Mirre: gezondheidsvoordelen, werkzame stoffen & toepassingen

Het heilzame en genezende effect van mirre (een gomhars) was al bekend bij de oude Egyptenaren en ook in de Bijbel wordt mirre meermaals genoemd. Zo was mirre een van de geschenken die de drie wijzen uit het Oosten aan het Christuskind brachten. Mirre werkt ontsmettend, samentrekkend, anti-inflammatoir, pijnstillend, bacteriedodend en wondgenezend. Mirre wordt lokaal gebruikt bij milde ontstekingen van het slijmvlies in mond en keel. Zo brengt de plant onder andere verlichting bij tandvleesontsteking (gingivitis). Bij keelontsteking kunnen klachten zoals keelpijn en slikproblemen worden behandeld met mirre. Bovendien kan de plant worden gebruikt als ondersteuning bij de behandeling van amandelontsteking (tonsillitis). Bovendien wordt mirre uitwendig toegepast bij kleine ontstekingen van de huid, kleine wondjes en schaafwonden.

• Wat is mirre?
• Herkomst
• Verkrijgen van mirre
• Toepassingen van mirre
• Voorkomen en teelt
• Werkzame stoffen
• Waar helpt mirre tegen?
• Gezondheidsvoordelen van mirre

Wat is mirre?

Herkomst

Mirre (Commiphora myrrha) is een struik uit de familie van de bedektzadigen (Burseraceae), die tot 4 meter lang wordt met lange, puntige doornen. Uit de kleine geelachtige bloemen ontwikkelen zich rode bessen, die bitter smaken. Mirre komt oorspronkelijk uit Somalië, een land in de hoorn van Afrika, vanwaar hij zich naar het Midden-Oosten heeft verspreid. De struik geeft de voorkeur aan kale zandgronden en rotsachtig terrein. Voor medicinale doeleinden wordt het lichtgele melksap van de takken gebruikt, dat wordt gedroogd tot een roodbruine hars. Deze zogenaamde gomhars is een mengsel van hars, etherische oliën en slijmstoffen.

Vanwege de helende eigenschappen wordt mirre in Afrika, het Midden-Oosten en India al sinds mensenheugenis gebruikt als een remedie tegen allerlei soorten ontstekingen, pijn en infecties. Duizenden jaren geleden werd mirre reeds gebruikt als een remedie voor tandvleesontsteking of gingivitis, en zelfs vandaag de dag worden mirrepreparaten gebruikt om bacteriën in de mond en keel te verdrijven.

Verkrijgen van mirre

Mirre kan tot 4 meter hoog worden. De struiken hebben een gladde zilverwitte of blauwgrijze schors waaronder zich een groenachtige schorslaag bevindt. De takken zijn bezaaid met grote doornen (zogenaamde 'takdoornen', oftewel takken in de vorm van een doorn) en schaarse, aromatische, drietallige bladeren, die ongeveer twee centimeter lang kunnen zijn. Men verkrijgt de hars door een inkeping in de schors te snijden en er een bakje onder te hangen die de uitgaande geelachtig-slijmerige substantie opvangt. Het stolt onmiddellijk in de lucht en neemt een rubberachtige consistentie aan.

Toepassingen van mirre

Naast medicinaal gebruik wordt mirre ook gebruikt voor de productie van parfums en crèmes. De kleverige hars dient als fixeermiddel. Stoomdestillatie extraheert olie die is gemengd met parfum en huidverzorgingsproducten. Vanwege zijn antiseptische eigenschappen is mirre-olie ook opgenomen in tal van mondverzorgingsproducten. Daarnaast is mirrerook een belangrijke insectenbestrijder en vindt het toepassing bij meditatie en godsdienstige rituelen.

Voorkomen en teelt

De bladverliezende woestijnstruik is te vinden in het noordoosten van Kenia, Ethiopië, Soedan, Somalië en Jemen. De mirre geeft de voorkeur aan open struikgewas met een grond die zich boven zandsteenafzettingen bevindt en op een hoogte van maximaal 1.300 meter voorkomt. Voor de productie van hars worden ze op grote schaal geteeld in het huidige Somalië. Mirrestruiken zijn relatief weinig veeleisend en gemakkelijk te verzorgen. Je moet echter niet per ongeluk de schors beschadigen.

