De Geneeskracht van Hyssop

Hyssop is inheems in Midden- en Zuid-Europa, Noord-Afrika en West-Azië. Het is een keukenkruid dat nooit wordt meegekookt; het moet op het laatste, vlak voor het opdienen worden toegevoegd. De bladeren en de bloemen zijn de eetbare delen. Samen met de bloeiende toppen wordt dit gebruikt als geneeskrachtig kruid. Het is vooral goed tegen luchtwegenaandoeningen en overdreven transpiratie. In de bijbel staat hyssop beschreven als kruid dat het hart rein maakt. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving hyssop
• Hyssop in de bijbel
• Hyssop in de oudheid
• Hyssop vanaf de Middeleeuwen tot heden
• Werkzame stoffen hyssop
• Hyssop, goed voor de longen
• Hyssop goed tegen overmatig transpireren
• Hyssop, goed voor de spijsvertering
• Hyssop goed voor de zenuwen
• Hyssop voor de innerlijke reiniging
• Overige medicinale werkingen
• Hyssop voor uitwendig gebruik
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving hyssop

In het Latijn heet deze plant Hyssop Officinalis. De naam van dit kruid is afgeleid van hyssopos, de naam van oregano of wilde marjolein. Het kan ook van het Hebreeuwse woord´azob´ of het Griekse woord ´ezob´ komen, wat heilig kruid betekent. Hyssop werd gebruikt om tempels te reinigen en melaatsen ritueel te zuiveren. Officinalis betekent: ´uit de werkplaats van de apotheker´, wat duidt op de geneeskrachtige werking die tot cultuurgoed is verheven. In het Nederlands heeft hyssop meerdere volksnamen: hysop, yssop, ysoep, isop, yspe, ispe, ysope, hijsoop, hijssop, hijzop, paddekruid, ademkruid, gezalfd kruid en bijenkruid.

Hyssop in de bijbel

Hyssop is vermeld in de bijbel. Het wordt in zeven verschillende bijbelboeken genoemd. In psalmen staat: ´Ontzondig mij met hysop, en ik zal rein zijn; was mij, en ik zal witter zijn dan sneeuw.´ Hyssop werd vroeger gebruikt om het hart rein te maken van zonde. In Johannes wordt Jezus zijn lippen met hyssop gewassen waarop Jezus zegt: ´Het is volbracht!´
Kerkelijke instituten hebben het zo opgevat dat een kerk gereinigd dient te worden met hysop. Vandaar dat hyssop vroeger rond een kerk werd geplant. De ware bedoeling is om het hart te reinigen omdat dit de zetel is van de innerlijke kerk of levende tempel. De hyssop die in de bijbel werd bedoeld is naar alle waarschijnlijk een andere soort hyssop dan dat we in Europa gebruiken. Het kruid hyssop werd in graven van monniken gedaan.

Hyssop in de oudheid

Hyssop werd in huizen en linnenkasten als strooikruid toegepast aangezien het insecten verdrijft. Hippocrates, de grondlegger van de moderne geneeskunde die van het eilandje Kos in het oude Griekenland kwam, gebruikte hyssop als slijmoplossend middel voor de longen. Dioscorides, een Griek die tijdens de eerste eeuw voor de antieke Romeinen als geneesheer werkte, zag in hyssop een geneeskruid tegen astma, hoest en piepende ademhaling. De geneeskrachtige werking van hyssop op de longen is in de fytotherapie hyssops meest belangrijke medicinale eigenschap. Plinius, een tijdgenoot van Dioscorides, onderschreef de werking tegen hoest en astma en voegde eraan toe dat het de gal en maag stimuleert en bovendien wormen verdrijft. Galenus, die leefde in de tweede eeuw, liet zijn patiënten dampen van verbrande hyssop inademen teneinde hen te genezen van keelpijn en -ontsteking.

