De geneeskracht van tabak

Vrijwel alle soorten tabaksplant komen uit Noord-Amerika. Enkele soorten vind je in Australië, Nieuw-Guinea en de eilanden van de Pacifische Oceaan. De Amerikaanse Indianen rookten al vanaf minstens 100 jaar na Christus tabak, 1300 jaar voordat Christoffel Columbus de eerste westerling was die hen tabak zag roken. Tabak roken vormde een onderdeel van religieuze rituelen. Tabaksrook blazen over het lichaam van een patiënt is een deel van een oeroude geneesmethode. Vroeger werd in Europa tabaksrook via de anus van een flauw gevallen persoon naar binnen geblazen in de hoop dat deze sneller bij zou komen. Men is snel van deze medicinale toepassing afgestapt. Inmiddels is bekend dat tabak gevaarlijk en ongezond is.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Tabak snuiven
• Eerst medicijn, daarna genotsmiddel
• Tabak als pijnstiller
• Tabak als slaapmiddel
• De pest en tabak
• Nicotine
• Europeanen beginnen met roken

Tabak snuiven

Nog voor Columbus de Indianen tabak zag roken, zag hij hen het snuiven. Columbus landde in eerste instantie op Cuba, dat voor de kust van Noord-Amerika is gelegen. Hij zag de Indianen tabak verpoederen en snuiven door een lange rietstengel die aan het uiteinde een Y-vorm had welke precies in de neusgaten past. Men stak het andere einde in een bergje poeder en begon te inhaleren. Deze snuifbuis werd door de Indianen tobacca of tobago genoemd, wat de Spanjaarden verbasterden tot tobacco. De Spanjaarden gebruikten deze naam voor de plant in plaats van voor de snuifbuis. Overigens is er ook een eiland met de naam Tobago in die regio en sommige deskundigen denken dat de naam van dit eiland de oorsprong is van het woord tabak.

Eerst medicijn, daarna genotsmiddel

In 1535 begon Spanjaarden in Noord-Amerika de tabaksplant te kweken. Men nam de plant mee naar Spanje als sierplant maar de plant werd in Europa in eerste instantie geroemd om zijn medicinale kwaliteiten. Een Spaanse arts beschreef de tabaksplant voor het eerst als geneesmiddel. Hij vernoemde de plant naar zijn vriend en Franse Amassadeur Jean Nicot. Vandaar dat de Latijnse naam Tabacum Nicotiana is en de belangrijkste stof in tabak nicotine.

Tabak als pijnstiller

Als geneesplant gebruikte men de tabaksplant vooral als uitwendige pijnstiller. Het werd verwerkt in smeersels tegen hoofdpijn, migraine, toevallen en jicht. Tabaksbladeren werden verbrand en de hete as werd op de pijnlijke plekken gedaan. Bovendien gebruikte men tabaksbladeren om kiespijn te verzachten. Men maakte een sap van de tabaksbladeren en doopte daar een bolletje linnen in. Dit sap werd op het tandvlees gedaan. Vervolgens werd een bolletje gemaakt van een tabaksblad welke in een holle, rotte kies werd gezet.

Tabak als slaapmiddel

Tabakssap werd lange tijd als slaapmiddel gebruikt. Men dronk 10 centiliter sap op voor het slapen gaan. Ook werd er een olie gemaakt van de tabaksbladeren. Deze olie werd gebruikt om wintervoeten, eksterogen en andere huidongemakken mee te behandelen. Daarnaast werd het sap aangewend als men gestoken was door een lelijk insect. Met het sap werd de wond uitgewassen.

De pest en tabak

In 1665 brak de pest uit in Londen. In die tijd kauwde men graag op de tabaksbladeren in de hoop dat deze verschrikkelijke ziekte aan hen voorbij ging. Het begon zelfs een gewoonte te worden om de bladeren te roken tegen de pest. Ook kleine kinderen werd het medicijn tabak gegeven; zij moesten ´s morgens na het opstaan en ´s avonds voor het slapen gaan een pijp tabak roken.

Nicotine

Tabak is een narcotische plant; het brengt rust en kalmte bij mensen. Het werkt eveneens braakneigingen op. Behalve braakneigingen kan het zelfs bij inname depressie en stuiptrekkingen veroorzaken. Daarom is men al vroeg van inwendig gebruik afgestapt. Wel heeft men tot lange tijd de bladeren gekookt in reuzel om een smeersel te verkrijgen wat helpt bij zweren en pijnlijke tumors. Toch was ook uitwendig gebruik niet zonder risico. De nicotine in tabak dringt gemakkelijk door de huid heen waardoor vele mensen zijn overleden. Nicotine is een uiterst giftige stof; het is lange tijd in de landbouw gebruikt om insecten te doden.

Europeanen beginnen met roken

Tegelijkertijd met de ingebruikname van tabak als geneesplant is men het gaan roken. Dat gebeurde in de 16e eeuw. Het is Sir Walter Raleigh geweest die een paar pijpen en een indiaan meenam naar Engeland om tabak beroemd te maken. Het lukte hem maar gedeeltelijk; het was de Engelse admiraal Hawkins die er uiteindelijk voor zorgde dat tabak echt populair werd. Het roken van tabak is vandaag de dag omgeven met controverses en zo is het ook begonnen. Koningen en pausen bestreden de gewoonte om tabak te roken. Het was een uitheemse gewoonte van wilde lieden die ineens in het beschaafde Europa werd overgenomen. Men bestreed het roken van tabak onder andere door te schetsen dat tovenaars en priesters uit tropische gebieden de tabak inhaleerden tot zij dronken en schijndood waren, waarna men begon te hallucineren en allerlei profetieën en voorspellingen deed. Waarschijnlijk haalden de tegenstanders verschillende zaken door elkaar want tabak is kalmerend en niet echt hallucinerend terwijl Indianen wel degelijk andere hallucinerende middelen gebruikten om tijdelijk de geest te verplaatsen of op te rekken en deel te nemen aan dimensies waar menigeen slechts van kan dromen.