Werkzame stoffen

Mirrehars bevat 2 tot 10% etherische oliën (monoterpenen, furanosequiterpenen, triterpenen, triterpeninezuur, sesquiterpenen), harsen (25 tot 40%), koolhydraten en eiwitten. Het heeft een antiseptisch, samentrekkend, wondgenezend, hemostatisch, anticonvulsief, verzachtend, ontstekingsremmend, pijnstillend en koortswerend effect. Medisch wordt het voornamelijk als tinctuur gebruikt. Het kan echter ook in de mond worden toegepast door erop te kauwen, of als tabletten en poeders worden ingenomen of worden gebruikt in de vorm van een lichaams- of mondverzorgingsproduct. Mirre-tinctuur is kant-en-klaar verkrijgbaar.

Waar helpt mirre tegen?

In de natuurgeneeskunde wordt mirre toegepast bij de volgende kwalen:

• mondontsteking
• mondslijmvliesontsteking (stomatitis)
• keelpijn
• tandvleesontsteking of gingivitis
• keelpijn
• keelontsteking
• keelamandelontsteking (tonsillitis)
• hoesten
• verkoudheid

Gezondheidsvoordelen van mirre

Mirre kan zeer effectief zijn bij keelpijn en verkoudheid vanwege de essentiële oliën. Ze lossen de lipidemembranen van de ziekteverwekkers gedeeltelijk op, vallen ze binnen en veranderen hun metabolisme en genetisch materiaal waarna ze sterven. De ontsteking kan dan genezen. Vervolgens helpen de actieve ingrediënten van de etherische oliën bij de reconstructie van het mond- en keelslijmvlies. De keelpijn stopt.

Mirre wordt ook aanbevolen bij de behandeling van stomatitis, gingivitis, keelpijn, hoest en verkoudheid. Bij huidziekten bevordert de mirre de vorming van nieuwe huidcellen en zorgt voor snelle genezing van littekens. Mirre kan uitwendig worden toegepast ter behandeling van milde huidontstekingen, kleine wondjes en schaafwonden.

Bij darmziekten vermindert mirre de spanning in de gladde spieren van de darmen, remmen ze de samentrekkingen en verminderen ze darmkrampen. Klinische studies hebben aangetoond dat mirre opflakkeringen bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa effectiever kan uitstellen dan conventionele geneesmiddelen.[1]

Veelbelovend is ook de behandeling van het prikkelbare darm syndroom (PDS) en acute en chronische diarree met mirre.[2] Om de effectiviteit te bevorderen, wordt mirre vaak gecombineerd met kamille of koffiehoutskool. Om bronchitis te verlichten, kun je mirre kauwen in de mond. Bovendien kan mirre worden gebruikt bij verlies van eetlust, gewrichtsklachten en gynaecologische problemen. Er is anno 2022 geen wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van mirre als antirimpelmiddel in huidcrèmes.

Noten:

1. J. Langhorst, A. Westendorf, M. Knott, S. Schneider, K. Goos, U. Albrecht, A. Rueffer, R. Stange, A. Michalsen, G. Dobos. P281 Randomized, double-blind, double-dummy trial of myrrh, camomile and coffee charcoal compared to mesalazine in maintaining remission in ulcerative colitis. Journal of Crohn's and Colitis, Volume 6, Issue Supplement_1, February 2012, Page S121,
2. Albrecht U, Müller V, Schneider B, Stange R. Efficacy and safety of a herbal medicinal product containing myrrh, chamomile and coffee charcoal for the treatment of gastrointestinal disorders: a non-interventional study. BMJ Open Gastroenterol. 2015 Feb 6;1(1):e000015. doi: 10.1136/bmjgast-2014-000015. eCollection 2014.

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen