De geneeskracht van echt venushaar

Er zijn veel verschillende soorten venus maar slechts enkele zijn winterhard. In Europa komt venushaar voor in zuidelijke gebieden voor. Het groeit graag aan rotsen en kliffen. De plant groeit bij voorkeur in de buurt van de zee. In Limburg zie je de planten groeien aan de krijtrotsen. In België groeit dit plantje regelmatig aan muren van oude gebouwen zoals kloosters. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Algemene informatie
• Gebruik in het verleden
• Nicholas Culpeper
• Luchtwegen
• Ontstekingsremmende siroop
• Naamgeving
• Inhoudsstoffen
• Goed tegen reumatische aandoeningen

Algemene informatie

In België komt de plant vaker voor dan in Nederland, waar je de plant alleen in Maastricht ziet. De plant wordt als kamerplant gehouden en soms weet hij te ontsnappen uit huis, waardoor je hem plaatselijk in de stad ziet. De plant groeit ook in het Amazonegebied in Zuid-Amerika.

Gebruik in het verleden

In het antieke Egypte gebruikte men venushaar om sneller nuchter te worden. Het aftreksel van de wortel werd in de Europese volksgeneeskunde gebruikt om het haar mee te wassen. Hiervan wordt het haar dikker. Het zou er ook langer van worden en zelfs leiden tot de vorming van krullen. Daarnaast is het een middel wat helpt bij slangen- en spinnenbeten. Bovendien heeft venushaar licht diuretische eigenschappen. Het wordt hierom onder andere ingezet bij nierontsteking maar ook bij geelzucht of leverontsteking. Dat laatste staat weer in verband met de leverbeschermende werking van venushaar.

Nicholas Culpeper

Nicholas Culpeper, een Engels botanicus, fysicus, astronoom en kruidenwetenschapper uit de 17e eeuw, schreef over venushaar: ´Deze en alle andere venushaar- varens is een goede remedie tegen hoest, astma, pleuritis, (en andere luchtwegenaandoeningen-red), en op grond van haar wezen een zachte diureticum ook (te gebruiken bij) in geelzucht, niergruis en andere onzuiverheden van de nieren.´

Luchtwegen

Venushaar wordt gebruikt bij ontstekingen aan de luchtwegen zoals keelontsteking, verkoudheid, longontsteking, astma en bronchitis. Het wordt niet meegekookt; men voegt het toe aan kokend water. Dat water laat men afkoelen en vermengt men met honing. Het wordt in een klein glas (150ml) opgedronken. Venushaar werkt licht koortsverlagend. Als een ziekteverschijnsel zoals luchtwegproblemen gepaard ging met koorts, wordt venushaar in de traditionele geneeskunde een uitstekend middel bevonden.

Ontstekingsremmende siroop

In Frankrijk maakt men een siroop van sterke thee van de bladeren en de wortels van venushaar die ´sirop de capillare´ wordt genoemd. Deze siroop wordt door natuurgeneeskundige bij de verschillende hiervoor genoemde aandoeningen ingezet. Omdat het een veilig middel is kan er zoveel van worden ingenomen als gewenst. In 2013 werd in India een wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd waaruit bleek dat venushaar inderdaad ontstekingsremmende en antioxidanteigenschappen heeft, iets wat de natuurgeneeskunde wist op basis van ervaring. Ook in Peru wordt er een siroop van gemaakt. Naast de al genoemde eigenschappen wordt deze siroop in Peru traditioneel aangewend bij menstruatieproblemen. Daarnaast is het een zweetdrijvend middel.

Naamgeving

Waarom gebruiken we latijn in de wetenschap? Omdat we hierdoor fouten over welke plant het gaat uitsluiten. De Latijnse naam van venushaar is Adiantum capillus veneris. In het Nederlands zeggen we ook wel haarkruid, maanvaren en vrouwenhaar tegen deze plant. In Engeland zegt men maidenhair fern tegen deze plant. De plant groeit vaak op een rots en daar hangt hij, net als haar.

Inhoudsstoffen

In de wortels en de bladeren, die beide worden gebruikt voor de bereiding van medicijnen zitten: adiantoon, adiantoxide, astragaline, beta-sitosterol, caffeïnezuren, caffeylgalactose, caffeylglucose, campesterol, carotenen, coumaridezuren, coumarylglucose, diplopterol, (E)-2-decenal, epoxyfilicane, fernadieen, ferneen, filicanen, hopanoon, hydroxy-adiantoon, hydroxy-kaneelzuren, isoadiantoon, isoquercetine, kaempferol, luteïne, mutatoxanthine, naringine, neoxanthine, nicotiflorine, oleananes, populnine, procyanidine, prodelfinidine, quercetine, quercituroon, kininezuur, rhodoxanthine, rutine, shikimidezuur, violaxanthine en zeaxanthine.

Goed tegen reumatische aandoeningen

In de Verenigde Staten komt de soort Adiantum pedatum voor. Deze is door de eerste Europese pioniers gebruikt als geneesplant; het helpt bij dezelfde aandoeningen als de Europese soort. De Europeanen hadden het gebruik van deze plant waarschijnlijk overgenomen van de Noord-Amerikaanse Indianen. Zij gebruikten het als vochtafdrijvend middel waardoor het een goed kruid is tegen reuma. Reumatische aandoeningen zoals artrose, artritis en jicht worden veroorzaakt door vochtopeenhopingen, met name van urinezuur. Door vochtafdrijvende kruiden te gebruiken wordt de oorzaak van reuma weggenomen. Het Kayenta-volk in de V.S. gebruikte deze plant om te roken om psychische stoornissen, wat vroeger dwaasheid werd genoemd, te genezen.