt daarnaast de wortels koken en gelijk een schorseneer opeten. De zoetsmakende bloemen kunnen een salade voor het oog en de smaak verrijken. Zowel de zaden als de zaaddozen zijn eetbaar en makkelijk te verwerken in een maaltijd. De zaden zijn zeer voedzaam en bevatten vooral het omega-6-vetzuur gammalinoleenzuur. Voor de geneeskrachtige effecten worden de zaden tot teunisbloemolie vermalen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving middelste teunisbloem
• Teunisbloem in de geschiedenis
• Werkzame inhoudsstoffen teunisbloemolie
• Prostaglandinen en teunisbloemolie
• Teunisbloemolie tegen vrouwenkwalen
• Teunisbloemolie, goed voor de huid
• Teunisbloemolie tegen hart- en vaatziekten
• Teunisbloemolie voor het immuunsysteem
• Teunisbloemolie voor geestelijk evenwicht
• Overige medicinale werkingen teunisbloemolie
• Uitwendige toepassing teunisbloemolie
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving middelste teunisbloem

In het Latijn heet deze bloem Oenothera Biennis. Oeno komt van ´oinos´ wat ´wijn´ betekent in het Grieks. Thera betekent ´wild dier´. Wijndrinkers en wilde dieren zijn voor een goed observeerder ongeveer aan elkaar gelijk. Theophrastus gaf deze naam aan een aantal plantsoorten waarvan de wortel werd gegeten tijdens het drinken van wijn; zoals daar nu olijven voor worden gebruikt. Deze bloem is opgedragen aan de heilige Sint Anthonius, wat later verbasterd werd tot Teunis, vandaar de Teunisbloem. Een andere naam is nachtkaars, omdat deze bloem pas ´s avonds zijn bloemen opent. Overige volksnamen in het Nederlands zijn: gewone teunisbloem, teunisbloem, nachtbloem, nachtkeers, nachtpitje, schone-bij-nachte, ezelskruid, gele wederik, patrijskruid en gele onagra.

Teunisbloem in de geschiedenis

Noord Amerikaanse Indianen maakten een infusie, een aftreksel gemaakt met heet water, van de zaden van teunisbloem. Infusies van de hele plant werden gebruikt bij diverse ziekten: angst, maag- en darmproblemen, astma en kinkhoest. In 1619 kwam de eerste middelste teunisbloem in Europa aan; hij was meegenomen met schepen die de V.S. in wording hadden aangedaan. De botanische tuin van Padua in Italië was de eerste plek waar deze plant werd gekweekt. Na enkele tientallen jaren werden in Europa de eerste medicinale ervaringen met middelste teunisbloem gegeven; Nicholas Culpeper, de Engelse botanicus en herbalist uit de 17e eeuw, schreef dat de plant zijn medicinale dienst kon bewijzen bij obstructies van de lever en milt en dat de plant urinedrijvend is. Mrs Maud Grieve, die in 1931 ´The Complete Herbal´ publiceerde, een boek waarin 800 geneeskruiden beschreven staan, noteerde een genezende werking op lever-, maag- en darmaandoeningen, kinkhoest, astma en vrouwelijke problemen zoals ´volheid van het bekken´. De middelste teunisbloem werd wereldberoemd toen de Nederlandse hoogleraar in de plantkunde Hugo de Vries mutaties van teunisbloem beschreef. De Vries was de eerste die woorden als genen gebruikte; zijn onderzoek was een poging om de evolutietheorie van Darwin te bewijzen maar helaas klopten zijn theoriën in het licht van de erfelijkheidsleer niet.

Werkzame inhoudsstoffen teunisbloemolie

In teunisbloemolie zitten vooral meervoudigde, onverzadigde vetzuren waaronder relatief veel van het omega-6-vetzuur GLA of GammaLinoleenzuur en in iets mindere mate ALA of AlfaLinoleenzuur. De A op het eind in deze beide woorden staat voor Acid, het Engelse woord voor zuur. Omega-6- en omega-3-vetzuren zijn zeer gezonde vetten. In tegenstelling tot wat veel mensen denken als ze het woord ´vet´ horen, word je hier beslist niet dikker van. Er zitten behalve deze vetten wat enkelvoudige onverzadigde vetten in zoals oleïnezuur en eicosaëenzuur. Voorts bevat teunisbloemolie een beperkte hoeveelheid verzadigde vetzuren waaronder palmitinezuur en stearinezuur. Vervolgens zit er betasitosterol, citrostadeniol, proteïnen, het aminozuur tryptofaan, de vezels cellulose en lignine, lectinen en calcium in deze geneeskrachtige olie.

