De geneeskracht van valse salie

Valse salie kan 30 tot 60 centimeter hoog worden. Valse salie komt voor in Marokko, Noord-Portugal, Noord-Spanje, in heel Frankrijk, Noord-Italië, België, Luxemburg, Nederland, Groot Brittannië, Duitsland, Zuid-Zweden en Zuid-Noorwegen. Het groeit graag langs spoorwegen, bospaden, duinen, net gekapte vlaktes en bermen. In zijn smaak en geur lijkt valse salie op hop. Het wordt zelfs gebruikt als vervanger van hop tijdens de bierbereiding. Het bier wordt er sneller helder door maar valse salie geeft meer kleur af aan het bier. Valse salie wordt ingezet voor medicinale doeleinden. In de volksgeneeskunde is het sinds lange tijd een kruid dat nier- en blaasperikelen de baas wordt en het gaat reumatische aandoeningen tegen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving
• Valse salie in de traditionele volksgeneeskunde
• Werkzame stoffen
• Valse salie bij spijsverteringsproblemen
• Valse salie voor de luchtwegen
• Overige medicinale werkingen gamander of valse salie
• Dosis en veiligheid
• Bezoek een arts of fytotherapeut

Naamgeving

In het Latijn wordt valse salie Teucrium scorodonia genoemd. Naast valse salie wordt deze plant in het Nederlands gamander genoemd. Teucer of Teucros was een zoon van Telamon die broer van Ajax was en een vorst van Troje. Teucer schijnt ontdekt te hebben dat deze plant allerlei positieve eigenschappen heeft; daarom is de plant naar hem vernoemd. Skorodon betekent ´knoflook´ in het Grieks; dat lijkt niet echt een adequaat gekozen naam te zijn omdat er geen associaties is met knoflook als men valse salie bestudeert. In het Fries wordt het Loaze sealje genoemd.

Valse salie in de traditionele volksgeneeskunde

Valse salie werd traditioneel gezien als een middel wat de werking van de nieren en de blaas ondersteunt. Hierdoor wordt het voor het lichaam makkelijker om afvalstoffen af te voeren. Dat leidt er vervolgens toe dat de oorzaken van reumatische aandoeningen zoals artritis en jicht kunnen worden weggenomen; deze worden namelijk veroorzaakt door een verhoogde aanwezigheid van urinezuur. Het werd eveneens ingezet bij keelproblemen en om oude zweren schoon te maken. Tegenwoordig wordt van valse salie ingezien dat het beschikt over de volgende eigenschappen: het is samentrekkend, windafdrijvend, zweetdrijvend, diuretisch, menstruatieopwekkend, algeheel versterkend en wondhelend.

Werkzame stoffen

Van valse salie wordt voor fytotherapeutische doeleinden het hele bovengronds groeiende kruid gebruikt. Hierin zitten de volgende belangrijke werkzame inhoudsstoffen: etherische olie, teucrioresinen, de bitterstof morrubine, saponinen, polyfenolzuren, tanninen en flavonoïden.

Valse salie bij spijsverteringsproblemen

Valse salie heeft een eetlustopwekkende werking. De maagsapsecretie wordt verhoogd en daardoor wordt het voedsel efficiënter verteerd. Daarnaast wordt er meer gal afgescheiden na het innemen van valse salie. Gal is belangrijk voor de lever; hoe meer gal er is hoe beter de lever zijn functie kan uitoefenen. Ook hierdoor worden er meer voedingsstoffen verwerkt en opgenomen in het bloed. Om deze redenen heeft valse salie ook een tonicum werking; het is een versterkende stof voor heel het lichaam. Fytotherapeuten kunnen het voorschrijven bij:

• Anorexie of verminderde eetlust,
• Atone dyspepsie of slechte spijsvertering door gebrek aan spijsverteringssappen,
• Zwakke leverwerking,
• Verminderde darmperistaltiek.

Valse salie voor de luchtwegen

Valse salie heeft slijmoplossende capaciteiten. Dat komt van pas bij allerlei luchtwegenproblemen. Er zijn echter planten die op dit gebied beter werken dan valse salie. Voorbeelden daarvan zijn gulden sleutelbloem, anijszaad, eucalyptus en hyssop.

Overige medicinale werkingen gamander of valse salie

• Valse salie heeft een diuretische werking.
• Deze plant gaat diarree tegen.
• Valse salie kan wormen verdrijven.
• Uitwendig kan het worden ingezet om wonden en zweren te behandelen.
• Ontstekingen van neus- en slijmvliezen worden door een spoel en gorgelmiddel op basis van gamander behandeld.

Dosis en veiligheid

Er is een aantal manieren om deze geneesplant te gebruiken.

• Moedertinctuur: driemaal daags 40 druppels innemen voor elke maaltijd,
• Infuus of thee: twee koffielepels gedroogd kruid 10 minuten zachtjes laten doorkoken, wat infuseren wordt genoemd.

Bij bovenstaande therapeutische doseringen zijn geen bijwerkingen bekend. Het verdient wel aanbeveling om zeker te weten dat het om Teucrium scorodonia, valse salie gaat, en niet om de Teucrium chamaedrys want de zeer verwante en erop lijkende Teucrium chamaedrys kan leverproblemen veroorzaken.

Bezoek een arts of fytotherapeut

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie. Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard.