Ageratum geneeskrachtig

Ageratum kennen de meeste mensen wel als het éénjarig sierplantje, dat bloembakken en plantsoenen in steden en dorpen met zijn blauwe bloemen opfleurt. Van dit brave bloempje verwacht je niet direct een geneeskrachtige werking. En toch, de botanische soorten, die in Brazilië in de natuur volop voorkomen en zelfs als onkruid beschouwd worden, zijn in de volksgeneeskunde algemeen in gebruik.

Namen van Ageratum

Meer bepaald is het Ageratum conyzoides, in Brazilië bekend onder de naam Mentraste, die veel gebruikt word. Andere namen zijn Ageratum conyzoides L. (= A. conyzoides var. inaequipale-aceum Hieron., A. hirtum Lam., A. latifolium Cav., Eupatorium conyzoi­des (L.) E.H.L.Krause).

De Braziliaanse namen zijn onder andere: mentraste, cacâlia-mentraste, mentraço, picâo-roxo; de Nederlandse ageratum, tuinbalsem, leverbalsem en de Engelse Billygoat-weed, Chick weed, Goatweed, Whiteweed.

Aan de namen Leverbalsem en Goatweed kun je al enige gebruikswaarde aflezen. Ook de officiële naam Ageratum, van ageratus 'niet-oud' of eeuwig jong verwijst mogelijk naar zijn gezondheidswerking, alhoewel dat ook de sterke groei en bloei van het plantje zelf kan aanduiden.

Botanisch

Het is een eenjarig kruid uit de familie Asteraceae, met een hoogte van 0,3 tot 0,8 m en eindstandige witte, roze of paarse bloemhoofdjes. Oorspronkelijk komt de plant uit Brazilië, maar ze is nu een pantropische kosmopoliet. Het zou zelfs het meest voorkomende onkruid ter wereld zijn, dat vooral in tuinen en tussen andere eenjarige gewassen groeit. Alhoewel het gemakkelijk te verwijderen is, zorgen de gigantische aantal­len stoffijne zaadjes ervoor dat ze steeds weer terugkomt en zich goed kan verspreiden. Ze stelt geen bijzondere eisen aan de bodem maar groeit het liefst in de volle zon en is een beetje windgevoelig, ze verdraagt vorst, koude en hitte. Er zijn inmiddels tientallen cultivars ontwikkeld die als sierplant gekweekt worden.

Ageratum, geneeskrachtig.

Voor fytotherapeutische doeleinden wordt de plant niet speciaal geteeld. Wel wordt er af en toe gericht onderzoek naar de mogelijkheden van deze plant gedaan, vooral om haar te gebruiken in regionale gezondheidsprogramma's.

Het kruid wordt het hele jaar door in het begin van de bloei geoogst, het mag beslist niet gewassen worden. Er is enige, zij het sterk fluctuerende handel in dit product, het­geen bijna altijd gaat om verzamelde planten. De verse plant wordt als vervanger voor tuinkers gegeten, ze heeft een pikante smaak. De verse bloemen worden aan zelfge­maakte massageolie toegevoegd. In de volksgeneeskunde wordt de plant vooral gebruikt in de vorm van een infusum als pijnstillend middel, tegen reumatische klachten, artritis en darmkrampen, wegens haar pijnverzachtende en spasmolytische eigenschappen. Ze wordt ook ingezet als urinedrijvend en als eetlustopwekkend middel. Ook uitwendig wordt het gebruikt bij de behandeling van reumatische pijnen.

Inhoudstoffen en gebruik

De verse plant bevat 0,02% vluchtige oliën, de gedroogde 0,16 en de bladeren 0,06%. De verse plant bevat ook blauwzuur, dat echter tijdens het droogproces of het toe­bereiden van het infusum verdwijnt. Verder zijn nog tanni­nen en saponinen aanwezig. De verse plant is giftig in hoge doses, de mogelijkheid dat ook in de gedroogde
plant nog niet geïdentificeerde gifstoffen aanwezig zijn wordt onderzocht.

Dus nu niet direct de plantsoenen plunderen om je gewrichtsklachten op te lossen, maar dat er mogelijkheden bestaan om algemeen bekende sierplanten eventueel als medicijn te gebruiken, mag ondertussen wel duidelijk zijn. Kijk maar naar het wetenschappelijk onderzoek dat door ijverige wetenschappers verricht word.

Voor verder onderzoek van Ageratum

• Ageratum conyzoides: A Tropical Source of Medicinal and Agricultural Products. Pfaf Plant Search
• http://ajol.info/index.php/ajbr/article/viewFile/54019/42561 African Journal of Biomedical Research, Vol. 6 (1); 27 – 31 (2003) Enhancement of cutaneous wound healing.
• Anticoccidial effects of Ageratum conyzoides. [J Ethnopharmacol. 2009] - PubMed
• Anticancer and antiradical scavenging activity of Ageratum conyzoides L. (Asteraceae) Adebayo AH ea - Phcog Mag
• Phytochemistry. 2001 Aug;57(8):1269-71.Pyrrolizidine alkaloids from Ageratum houstonianum Mill.Wiedenfeld H, Andrade-Cetto A.