De geneeskracht van kalmegh

Kalmegh komt uit Azië en wordt momenteel gekweekt in Zuid en Zuidoost-Azië om zijn medicinale werking bij infecties. Het wordt in India als een plant gezien die tijdens de regentijd wordt geoogst; hij groeit het best als de zon overmatig schijnt. Het wordt al sinds de oudheid gebruikt als geneesplant, onder andere in de Chinese geneeskunde en ayurveda, de Indiase geneeskunde. Kalmegh staat te boek als een zeer bittere plant. In de meeste lokale talen in Azië betekent de plant ´Bitterkoning´. De plant staat het meest bekend om zijn medicinale werking bij luchtwegenaandoeningen. Kalmegh werd in Aziatische landen gebruikt als antibioticum, totdat de farmaceutische antibiotica zijn plaats innam.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Aanplant kalmegh / Bron: Uwe Thobae, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Naamgeving

De Latijnse naam voor kalmegh is Andrographis paniculata. In het Nederlands wordt deze geneesplant kalmegh, Andrographis en Indiase gentiaan genoemd.

Werkzame stoffen kalmegh

Van kalmegh wordt meestal het blad en soms de wortel gebruikt. Alle delen van de plant zijn bitter. Er zitten veel diterpenen en flavonen in kalmegh. Het bevat onder andere: andrografolide, andrografosterol , neoandrografolide, homoandrografolide, andrografaan, andrografoon, andrografosterine, andrografine, andrografoneo, andrografoside, andropaniculosin A, andropani-culoside A, andrograpanine, isoandrografolide en skullcaflavone.

Kalmegh voor de spijsvertering

Kalmegh is een bittermiddel en zoals vele bittere planten stimuleert het de lever in de afscheiding van maagsappen. Hierdoor wordt het eten beter verteerd en de eetlust opgewekt. Het gaat een bemoeilijkte spijsvertering tegen. Het maagzuur wordt verminderd. Daarnaast werkt het windverdrijvend zodat het een goed middel is bij flatulentie.Ook gaat kalmegh diarree tegen. Uit een wetenschappelijk onderzoek bleek dat de plant net zo effectief werkt als loperamide, een synthetisch medicijn bij diarree.

Kalmegh beschermt de lever

Bittere stoffen zijn meestal beschermend voor de lever. Behalve leversappen stimuleert kalmegh de vorming van galsappen. Andrografolide is het belangrijkste fytonutriënt als het gaat om leverbescherming. Het beschermt de lever tegen gifstoffen en vrije radicalen. Het zou nog beter werken dan mariadistel, een leverbeschermend kruid dat zelfs het gif van dodelijke paddenstoelen neutraliseert. Kalmegh is uitstekend in te zetten bij een hepatitis. Verder kun je diarree, dysenterie, gastro-enteritis bij volwassenen en darmklachten bij kinderen ermee ondervangen.

Kalmegh om aan te sterken

Kalmegh is goed om aan te sterken; het werkt als een tonicum. Dat komt met name omdat het de spijsverteringssappen stimuleert zodat voedsel beter wordt opgenomen. Hierdoor komen er meer voedingsstoffen beschikbaar voor het lichaam.

Kalmegh tegen infecties

Kalmegh werkt koortsverlagend en ontstekingsremmend. Het heeft niet zozeer een antibacteriële of antivirale werking maar het verhoogt de capaciteit van de witte bloedcellen, het belangrijkste onderdeel van het immuunsysteem. Er is dus sprake van een weerstandsverhogend effect van kalmegh. Uit Chileens onderzoek bleek dat verkouden mensen die het kruid innamen sneller een droge neus kregen, met andere woorden; de infectie die we verkoudheid noemen verdwijnt door kalmegh. In de fytotherapie wordt het ingezet bij:

Kalmegh / Bron: H. Zell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Luchtwegeninfecties,
Keelontsteking,
Verkoudheden,
Bijholte-ontsteking,
Urineweginfecties na schokgolfbehandeling,
Dysenterie veroorzaakt door bacteriën,
Enteritis of darmontsteking.

Kalmegh bij malaria

Kalmegh is uitgebreid onderzocht op zijn werking tegen malaria. Het blijkt dat de malariaparasiet uitstekend wordt bestreden door kalmegh. Parasieten die in de lymfen plaatsnemen en voor obstructies zorgen die voor lichaamszwellingen kunnen zorgen worden gedood door deze bittere plant. Overigens zijn er veel meer bittere planten die malaria bestrijden zoals de kinineboom en absinth.

Uitwendig gebruik van kalmegh zou muggen op afstand houden, blijkt uit een onderzoek uit 2012.

Dosis om te gebruiken

Je kunt kalmegh preventief tegen ziekten gebruiken. Dan heb je aan twee tot drie gram kruid per dag genoeg. Als er sprake is van een leverlijden of anderssoortige infectie kun je een dosis van zes gram per dag hanteren. Bij deze hoeveelheden zijn geen bijwerkingen bekend. Er is wel een contra-indicatie: zwangere vrouwen wordt afgeraden deze geneesplant te gebruiken omdat het mogelijkerwijs in verband staat met verminderde vruchtbaarheid. Dat is tenminste gebleken uit dieronderzoek.