Hyssop vanaf de Middeleeuwen tot heden

In de school van Salerno, een gerenommeerd medisch instituut in de Middeleeuwen, werd in 1066 aangeraden het kruid te koken om slijm los te maken om zodoende borst– en longaandoeningen te genezen. Rembert Dodoens, de baanbrekende kruidenwetenschapper uit wat tegenwoordig België heet, onderschreef de helende werking op de longen en voegde daar aan toe dat het goed was tegen kneuzingen. Nicholas Culpeper, een Engelse botanicus en herborist uit de 17e eeuw, raadde het aan bij hoest, luchtwegenziekten en als gorgeldrank bij keelpijn. Daarnaast was het ook volgens hem goed tegen kneuzingen en blauwen plekken. In de 19e eeuw werd hyssop samen gebruikt met echte salie als geneeskruid tegen hoest en astma.

Werkzame stoffen hyssop

In hyssop zitten tientallen verschillende soorten etherische oliën waaronder: limoneen, alfapineen, cadineen, pinocamfon, en gernacreen.Verder bevat het de flavonoïden hesperidine en diosmine, de bitterstof marrubine, looistof, oleanol- en irsolzuren,de fenolzuren rozemarijnzuur, koffiezuur en feruleenzuur, betasitosterol, choline, hars, gom en natuurlijke suikers.

Hyssop, goed voor de longen

Hyssop lost slijm op. Het ophoesten van slijmen gaat makkelijker. Het maakt taaie slijmen vloeibaarder. Daarnaast werkt het krampwerend, samentrekkend en ontstekingsremmend. Deze drie eigenschappen zorgen ervoor dat het hoesttemperend werkt. Looisstoffen zoals oleanolzuur, thuyone en ursolzuur zijn verantwoordelijk voor de hoestdempende geneeskracht. Verder vermindert het de zwelling van de slijmvliezen in de neusholte. Door deze medicinale kenmerken kunnen fytotherapeuten hyssop voorschrijven bij de hierna opgesomde luchtwegen- en longaandoeningen:

• Acute bronchitis, chronische bronchitis,
• Taaaie slijmen, moeilijk ophoestbare slijmen,
• Adjuvans bij longontsteking in combinatie met moelijk ophoestbare slijmen,
• Adjuvans bij COPD, emfyseem, astma,
• Bijholteontsteking, neusverkoudheid met verstopte neus,
• Amandel-, keel- en strottenhoofdontsteking.

Hyssop goed tegen overmatig transpireren

Hyssop remt de afscheiding door de zweetklieren. Thyrone is de stof die werkzaam is voor het afremmen van de zweetsecretie. In medische termen heet een zweetremmende plant een antihydroticum. De antizweetwerking kan door fytotherapeuten worden aangewend om het in te zetten bij de volgende indicaties:

• Overdreven transpiratie,
• Thyreotoxicose of overdreven schildklierwerking,
• Infectieziekten,
• Koortsaandoeningen,
• Nachtzweten.

Hyssop, goed voor de spijsvertering

Bitterstoffen in hyssop bevorderen de spijsvertering. Daarnaast is het een maagversterkend middel en wekt het de eetlust op. Bovendien is het darmgasverdrijvend, krampwerend en doodt het inwendige wormen. Daarbij zorgt hyssop ervoor dat het vetmetabolisme efficiënter werkt. Deze spijsverteringsgerelateerde kenmerken kunnen de fytotherapeut doen besluiten het in te zetten bij de volgende indicaties:

• Flatulentie of winderigheid, meteorisme of opgeblazen gevoel door darmgassen,
• Anorexie of eetlustgebrek,
• Hyperaciditeit of zwakke maag,
• Dyspepsie of moeilijke spijsvertering,
• Moeizame vertering van vetten,
• Kolieken,
• Darmparasieten.