Prostaglandinen en teunisbloemolie

GLA is belangrijk voor het prostaglandinemetabolisme. Prostaglandinen zijn hormoon-achtige stoffen die een veelheid aan fysiologische processen regelen. Vele medicaties remmen de aanmaak van prostaglandinen de maag; dat is de reden dat medicijnen bijwerkingen hebben die op de maag en spijsvertering inspelen. GLA uit teunisbloemolie maar ook uit lijnzaadolie of notenoliën kunnen de aanmaak van prostaglandinen herstellen. Factoren die de prostaglandinenaanmaak kunnen verminderen zijn: ouderdom, diabetes, leverstoornissen, teveel verzadigde vetten, teveel transvetten, alcoholisme, cortisonetherapie, vitaminetekorten, virale infecties en hormonale disbalans. Wie door middel van teunisbloemolie het prostaglandinemetabolisme wilt verbeteren doet er goed het te combineren met bronnen van omega-3-vetten.

Teunisbloemolie tegen vrouwenkwalen

Teunisbloem bevordert het hormonaal evenwicht, de balans tussen oestrogenen en progestagenen. Het vermindert de gevoeligheid voor prolactine. Daarnaast is het een emmenagoog; het stimuleert menstruatie. Voorts is het een vochtafdrijvend middel. Door deze eigenschappen is teunisbloemolie een fytotherapeutisch geneesmiddel bij de volgende indicaties:

• Premenstrueel syndroom, mastodynie of pijnlijke borsten,
• Vochtopeenhoping in gezicht, buik, ledematen en enkels,
• Gewichtstoename, rugpijn, buikkrampen, misselijkheid,
• Prikkelbaarheid, moedeloosheid, stemmingswisselingen,
• Concentratiestoornissen,
• Acné, meeëters,
• Uitblijvende menstruatie, onregelmatige menstruatie,
• Fibrocystische borsten of borstcysten,
• Goedaardige borsttumors,
• Steriliteit, vruchtbaarheidsproblemen bij zowel man als vrouw,
• Endometriose of baarmoederslijmvliesproblemen.
• Adjuvans bij menopauzale verschijnselen.

Teunisbloemolie, goed voor de huid

Als je iets oraal inneemt en het heeft een geneeskrachtige werking ergens tegen dan zorgt ons lichaam dat het op de goede plek terecht komt. Teunisbloemolie is een versterkend middel voor de huid. Het regelt de aanvoer van voedingsstoffen voor de huid, verhoogt de elasticiteit, verzorgt hydratie en reguleert de talgproductie. Teunisbloem is goed voor het herstel van de huid in het algemeen. Daarnaast bevordert het een gezonde nagel- en haarstructuur. Hierdoor kunnen fytotherapeuten besluiten het aan te raden bij de volgende indicaties:

• Atopisch eczeem,
• Droge huid, schilferige huid,
• Vroegtijdige huidveroudering en -verslapping, rimpels, verlies van huidelasticiteit,
• Slecht helende wonden,
• Acné, dermatitis, ontstoken of geïrriteerde huid,
• Broze nagels, broze haren, droge haren, haaruitval,
• Jeuk, droogte en roodheid van de huid bij verminderde nierfunctie,
• Adjuvans bij psoriasis.

Teunisbloemolie tegen hart- en vaatziekten

Hart- en vaatziekten zijn niet iets wat je zomaar overkomt. Er is een oorzaak die veel duidelijker is aan te wijzen dan het adagium dat ´alles in de genen´ zit. De oorzaak is zowel psychisch als fysiek; want psysche stress kan ertoe leiden dat er onevenredig veel vrije radicalen in het lichaam en bloed komen welke tot allerlei acute en geleidelijk opbouwende ziekten kunnen leiden. Wat het eten betreft is alle voeding met omega-6-vetzuren zeer goed voor het hart, zo ook teunisbloemolie. Teunisbloemolie werkt antitrombotisch oftewel bloedverdunnend. Het vermindert de bloedplaatjesaggregatie zodat bloed minder snel klontert. Daarnaast is het een vaatverwijdend en mede daardoor een bloeddrukverlagend minddel. Bovendien verlaagt het de triglyceridenwaarden. Door al deze geneeskrachtige eigenschappen is het in de met wetenschap onderbouwde fytotherapie een prima aanwendbaar preventiemiddel bij de hierna volgende indicaties. Teunisbloemolie werkt preventief tegen:

• Aderverkalking,
• Trombose, embolie, flebitis,
• Te dik bloed of hypercoagulabiliteit,
• Hypertriglyceridemie of verhoogd triglyceridengehalte,
• Verhoogde bloeddruk,
• Vaatspasmen, ziekte van Raynaud,
• Migraine.

