De geneeskracht van glad parelkruid

Glad parelkruid is in Nederland en België een vaste, inheemse plant. Hij komt verder voor in heel het gematigd klimaat van Europa en Azië. Hij houdt van stikstofrijke en kalkhoudende grond. Je ziet het veel in duingebieden en duinbossen. Van oudsher wordt de plant gebruikt in de volksgeneeskunde, met name bij jicht en reumatische aandoeningen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving
• Parelkruid in de geschiedenis
• Werkzame stoffen
• Parelkruid en te snel werkende schildklier
• Parelkruid vermindert secretie geslachtshormonen
• Parelkruid lost urinezuur op
• Dosis en veiligheid

Naamgeving

De Latijnse naam van glad parelkruid is Lithospermum officinale. De zaden van deze plant zien er uit als witte eivormige, gladde parels, vandaar de Nederlandse naam. In het Nederlands wordt de plant ook wel glad parelzaad genoemd. Officinale betekent ´uit de werkplaats van de apotheker´. Deze toevoeging werd door Linnaeus aan alle planten gegeven die bekend stonden om hun medicinale werking. Lithospermum is een samenvoeging van de Latijnse woorden litho oftewel ´steen´ en spermum wat ´zaad´ betekent. In het Duits heet de plant Steinsame en in het Engels stoneweed. Dat betekent respectievelijk steenzaad en steenkruid. Het zou deze naam hebben gekregen omdat het werkt bij nierstenen de zaden om kleine witte kiezelsteentjes lijken. Overigens is het verschijnsel dat het zaad op een steen lijkt en het bij nierstenen werkt, afkomstig uit de signatuurleer; de leer die zegt dat de uiterlijke eigenschappen van planten iets vertellen over de medicinale werkingen voor de mens.

Parelkruid in de geschiedenis

Plinius de oudere, behorende tot de antieke Romeinen, schreef over deze plant: ´De vruchten lijken op 'symmetrische, glanzend witte parels tussen de bladeren'. Het verwijdert stenen en 'de verschijning (van deze plant) betekent (dat) mensen zich bewust van deze eigenschap kunnen worden'. Hij doelt daarmee op het feit dat de uiterlijke eigenschap iets zegt over de medicinale werking, wat later de signatuurleer is gaan heten. Verder werd vroeger een afkooksel van de wortel gebruikt om de mazelen en jeuk mee te behandelen. De wortel werd als bloedzuiverend beschouwd. De bladeren werden gedronken om als pijnstiller te dienen. In de traditionele volksgeneeskunde werden de zaden gestampt en verpulverd om als geneesmiddel te dienen bij reuma en blaasstenen.

Werkzame stoffen

Van parelkruid wordt of het zaad gebruikt of het hele kruid. Hierin zitten de volgende belangrijke inhoudsstoffen met medicinale werkingen: lithospermzuur, wat een trimeer is van koffiezuur, vette olie, fosfatiden en slijmstoffen.

Parelkruid en te snel werkende schildklier

Het TSH of thyreotroop hormoon is het hypofysehormoon dat de schildklier activeert. Lithospermzuur remt de afscheiding van TSH af. Daardoor kan parelkruid als natuurmedicijn worden voorgeschreven door een fytotherapeut bij hyperthyreoïde of te snel werkende schildklier.

Parelkruid vermindert secretie geslachtshormonen

Parelkruid is een antigonadotroop. Dat is een medische term voor een kruid dat de de secretie van geslachtshormonen verkleind. Secretie wil zeggen: afscheiding. Er zijn mensen die claimen dat parelkruid de vruchtbaarheid vermindert en dat het daarom een natuurlijk anticonceptiemiddel zou zijn. In de volksgeneeskunde werd parelkruid gebruikt als middel om de weeën te bevorderen. In de fytotherapie gaat men alleen uit van de antigonadotrope werking die een bewezen effect heeft bij de volgende indicaties:

• Pijnlijke menstruatie,
• Menopauzale klachten.

Parelkruid lost urinezuur op

Parelkruid is een urinedrijvend en urinezuurdrijvend middel. Het is mogelijk ook een middel dat nierstenen helpt te verwijderen. Overigens blijkt uit Spaans wetenschappelijk onderzoek naar de werkzaamheid van fytotherapeutische medicijnen bij nierstenen dat parelkruid niet goed werkt bij fosfaatstenen maar prima werkt bij calciumstenen. Bij fosfaatstenen is er zelfs sprake van een contra-indicatie. Dat komt omdat de PH-waarde van lithospermum officinale iets te hoog is. Urinezuurstenen worden goed opgelost met glad parelkruid. Met deze wetenschap in het achterhoofd wordt in de fytotherapie deze geneesplant ingezet bij de volgende indicaties:

• Verhoogd urinezuurgehalte,
• Preventie van jicht.

Dosis en veiligheid

Er zijn globaal genomen twee manieren om gladparelkruid aan te wenden voor therapeutisch gebruik:

• Driemaal daags 30 druppels moedertinctuur.
• Na elke maaltijd een glas thee van twee eetlepels kruid per glas kokend water.

Glad parelkruid bevat potentieel gifstoffen voor de lever in de vorm van pyrrolizidine-alkaloïden. Daarom moet het in beperkte mate ingenomen worden.