Sobriety Sampling: stoppen met overmatig alcoholgebruik

Sobriety Sampling is een methode die er vanuit gaat dat een cliënt langer en beter gemotiveerd is om in behandeling te blijven als hij niet direct hoeft te stoppen met alcoholgebruik. Direct moeten of willen stoppen met alcohol geeft angst en onzekerheid. De alcoholist weet niet hoe hij moet functioneren zonder alcohol. Soms is direct stoppen met excessief drinken ook niet verstandig. Vaak moet dat onder onder medische begeleiding. Sobriety Sampling is een goed alternatief en moet zeker ook onder begeleiding van een professional gebeuren. Mensen die de controle hebben verloren over het alcoholgebruik hebben moeite om de 'leegte' op te vullen die ontstaat als men stopt met drinken. Vooral in ambulante behandelingen heeft sobriety sampling meer kans van slagen. Bij een behandeling in een kliniek kan direct stoppen die angst aanwakkeren. maar men is dan wel onder begeleiding van een therapeut. Soms kan het helpen om eerst een ambulant traject te doorlopen.

Geen waslijst van regels en verwachtingen om met alcohol te stoppen

Bij Sobriety sampling gaat het erom dat de cliënt geen waslijst aan regels en verwachting om zijn oren krijgt geslingerd. De meeste behandelingen zijn wel op volledige abstinentie gericht. Vooral bij mensen die ontkennen dat ze een alcoholprobleem hebben kan deze methode helpen. Sobriety Sampling is daarom ook een onderdeel van de Community Reinforcement Approach. (CRA)

Niet direct stoppen met alcohol drinken
Direct stoppen met het drinken van alcohol is niet verstandig. Wanneer men dagelijks flinke hoeveelheden drinkt kan direct stoppen ernstige gevolgen hebben. In de meeste gevallen is men behoorlijk ziek. Maar in te ernstigste geval kan men delirium krijgen.

Manipulatie en overgevoeligheid

Verslaafden zijn 'high sensitive'. Dat wil zeggen dat ze overgevoelig zijn voor de kleinste veranderingen en veroordelingen. Het is echter wel belangrijk om onderscheid te maken tussen de daadwerkelijke overgevoeligheid en het manipulatieve gedrag. De verslaafde wil nog wel eens manipuleren met zijn overgevoeligheid. Hij valt direct in de slachtofferrol of treedt op als aanklager. Het is belangrijk om hem met zijn valkuilen en gedrag te confronteren. Daarnaast is het belangrijk om de onderliggende oorzaak van het drinken aan te pakken. Naast het toepassen van sobrity sampling is het zinvol om eventuele emotionele pijn, trauma of stress aan te pakken. Als men aan het begin van het traject een goede samenwerking heeft afgesproken heeft de behandeling kans van slagen.

Welke voordelen heeft Sobriety Sampling?

• Tijd om aan vertrouwen te werken met de cliënt
• Zoeken naar doelen die haalbaar zijn.
• Maakt bespreking medicatiegebruik mogelijk
• Sobriety Sampling kan op verschillende manieren de motivatie bij de cliënt vergroten.
• Door een ‘Time Out’ kan cliënt ervaren hoe het is om te stoppen. Focus ligt op positieve verandering op cognitief, emotioneel en fysiek vlak.
• Geeft zicht op oude negatieve gewoontes en drinkpatronen.
• Cliënt leert te vertrouwen op eigen kracht.
• Korte termijn doelen zorgen voor zelfvertrouwen.
• Cliënt toont bereidheid waardoor vertrouwen van gezin en familie toeneemt.
• Moeilijke momenten of terugvallen binnen een vaste periode zijn leermomenten.

Abstinentieperiode

Bepaal samen met de cliënt de abstinentieperiode. Dit is een fase van onderhandelen. Ga hier heel ontspannen mee om. Maak er een spel of uitdaging van. Zorg voor goede aansluitende beloningen. Niet te overdreven. Het zijn de kleine dingen die het doen! Bespreek de voor en nadelen. Leg vooral de nadruk op de voordelen. Probeer elk gesprek positief te eindigen. Het is niet erg als je even lekker aan het ‘ boksen’ of sparren bent. Hou het luchtig. Dwing niet aan en leg niets op want hij of zij heeft een ‘agenda’ in het hoofd dat er toch wel weer gedronken gaat worden. Onderschat dat nooit. Maak er een uitdaging van.

Ambivalentie en zelfmedicatie

De drinker is ambivalent d.w.z. hij wil wel stoppen maar ook niet. De motivatie is er dan wel en dan weer niet. Iemand met een jarenlange alcoholverslaving ondervindt vroeg of laat altijd de negatieve gevolgen er van. Meestal begint de malaise na het dertigste levensjaar, maar alcohol onderdrukt alle gevoel en zelfs lichamelijke kwalen worden niet serieus genomen. Wanneer er weer wordt gedronken verdwijnen de problemen weer even. De drinker heeft zo zijn eigen medicatie gevonden en vindt dat prima. Alcohol geeft een verlichting van een drukke stressvolle dag of werkweek. De drinker ervaart dat als ontspannen en bevrijding. Voor zijn gevoel kan hij dingen 'loslaten'. Als therapeut is dat belangrijk om in te kunnen verplaatsen.

Alcohol als functie

Na verloop van tijd is de alcohol niet meer het middel waarvan wordt genoten maar heeft het een belangrijke functie gekregen in het leven van de drinker. Het is het middel die zijn pijn, verdriet, stress of geldzorgen doet vergeten. Als je daaraan durft te komen valt de drinker in een weerstand die de hulp geen goed doet. Hij zal het afnemen van de fles als pijnlijk en als bedreigen ervaren.

Alles is geoorloofd om te stoppen met alcoholgebruik

Laat de cliënt zelf actief meedenken, samenwerken, meeschrijven etc. om tot een plan van aanpak te komen. Wees creatief. Alles is geoorloofd. Zolang het maar dient om op de weg van herstel te blijven, of erop terug te keren. Let er wel op om de cliënt niet voortdurend als een verslaafde te zien. Hij of zij weet dat wel, of misschien niet. Maar probeer de cliënt als een volwaardig mens te zien. Zoals jij en ik, met ons lek en gebrek.

Netwerk

In deze aanpak is het belangrijk om een positief netwerk om de cliënt heen te 'bouwen'. Het kan het herstel bevorderen en je hoeft het niet alleen te doen. Iedereen heeft zijn gaven en talenten die een steentje kunnen bijdragen. Ga echter geen 'paniekvoetbal' spelen omdat je de cliënt morgen clean wilt hebben. Iemand die bijvoorbeeld al twintig jaar verslaafd is zul je echt vandaag of morgen niet kunnen 'redden'. Kies met zorg mensen uit die echt iets voor de cliënt kunnen betekenen.

Aansluiten bij de hulpvraag
Sluit aan bij de hulpvraag van de ander. Je gaat immers ook niet naar de tandarts om een kies te laten trekken als je er geen last van hebt? Zo is het ook in de verslavingszorg. Heeft de ander geen hulpvraag over zijn gebruik, zoek aansluiting waar hij of zij wel behoefte aan heeft. De praktijk leert dat ieder mens behoefte heeft aan aandacht, begrip, liefde, respect, voedsel, dagbesteding en onderdak. Worden één of meer van die thema's met de ander bewerkstelligd dan volgt er vroeg of laat een stap naar herstel.

Verschil van aanpak tussen ouderen en jongeren
De aanpak van het alcoholgebruik is voor ouderen en jongeren verschillend. Met jongeren bedoelen we dan jongens en meiden onder de achttien jaar. Tot die leeftijd kan er nog met regels opstellen en handhaven redelijk goed totale abstinentie of vermindering plaatsvinden. Wanneer men de achttien is gepasseerd zal dat moeilijker gaan. Bij thuiswonende jong volwassenen zal dat ook nog wel gaan. Immers, je kunt aangeven dat je niet wilt dat men elke dag of weekend dronken thuis komt. Al met al is een middel als Sobriety Sampling de beste eerste inzet om het excessieve alcoholgebruik aan te pakken.