Hyssop goed voor de zenuwen

Hyssop is goed voor mensen met een gebrek aan creativiteit en spiritualiteit. Dat sluit aan bij het gebruik van hyssop in de bijbel. In het oude testament wordt vaak gesproken van offers van dierenbloed in combinatie met hyssop. Wat hiermee werd bedoeld is dat dierlijke neigingen van de mens door hyssopgebruik worden verkleind. Spirituele mensen weten dat neigingen in het bloed meestromen; vandaar dat je er keer op keer door wordt bevangen. Hyssop zuivert het bloed; in de bijbel wordt dat ´ontzondigen´ genoemd. Zo ontstaat in de microkosmos die ieder mens is meer ruimte voor de spirituele mens. Hyssop wordt in de fytotherapie gebruikt als tonicum voor de zenuwen. Daarnaast is het een bloeddrukverhogend middel. Door fytotherapeuten kan het worden ingezet bij de volgende indicaties:

• Lage bloeddruk,
• Duizeligheid bij opstaan(kan komen door lage bloeddruk),
• Stimulerende baden,
• Gebrek aan creativiteit, concentratievermogen en spiritualiteit,
• Stress, nerveuze spanning, angst, neerslachtigheid.

Hyssop voor de innerlijke reiniging

Hyssop werkt diuretisch en bloedzuiverend. Gifstoffen zullen daardoor sneller uit het lichaam verdwijnen. Opeenhopingen van gifstoffen kunnen tot allerlei grote en kleine kwalen leiden. Gifstoffen waar het lichaam moeilijk af kan komen worden soms door de huid naar buiten gestuwd wat tot eczeemreacties kan leiden. Door hyssop te gebruiken ontneem je de oorzaak van een ziekte. Fytotherapeuten kunnen dit geneeskrachtige kruid daarom inzetten bij deze indicaties:

• Vermoeidheid,
• Voorjaarskuur,
• Huidaandoeningen zoals eczeem en psoriasis,
• Reinigen van nieren en blaas.

Overige medicinale werkingen

In het algemeen bevordert hyssop de weerstand tegen ziekten. Het werkt vooral goed tegen virussen zoals het herpes simplex-, Eppstein Barr en influenzavirus. Daarnaast is het een emmenagoog, wat een medische term is voor menstruatiebevorderend middel. Deze werkzaamheden worden in de fytotherapie aangewend om hyssop als medicijn in te zetten bij:

• Griep, grippale infecties,
• Herpesinfecties, koortsblaasjes, genitale herpes,
• Ziekte van Pfeiffer,
• Lymfeklierzwellingen.

Hyssop voor uitwendig gebruik

Hyssop is een decongestivum, een zwellingsverminderaar. Het bevordert de resorptie van het bloed, dat wil zeggen: het zorgt dat het bloed beter stoffen kan opnemen. Verder werkt het als astringens; een samentrekkend middel waardoor wonden eerder genezen. Bovendien is het een antisepticum of een ontsmettend middel. Door deze kenmerken samen werkt hyssop als cicatrisans, wat een geneeskundige term is voor wondhelend middel. Deze eigenschappen maken het een goed middel om uitwendig in te zetten bij een bonte verzameling van uitwendige indicaties:

• Contusies of kneuzingen, bloeduitstortingen zoals blauwe plekken, blauw oog,
• Strottenhoofdontsteking met heesheid, keelpijn, amandelontsteking (gebruiken als gorgeldrank),
• Bijholte-ontsteking, neusverkoudenheid (gebruiken als inhaleringsmiddel),
• Ooglidinfecties,
• Insectenbeten, kleine snijwonden, brandwonden (gebruiken als omslag).

Consulteer de fytotherapeut

Wie hyssop als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Hyssopextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover inlichten, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.

Lees verder

• De geneeskracht van Citroengele Honingklaver
• De geneeskracht van mirre
• De geneeskracht van cordyceps
• De geneeskracht van Chinese engelwortel of dong quai
• De geneeskracht van Eucalyptus