Pfaffia of Braziliaanse ginseng

Toniserende planten zijn van alle tijden en alle culturen. Elk land heeft zo zijn eigen versterkend kruid, Panax ginseng in China,, Rhodiola rosea in Rusland, Withania somnifera in India en Pfaffia soorten in Brazilië. Fafia is de algemeen bekende naam in Brazilië voor Pfaffia paniculata, soms wordt de plant ook ginseng-brasileiro, milagroso of suma genoemd, in het Nederlands heet ze Braziliaanse ginseng of pfaffia. De farmaceutische naam is Pfaffiae radix. De plant behoort tot de familie Amaranthaceae en stamt uit Brazilië waar ze in het hele land voorkomt. Er groeien grote populaties aan de oever en de overstromingsgebieden van de grote rivieren. Fafia is een 2 tot 5 m hoge struik waarvan de onderste takken maar met moeite verhouten. In het voorjaar vormt ze grote iele pluimen met kleine witte bloempjes. Ondergronds worden grote dikke vlezige wortels gevormd, die iets op maniok (cassave) lijken. De plant kan als gewas geteeld worden op goede, liefst niet te zware landbouwgrond in de volle zon. Ze tolereert hitte, lichte vorst en koude, maar kan niet tegen de droogte. Er is een groeiende, ook internationale markt voor fafia voor de farmaceutische industrie.

Het beste product zijn duidelijk stukjes wortel met een lichtgele kleur. Afhankelijk van de grondsoort kunnen de wortels ook roodachtig of vuilwit worden. In de internationale markt wordt pfaffia vooral gebruikt als afrodisiacum, of (ten onrechte) als vervangingsmiddel voor Amerikaanse of Koreaanse ginseng, of om deze aan te lengen.

In de volksgeneeskunde worden de wortels van fafia in een decoct of als garrafada als tonicum gebruikt, bij zwakte en bij herstel na ziekte. Het is vooral erg populair bij jongeren tegen stress en als stimulans bij proefwerken en tentamens. In de Braziliaanse fytotherapie wordt een groot aantal eigenschappen toegeschreven aan fafia, vooral als antioxidant, bij het voorkomen van vroegtijdige veroudering, het behandelen van circulatieproblemen, om grotere mentale helderheid te verschaffen, en als celvernieuwer.
De wortel heeft waarschijnlijk een anabole, oestrogene en steroïdale werking en wordt ingezet als reconvalescerend middel, bij menopauzeproblemen, maar ook als immuun-stimulans. Vanwege anti-carcinogene eigen­schappen wordt het onder meer tegen leukemie gebruikt.

Inhoudstoffen vooral saponinen

Fafia bevat onder meer het zogenoemde pfaffia-zuur, fosfosiden, ecdysteronen, sesquiterpenen en stigmasterol. Saponinen maken tot 11% van de droge stof uit. Verder zijn ook hars en slijmstoffen aanwezig. Er is een patent op het gebruik van fafia als geneesmiddel ter behandeling van tumoren, gebaseerd op pfaffia-zuur en de derivaten daarvan. De hoeveelheden die genomen moeten worden van het kruid, zelfs in geconcentreerde vorm, zijn hoog.

Mogelijke bijwerkingen

Fafia wordt normaal gesproken niet als giftig beschouwd. Mensen met hoge bloeddruk en zwangeren doen er echter beter aan het alleen onder geneeskundige begeleiding te gebruiken. Mensen die fafia verwerken in een gesloten ruimte kunnen nervositeit, hoge bloedruk, diarree en huidallergie ontwikkelen.

Geneeskrachtig gebruik van Pfaffia samengevat

• Als versterkend middel na ziekte en algemene zwakte
• Bij hormonale stoornissen (menopauze, PMS);
• Bij (chronische) moeheid (CVS?);
• Bij seksuele stoornissen (impotentie, libido);
• Bij stress, overspanning;
• Als versterkend middel voor het immuunsysteem, chronische infecties.

Wetenschappelijk onderzoek

• Carneiro CS, Costa-Pinto FA, da Silva AP, et al. (Brazilian ginseng) methanolic extract reduces angiogenesis in mice. Exp Toxicol Pathol 2007;58(6):427-431.
• da Silva TC, Paula da Silva A, Akisue G, et al. Inhibitory effects of (Brazilian ginseng) on preneoplastic and neoplastic lesions in a mouse hepatocarcinogenesis model. Cancer Lett 2005 Aug 26;226(2):107-13.
• Matsuzaki P, Akisue G, Salgado Oloris SC, et al. Effect of (Brazilian ginseng) on the Ehrlich tumor in its ascitic form. Life Sci 2003;74(5):573-579.
• Mendes FR, Carlini EA. Brazilian plants as possible adaptogens: an ethnopharmacological survey of books edited in Brazil.J Ethnopharmacol. 2007;109(3):493-500.
• Oshima M, Gu Y. -induced changes in plasma estradiol-17beta, progesterone and testosterone levels in mice. J Reprod Dev 2003;49(2):175-80.
• Pinello KC, Fonseca ES, Akisue G, et al. Effects of (Brazilian ginseng) extract on macrophage activity. Life Sci 2006;78(12):1287-1292.

Andere namen voor Pfaffia

Hebanthe paniculata, Gomphrena paniculata, Gomphrena eriantha, Iresine erianthos, I. paniculata, I. tenuis, Pfaffia eriantha, Xeraea paniculata, Suma, Brazilian ginseng, pfaffia, para toda, corango-acu
Common names: Suma, Brazilian ginseng, pfaffia, para toda, corango-acu