De geneeskracht van jaborandi

Jaborandi is een zeven meter hoge boom uit het Zuid-Amerikaanse oerwoud die leerachtige bladeren heeft en pronkt met roodpaarse bloemen. De bladeren bevatten een etherische olie en ruiken lekker als je ze kneust. Jaborandi wordt gebruikt als basis voor een regulier medicijn om de speekselproductie op te voeren. Dat wordt vooral ingezet bij mensen met een droge mond, wat bijvoorbeeld een bijwerking is in de kankertherapie. Verder is het een middel wat door herboristen en fytotherapeuten wordt aangewend bij onder andere bronchitis, jicht, griep en luizen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Geschiedenis gebruik jaborandi
• Overig traditioneel gebruik jaborandi
• Jaborandi in regulier medicijn
• Naamgeving
• Werkzame stoffen
• Jaborandi als zweetafdrijvend middel
• Jaborandi bij droge mond
• Overige medicinale werkzaamheden
• Dosis en veiligheid

Geschiedenis gebruik jaborandi

Spaanse onderzoekers zagen in 1570 dat de Guarani Indianen van Brazilië jaborandi gebruikten om zweren in de mond mee te behandelen. Nederlandse onderzoekers van de West Indische Compagnie, die gedurende enige tijd actief was in Brazilië namen waar dat dezelfde groep Indianen jaborandi gebruikten bij griep, verkoudheid, gonorroe en nierstenen. Ook werd het gebruikt als antigif. Deze laatste werkzaamheid dankt de plant aan het feit dat het zweetdrijvende werkingen heeft; de gifstoffen verlaten het lichaam via de huid. Andere behandelingen met jaborandi uit de traditionele geneeskunde betreffen: epilepsie, stuipen, koorts, longontsteking, ontstekingen, nierziekten, psoriasis, neurose en het werd aangewend als een middel ter bevordering zweten. Een afkooksel of koud aftreksel van jaborandi kan binnen 10 minuten leiden tot zweten. Er kan maar liefst drie tot acht liter vocht verloren gaan door jaborandi

Overig traditioneel gebruik jaborandi

Uitwendig wordt jaborandi gebruikt als een tonicum voor het haar en de hoofdhuid. Het opent de poriën en versterkt de haarzakjes. Herborsiten hebben de gebruikstoepassingen van de Guarani Indianen overgenomen en zetten het in voor de behandeling van bronchitis, astma, longontsteking, difterie, verkoudheid, keelontsteking, nierinsufficiëntie, hepatitis, diabetes, nierziekten, oedemen en koorts.

Jaborandi in regulier medicijn

In het medicijn salagen zit 5mg of 7.5mg pilocarpine, de werkzame stof in jaborandi. Dit medicijn wordt gebruikt bij mensen met een droge mond door een ziekte, of als bijwerking van een kankertherapie. Farmaciegigant Merck heeft een fabriek in Brazilië dat dit medicijn produceert. Overigens is Brazilië ´s werelds grootste producent van jaborandibladeren, maar mag er geen één blad het land worden uitgevoerd als natuurlijk medicijn. Daarom komen jaborandibladeren voor gebruik in de fytotherapie uit andere landen, bijvoorbeeld Paraguay.

Naamgeving

In het Latijn wordt jaborandi Pilocarpus jaborandi genoemd. Alternatieve Latijnse namen zijn: Pilocarpus cearensis en Pilocarpus officinalis. De naam jaborandi komt van de Tupi-Indianen. In hun taal betekent jaborandi´ veroorzaakt kwijlen´. Dat is een verwijzing naar het feit dat deze plant de speekselproductie opvoert.

Werkzame stoffen

Van jaborandi wordt voor fytotherapeutische doeleinden het blad gebruikt. In dit blad zitten de volgende belangrijke werkzame stoffen: Indolalkaloïden met als hoofalkaloïde pilocarpine. Verder bevat het de alkaloïden pilocarpidine, isopilocarpine en pilosine, etherische olie in de vorm van pilocarpeen, methylnonylketonen en methylheptylketon.

Jaborandi als zweetafdrijvend middel

De bladeren van de jaborandi zijn een zeer sterk zweetdrijvend middel. Het werkt vele malen sterker dan gewone vlier en kleinbladige linde. Pilocarpine prikkelt het parasympathische zenuwstelsel, dat op zijn beurt de uiteinden van de zweetklieren prikkelt. Jaborandi is een fytotherapeutisch middel dat door bevoegde artsen wordt voorgeschreven bij:

• Acute verkoudheid,
• Acute bronchitis,
• Griep,
• Reumatische aandoeningen,
• Jicht.

Jaborandi bij droge mond

Jaborandi is een silagogum; een speekselsecretiebevorderend middel. Hierdoor wordt sanagen, een medicijn wat als werkzame stof pilocarpine uit jaborandi bevat, in de reguliere geneeskunde ingezet bij xerostomie of droge mond. Sommige behandelmethoden, bijvoorbeeld chemokuur, kan een droge mond veroorzaken. Je kunt dan of het medicijn sanagen voorgeschreven krijgen door een arts of naar een fytotherapeut toegaan en om jaborandi vragen.

Overige medicinale werkzaamheden

• Een mioticum is een geneesmiddel dat de oogpupil vernauwt. Pilocarpine kan als mioticum worden gebruikt bij staar en iritis of ontsteking van het regenboogvlies.
• Uitwendig kan een verdunde tinctuur(1:2) of (1:3) worden gebruikt in haarwater. Het kan haaruitval voorkomen. Ook is het een antiparasitair middel en kan het derhalve luizen bestrijden.

Dosis en veiligheid

Er is een drietal manieren om deze geneesplant te gebruiken.

• Blad: 2 tot 6 gram op 200ml water, acht uur laten trekken en slokje voor slokje gedurende een dag twee koppen (400ml) hiervan opdrinken.
• Thee: Een theelepel gedroogd poeder overgieten met heet water en 10 minuten laten trekken. Niet koken want dan wordt pilocarpine vernietigd.
• Poeder van het blad: Meerdere keren per dag 0.5 gram innemen met een maximum van 6 gram per dag.

Bladeren van de jaborandi dienen alleen op voorschrift van een arts of fytotherapeut te worden ingenomen. Zwangere vrouwen mogen het niet gebruiken. De therapeutische dosis is genoeg om het medicinale effect te bereiken. Wie er te veel van neemt loopt kans op de volgende bijwerkingen: gezichtsstoornissen, braken, diarree, ademhalingsstoornissen en hartzwakte.