De geneeskracht van kleinbladige Bacopa

Bacopa is een vaste kruipplant die graag waterrijke omgeving en modderige kusten groeit. Hij kan zelfs onder water groeien, vandaar dat het een populaire aquariumplant is. Hij groeit zowel in zoet als brak water van Taiwan, Nepal, India, Sri Lanka, China en zelfs in Florida, Hawaii, Frans Polynesië en de Cook eilanden. De geneeskracht van bacopa is velerlei maar in de moderne fytotherapie wordt de plant het meest aangewend bij geheugenproblemen, dementie en Alzheimer.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening kleinbladige bacopa / Bron: Francisco Manuel Blanco, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Naamgeving

De Latijnse naam voor kleinbladige bacopa is Bacopa monnieri. In het Nederlands heeft deze boom enkele alternatieve namen: kleinbladige bacopa, dwergbacopa en dikbladige bacopa. De Nederlandse namen verwijzen naar de manier van groeien. In India en Kerala zegt men brahmi of mayalayam tegen deze plant.

Traditioneel gebruik bacopa

In de ayurveda, de traditionele Indiase geneeskunde, wordt de kleinbladige bacopa gebruikt om diverse ziekten mee te behandelen zoals: zweren, tumoren, vergrote milt, indigestie, ontstekingen, lepra, bloedarmoede en galaandoeningen. De belangrijkste gebruikstoepassingen in de ayurveda zijn bij epilepsie en astma.

Werkzame stoffen bacopa

Van kleinbladige bacopa wordt het blad gebruikt. Er zitten de bacosiden A en B in, verder bevat het de alkaloïden brahmine, herpestine, de saponinen d-mannitol, hersaponine, zuur A, monniere, de fytosterolen stigmasterol en betasitisterol en bacopasaponinen.

Bacopa, goed voor de hersenen

Bacopa werkt met name stimulerend en beschermend voor het hersenweefsel. Het cholinerge systeem en de hippocampus worden door deze plant beschermd. Hierdoor wordt het door fytotherapeuten en natuurgeneeskundigen aangewend bij de volgende indicaties:

Geugenproblemen,
Concentratiestoornissen,
Verminderd aanleervermogen,
Seniele dementie,
Ziekte van Alzheimer,
Kinderen met ADHD.

Er moet worden aangetekend dat kleinbladige bacopa niet acuut werkt. Bij hersenziekten is een positief effect merkbaar na enige weken. Deze duidelijke verbetering zet zich in de daarop volgende tijd door.

Bacopa bij angst

Uit dierproeven is komen vast te staan dat kleinbladige bacopa even goed werkt als het medicijn lorazepam. Dit synthetisch medicijn kent echter een groot aantal bijwerkingen die niet gelden voor bacopa. De plant is eveneens getest op mensen en daaruit bleek een groot scala aan psychische verbeteringen die door inname van deze geneesplant tot stand werden gebracht. Deze kennis heeft tot

Kleinbladige bacopa / Bron: Forest & Kim Starr, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

gevolg gehad dat bacopa in de fytotherapie wordt aangewend bij:

Angstgevoelens,
Mentale vermoeidheid,
Transpiratie,
Systolische bloeddruk,
Depressie.

Bacopa bij kramp

Bacopa heeft een bronchospasmolytische werking. Dat betekent dat het de luchtwegen ontkrampt. De krampoplossende werking werd ook vast gesteld in de ingewanden. Het zou daarom bij prikkelbaredarmsyndroom of astma kunnen worden ingezet, maar dit is een toepassing die in de hopelijk nabije toekomst ligt want er moet nog meer onderzoek worden gedaan naar de krampopheffende werking van bacopa.

Overige medicinale werkingen bacopa

Het remt de heliobacter pylori bacterie of zodat het goed is bij maagzweren.
Het verwijdt de bloedvaten.
Het beschermt tegen de giftigheid van stoffen als morfine en fenytoïne.
Het heeft een stimulerend effect op de schildklier zodat het kan worden ingezet bij verlaagde schildklierwerking of hypothyreoïde.

Dosis bacopa

Bacopa wordt slechts in minimale dosis voorgeschreven. Volwassenen mogen maximaal 400 mg per dag en kinderen maximaal 200 mg. Jongere kinderen nemen uiteraard maximaal nog minder in; 100 mg per dag.

Waarschuwingen bacopa

Bacopa wordt over het algemeen goed verdragen. Er zijn interacties bekend met morfine en fenytoïne. Deze stoffen werken minder goed als men enkele honderden milligrammen bacopa heeft ingenomen. Sommige kalmeringsmiddelen lijken de effecten van bacopa over te nemen. In de geneeskunde wordt dat potentiëren genoemd. Wanneer hiervan sprake is moet met alleen in overleg met een fytotherapeut bacopa gebruiken. Er zijn in theorie interacties mogelijk met medicijnen die epilepsie moeten tegengaan, Alzheimer- en schildkliermedicijnen. Wie deze medicijnen gebruikt en ook bacopa wilt toepassen doet er verstandig aan een fytotherapeut in de arm te nemen.