De geneeskracht van copaiba-olie of hoepelolie

Copaiba-olie wordt in het Nederlands ook wel copaibahars, hoepelolie of copaibabalsem genoemd. Men haalt de olieachtige hars van de binnenbast van de boom. Er worden meerdere typen copaibabomen gebruikt om deze olie te winnen. Het hars van de boom bevindt zich in een holte van de stam. Men boort een gat in de bast van de boom om de hars te winnen, net zoals bij ahornsiroop of maple syrup. Een enkele copaibaboom kan zo´n 40 kilo hars per jaar leveren. De hars behoort tot de levenssappen van de copaibaboom. Als je voorzichtig tapt gaat de boom er niet dood van. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Geschiedenis hoepelolie
• Inhoudsstoffen copaibahars
• Toepassingen in de traditionele geneeskunde
• Traditionele geneeskunde Peru
• Traditionele toepassing Suriname
• Copaibaolie, goed voor de tanden
• Goed voor de hersenen
• Tegen leishmaniasis

Geschiedenis hoepelolie

Hoepelolie werd in de 17e eeuw door Jezuïeten ontdekt omdat zij de kennis van de Indianen overnamen. Korte tijd heeft deze olie de naam jezuïetenolie gehad; onder die naam brachten de Portugezen het in 1625 naar Europa. Het koloniaal verleden van Portugal is niet altijd even mooi geweest maar heeft in ieder geval de verspreiding van een paar geneesplanten tot gevolg gehad. Blaas- en nierontsteking werden behandeld met copaibaolie. In de V.S. is deze olie van 1820 tot 1910 een officieel medicijn geweest. Het werd eveneens gebruikt als slijmoplossend middel, als medicijn bij chronische diarree en het werd uitwendig gebruikt bij aambeien.

Inhoudsstoffen copaibahars

Er zijn meerdere bomen uit het copaibageslacht om te worden aangewend voor hun hars. Dit zijn een aantal belangrijke bomen: Copaifera langsdorffii, Copaifera reticulata, Copaifera multijuga, Copaifera cearensis, Copaifera guyanensis en Copaifera officinalis. Van deze bomen wordt het hars gebruikt. Copaibahars bevat 30 tot 90% sesquiterpenen zoals terpenen en diterpenen. Er zit speciaal het terpeen beta-caryofylleen in dat een ontstekingsremmende werking heeft. Andere sesquiterpenen die in deze hars voorkomen zijn: alfahumuleen, alfacopaeen, alfabergamoteene en deltacadineen. Ook bevat deze hars clorechinide zuur, hardwickidezuur, kaurenoïdezuur en kolavenidezuur. In deze hars kan 15% vluchtige etherische olie zitten. Uiteraard is elke harssoort anders van samenstelling maar dit zijn de belangrijkste stoffen in copaibahars. Deze stoffen samen zorgen er onder andere voor dat van copaibahars begin 21e eeuw is aangetoond dat het ontstekingsremmend, tetanusverminderend, antiseptisch en aambeienverwijderend werkt. Deze werkingen zijn reden om te onderzoeken of copaibahars tot een officieel fytotherapeutisch medicijn kan worden verheven.

Toepassingen in de traditionele geneeskunde

Copaibahars heeft verschillende geneeskrachtige toepassingen. Het wordt op de huid aangebracht om huidontstekingen tegen te gaan. Het kan als gorgeldrank worden gebruikt om een keelontsteking mee te behandelen. Je kunt ook gewoon een theelepel honing met drie druppels van deze olie door je keel laten glijden. De stof bèta-caryofylleen in deze plant gaat maagzweren tegen.

Traditionele geneeskunde Peru

In Peru groeien volop soorten van de copaibaboom. Deze werden gebruikt om ontstekingen te verminderen en als vochtafdrijvend middel. Verder werd incontinentie, urinewegproblemen, maagzweren, syfilis, tetanus, bronchitis, staar, herpes, longontsteking, tuberculose en aambeien ermee behandeld. Ook behandelde men er leismaniasis mee, een wond veroorzaakt door bacteriën in zandmuggen. Voor dit laatste doel werd de olie aangebracht op de wond en er een soort pleister overheen gedaan. Er bestaan in het regenwoud van Zuid-Amerika speciale bladeren die blijven plakken als een pleister op de huid.

Traditionele toepassing Suriname

In Suriname wordt copaibaolie hoepelolie genoemd. In dit buurland van Brazilië wordt hoepelolie op de huid gedaan bij insectenbeten, puistjes, snijwonden, gonorroe en aambeien. Men neemt de olie in kleine hoeveelheden in bij keelpijn en menstruatiepijn. Soms wordt het door de jus d´orange gedaan om deze extra gezond te maken. Daarnaast gebruikt men in Suriname de bast om thee van te drinken, zowel een gewone lekkere thee als een antimalariathee. De thee werkt eveneens bij hoge bloeddruk.

Copaibaolie, goed voor de tanden

Braziliaans onderzoek uit 2012 laat zien dat copaibaolie een middel is dat cariës bestrijdt. Overigens worden er steeds meer onderzoeken gedaan die de richting uitwijzen dat olie en roomboter goed zijn voor de tanden. Het vet legt een flinterdun laagje aan op de tanden dat cariës voorkomt. Daarnaast zitten er allerlei ontstekingsremmende stoffen in vetten. Streptococcus mutans
is een bacteriesoort die cariës veroorzaakt en uit het onderzoek blijkt dat copaibaolie deze bacterie bestrijdt. Op de mediciijnmarkt van Paramaribo kun je hoepelolie voor een paar euro kopen, Deze zelfde olie is soms in Surinaamse winkels in Nederland te koop maar je kunt het in ieder geval per internet bestellen.

Goed voor de hersenen

Uit onderzoek blijkt dat wanneer neuronen beschadigd zijn copaibaolie het immuunsysteem triggert om de beschadigingen tegen te gaan. Hierdoor zeggen de onderzoekers dat copaiba neuroprotectieve werking heeft. Beroerten, hersenschuddingen en heftige ontstekingen kunnen de oorzaak zijn van neuronenschade. In het onderzoek gebruikte men ratten die middels een injectie een hersenschade kregen. Er was een duidelijk verschil te zien in de ratten die copaibaolie hadden gekregen en de groep die dat moest ontberen. Dat kon men meten door de ratten dood te maken, hun hersenen eruit te halen en te bestuderen aan de hand van enkele indicators en parameters. Zo kon men vaststellen dat het immuunsysteem veel actiever is bij de ratten die copaibaolie binnen hadden gekregen. Overigens is het niet altijd zo dat als iets bij ratten op een bepaalde manier werkt het ook bij mensen zo het geval is. Daarom is onderzoek op mensen gewenst alleen kunnen die niet speciaal dood worden gemaakt ten behoeve van een wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappers zouden kunnen onderzoeken of een grote groep hersenpatiënten sneller herstelt als ze copaibaolie krijgen toegediend.

Tegen leishmaniasis

Leishmaniasis of zandmugziekte is een ziekte die lijkt op lepra maar wordt veroorzaakt door zandvlooien die leishmania bacteriën met zich meedragen. Uit Braziliaans onderzoek dat gepubliceerd is in 2012 blijkt dat copaibahars een effectief middel is om de leishmaniabacterie mee te bestrijden.