Teunisbloemolie voor het immuunsysteem

Teunisbloem versterkt het immuunsysteem. Het stimuleert de functie van de thymus, een orgaantje wat in de buurt van het hart ligt. De thymus maakt T-lymfocyten welke het immuunsysteem versterken. Er zijn verschillende soorten prostaglandinen. De minder goed prostaglandinen(type 2 en 4) kennen ontstekingsbevorderende leukotriënen. Teunisbloemolie remt de vorming van deze prostaglandinen zodat de olie zelf een ontstekingsremmer genoemd kan worden met pijnstillende en allergieverminderende kenmerken. Zo neemt bijvoorbeeld de bronchiale hyperreactiviteit af. Door de combinatie aan geneeskrachtige factoren die in teunisbloemolie schuil gaan, is het een fytotherapeutisch middel bij de volgende indicaties:

• Adjuvans bij auto-immuunziekten zoals reumatoïde artrits, fibromyalgie, ziekte van Crohn en sclerodermie,
• Adjuvans bij astma, hooikoorts, allergieën,
• Afremmen van Multiple Sclerose,
• Afremmen van kanker, teunisbloemolie heeft bewezen de behandelingsresultaten van chemotherapie en bestralingen te vergroten,
• Zwakke immuniteit,
• Ondersteunend bij CVS of Chronisch VermoeidheidSyndroom en ME of Myalgische Encephalomyelitis,
• Prikkelbaredarmsyndroom.

Teunisbloemolie voor geestelijk evenwicht

Teunisbloemolie beïnvloedt de prikkelgeleiding van zenuwvezels en vormen een belangrijke schakel in het vrijmaken van neurotransmitters. Daardoor werkt teunisbloem kalmerend en algemeen bevorderend voor het geestelijk welbevinden. Door deze medicinale effectiviteit is teunisbloemolie een in de fytotherapie regelmatig ingezet middel bij de volgende indicaties:

• ADHD,
• Depressie, prikkelbaarheid,
• Postnatale depressie,
• Schizofrenie, gedragsstoornissen,
• Alcoholisme.

Overige medicinale werkingen teunisbloemolie

Teunisbloemolie heeft geneeskrachtige werkingen voor hoofd, hart en bekken en is daarnaast een algeheel immuunversterkend kruid waardoor regelmatige gebruikers minder kans hebben op elke ziekte. Hier staan enkel geneesmethoden die niet in eerder in dit artikel gebruikte categoriën vallen. Teunisbloemolie is een fytotherapeutisch medicijn dat wordt ingezet bij:

• Droge ogen, droge mond, syndroom van Sjögren,
• Diabetes mellitus, want het ondersteunt alvleesklier en vermindert de behoefte aan insuline,
• Diabetische perifere neuropathis, want het bevordert prikkelgeleiding perifere zenuwen,
• Leverstoornissen door alcoholgebruik, vervetting en degeneratie want het helpt mee nieuwe levercellen te bouwen,
• Preventie van maagdarmnzweren bij NSAID-medicijnen,
• Obesitas want het bevordert afbraak vetten in ´bruin´ vetweefsel,
• Vermoeidheid na spierzwakte, door versnelde vetafbraak van reeds aanwezige lichaamsvetcellen.

Uitwendige toepassing teunisbloemolie

Als er zo ontzettend veel geneestoepassingen zijn voor de orale inname van teunisbloemolie zou het gek zijn dat er geen uitwendig geneeskrachtig gebruik zou zijn. Teunisbloemolie beschermt, voedt en rehydrateert de huid terwijl het daarnaast ontstekingswerende eigenschappen heeft. Door deze medicinale werkingen wordt door het fytotherapeuten ingezet tegen de volgende huidindicaties:

• Droge, schilferige huid,
• Rimpels, vermoeide en slappe huid,
• Wonden,
• Atopisch eczeem, dauwworm, luiereczeem,
• Psoriasis.

Consulteer de fytotherapeut

Wie middelste teunisbloem als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Teunisbloemextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover inlichten, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.