Homeopathie als pseudowetenschap

Homeopathie is een geneeswijze welke gebruik maakt van natuurlijke producten om het lichaam zichzelf te laten genezen. Het gaat uit van het similia-principe: wanneer een stof bepaalde verschijnselen kan opwekken, kan het deze verschijnselen ook weer genezen (Homeopathie.nl, 2013). Echter, of homeopathie werkelijk werkt, is nooit wetenschappelijk bewezen. Het gegeven dat veel mensen hierin geloven, maakt dit een pseudowetenschap. Hieronder volgen enkele belangrijke demarcatiecriteria (criteria welke bepalen of iets gaat om wetenschap) om te bewijzen dat homeopathie geen wetenschappelijk bewezen geneeswijze is.

Demarcatiecriteria

Falsifieerbaarheid

Volgens de wetenschapsfilosoof Karl Popper is falsifieerbaarheid een van de belangrijkste criteria van wetenschap. Falsifieerbaarheid is het opstellen van een theorie die een voorspelling doet en op empirische wijze getest kan worden (Okasha, 2002). Het moet theoretisch mogelijk zijn aan te tonen dat de theorie 'vals' is. Homeopathie is op empirische wijze getest en er is nooit wetenschappelijk aangetoond dat het werkelijk werkt. Toch gelooft drie kwart van de Nederlandse bevolking in deze geneeswijze (Homeopathie.nl, 2013).

Immunisatiestrategie

Eén van de kenmerken van pseudowetenschappen is dat een grote groep mensen, ondanks het gebrek aan wetenschappelijk bewijs, er toch in gelooft (Pigliucci, n.d.). Deze groep mensen maakt vaak gebruik van de immunisatiestrategie. Dit houdt in dat alle claims over, in dit geval homeopathie, altijd goed gepraat kunnen worden (Berg, 2013). Er wordt altijd een reden gezocht in een geval waarbij het niet werkt, zodat de werking van homeopathie niet ontkracht wordt.

Herhaalbaar bewijs

Een volgend criterium om te bepalen of iets wetenschap is, is het hebben van herhaalbaar bewijs. Dit wil zeggen dat voordat een theorie significant bewezen is, deze een groot aantal keren positief getest moet zijn, en het plausibel is om aan te nemen dat de uitkomst de volgende keer weer hetzelfde zal zijn. Herhaalbaal bewijs verzamelen ter ondersteuning van een theorie is onderdeel van het wetenschappelijk empirisch onderzoek doen. Homeopathie is verscheidene malen getest, maar de resultaten zijn nooit significant positief geweest.

Causaal verband

Volgens de meeste wetenschapsfilosofen en wetenschappers is het aantonen van een causaal verband een belangrijk onderdeel van wetenschap (Okasha, 2002). Wanneer een homeopathisch geneesmiddel bij iemand werkt, moet aangetoond kunnen worden waarom dit middel werkt. Wat zorgt ervoor dat het medicijn bij een bepaald persoon aanslaat? Aan dit criterium wordt niet voldaan, omdat er niet wetenschappelijk kan worden aangetoond dát het werkt. De vraag waarom een homeopathisch geneesmiddel werkt, is daarom overbodig.

Dubbelblind testen

Wanneer het gaat om het testen van medicijnen is het doen van een dubbelblinde test een algemeen aanvaarde manier om wetenschappelijk te onderzoeken of het medicijn werkt. In het geval van een dubbelblinde test weten noch de proefpersonen, noch de onderzoeker welke groep wel of geen medicijn krijgt, en welke groep een placebo krijgt (Berg, 2013). Onderzoeken in deze vorm zijn verscheidene malen uitgevoerd met homeopathische geneesmiddelen. Een aantal van deze tests zijn positief bevonden, maar na nader onderzoek bleek dat deze tests incorrect waren uitgevoerd. De dubbelblinde tests welke wel zorgvuldig zijn uitgevoerd hadden geen van allen een positieve uitkomst (The Guardian, 2011).

Conclusie

Het kan worden geconcludeerd dat homeopathie, volgens de stelling, een pseudowetenschap is. Er wordt niet voldaan aan de de demarcatiecriteria falsifieerbaarheid, het verzamelen van herhaalbaar bewijs, het vinden van een causaal verband en het doen van dubbelblind testen met een positieve uitkomst. Wat homeopathie daarnaast kenmerkt als pseudowetenschap is het feit dat een grote groep mensen gelooft in de werking hiervan, ondanks dat dit niet wetenschappelijk is aangetoond, net als dat deze groep vaak gebruik maakt van de immunisatiestrategie.