Alcoholisme: hoe hou je het in de hand?

Alcoholisme, ofwel het innemen van alcoholische producten in dusdanige hoeveelheden dat het ongezond is voor een persoon of diens omgeving, is een van de meest voorkomende en hardnekkigste verslavingen van deze tijd. Eenmaal een alcoholist, is het een enorme klus om eronderuit te komen, maar het is mogelijk. Dit artikel gaat over verschillende manieren om de verslaving te 'managen' ofwel in de hand te houden.

Management versus genezing

Natuurlijk is het beter om genezen te zijn van een verslaving, dan om het slechts 'in de hand te houden' of te 'managen'. Echter, de vraag is of een verslaving als alcoholisme wel echt genezen kan worden. Het is immers geen virus of bacterie die het lichaam uit-gevochten kan worden, het is een gedragspatroon van de mens zelf. Een mens vertoont altijd gedrag en kan dus niet zomaar 'stoppen' met dat gedrag te vertonen. Deel van het gedrag van alcoholisten is de consumptie van alcoholische producten. Wanneer een alcoholist zijn gedrag verbeterd en stopt met die consumptie, dan is hij/zij 'genezen' in de zin dat hij/zij geen alcoholist meer is, maar een ex-alcoholist. Echter het virus is niet verdreven, het gedrag van drinken is zo gemakkelijk weer op te pakken dat men soms liever van 'management' spreekt in plaats van 'genezing'. In dit artikel praat ik daarom ook over management. Managen is echter niet 'minder' dan genezing, wanneer een ex-alcoholist zijn verslaving goed managed, kan hij/zij voorgoed van de verslaving af zijn en dus een soort van 'genezen'.

Een veelkoppig beest

Omdat alcoholisme niet zomaar een verslaving is met één aanleiding (niet iedereen drinkt om dezelfde reden te veel), is er ook niet één enkele oplossing of management-methode. De meeste methoden combineren daarom aspecten van levenslange training en coaching, en sociale steun, met ofwel alcoholvermindering, ofwel algehele onthouding.

Detox

Een detox of een detoxificatie is een algemene term, in principe betekent het enkel een ont-gifting. 'De' betekent dat iets ongedaan wordt gemaakt, en 'toxificatie' is vergiftiging. Dus, de-toxificatie is ont-gifting. In de volksmond een detox. Men kan dit doen voor allerlei 'giftige' producten in het lichaam, en zo ook een detox voor alcoholisten, waarbij ze cold-turkey stoppen met alcohol-inname van elke soort (cold-turkey betekent van het ene op het andere moment stoppen met een verslavende substantie).
Omdat het lichaam niet zo goed reageert op een plotselinge schok van hoge alcohol-inname tot geheel niets, wordt bij een detox vaak gebruik gemaakt van substitutie - hierbij wordt de detox patient bijgestaan door een stofje dat voor het lichaam lijkt op alcohol, maar niet hetzelfde is. Het lichaam ervaart dan een minder gevaarlijke overgang.
Hoewel detox erbij hoort, is het niet echt een 'management' optie. het is meer een voorbereidende stap die iedere alcoholist zal moeten zetten alvorens te beginnen aan het managen van de verslaving.

Psychologie

Na de detox is het belangrijk om het gedrag van non-consumptie vol te houden. (Bijna) iedere alcoholist weet wel degelijk dat alcohol slecht is voor hem/haar en het is dus niet zozeer een kwestie van kennis, maar van wilskracht. Om deze wilskracht bij te staan, kunnen psychotherapie, en andere therapeutische methoden, helpen. Twee voorbeelden:

Lotgenoten-hulp
Wanneer een groep bestaat uit meerdere ex-alcoholisten spreken we van een lotgenoten-groep. Deze groepen worden vaak begeleidt door een counselor, een psycholoog of ervaren therapeut die iedereen kan helpen met bijvoorbeeld medische maar ook psychologische vragen. Alcoholics Anonymous (AA) is een goed voorbeeld van een nu wereldwijde organisatie die dergelijke lotgenoten-hulpgroepen organiseert.

Rationering en aanmatiging
Dit zijn programma's die men kan volgen waarin niet complete afzwering van alcohol centraal staat, maar matiging. Wanneer men het programma volgt, leert men een 'gezonde' hoeveelheid alcohol te consumeren. Drinkwise is een goed voorbeeld van deze categorie.

Medicijnen

Naast psychologische hulp kan medicatie ook helpen. Bijvoorbeeld Disulfiram (ook wel Antabuse ). Deze medicijnen werken op verschillende manieren:

• Medicatie die ontwenningsverschijnselen vermindert of acceptabel maakt, zoals Valium of Tranxène
• Medicatie die de zin in alcohol vermindert, zoals Campral
• Medicatie die je ziek maakt tijdens het drinken (denk aan een hangover, maar dan tijdens je drink-sessie

Naast deze medicatie zijn er ook producten die helpen met de gevolgen van alcoholisme, maar sinds dit artikel gaat over management, laat ik die even achterwege.

Extra complicaties

Een groot probleem dat zich vaak voordoet bij alcoholverslaving is dat het men niet zomaar een alcoholist wordt, en dat het managen van zo'n verslaving vaak vereist dat de andere oorzaak ook wordt aangepakt. Neem bijvoorbeeld iemand die zijn werkeloosheid en hopeloze toekomst verdrinkt. He detoxen en vervolgens in een praatgroep stoppen gaat hem niet helpen, zeker niet in het huidige tijdperk waarin iedereen vecht voor een baan. Immers, welke zinnige werkgever, die de keuze heeft tussen een jong iemand, en een ex-alcoholist, riskeert het om de laatste aan te nemen? Managen van alcoholisme vereist daarom dus ook een bestrijding van de aanleiding(en) van de verslaving.

Een tweede probleem is dat alcoholisme niet altijd de enige verslaving is waarmee iemand vecht. Alcoholisme komt vaak voor in combinatie met andere verslavingen, zoals opium-verslaving. Het wordt in zo'n geval moeilijk om deze verslavingen apart te behandelen, maar beide tegelijk behandelen is vaak ook twee keer zo zwaar.

Tot slot

Mensen die alcoholist zijn geweest maar het nu onder controle hebben worden vaak onderschat, maar het mag gezegd worden dat er een enorme wilskracht nodig is om zo'n verslaving te managen. Ik wil niet beweren dat het een of ander moeilijker of erger is, maar bedenk dat ex-alcoholisten constant in contact worden gebracht, op de televisie, in de winkels en op straat, met dat product waar zij naar hunkeren maar absoluut niet mogen consumeren. Dag in dag uit dit gevecht aangaan en erin slagen, dat verdient, mijns inziens, grote waardering die ex-alcoholisten niet altijd wordt toegekend.

Gelukkig zijn er tegenwoordig methoden om zo'n verslaving te managen, maar dat gezegd hebbende, beter is natuurlijk om nooit in een situatie te verzeilen waarin een verslaving ontstaat...