Gebruik van medicatie bij een alcoholverslaving

Mensen met een alcoholverslaving willen meestal zo snel mogelijk van hun verslaving af zijn. Voor het afkicken van alcohol lijkt een 'pil' te zijn uitgevonden. Echter bij het gebruik van medicatie voor behandeling van de verslaving zijn voor- en nadelen te noemen. We moeten hierbij niet vergeten dat verslaving een complexe ziekte is waarbij gedrag en omgeving een grote rol spelen bij de behandeling. Medicatie mag nooit op zichzelf staan, er zal altijd therapie gevolgd moeten worden. Is het wel dus wel zo verstandig om met behulp van een pilletje af te kicken?

Disulfiram

Het medicijn Disulfiram is een medicament dat regelmatig wordt gebruikt bij de poliklinische of ambulante behandeling van (chronisch) alcoholisme. De medicatie zorgt er voor dat de patiënt bij het gebruik van alcohol te maken krijgt met onaangename bijwerkingen waaronder onwel worden, zich erg ziek voelen, braken, hevige hoofdpijn, versnelde of onregelmatige hartslag, transpiratie etc. De werking van Disulfiram is de grote angst voor de onaangename gevolgen die het bij de gebruiker of ex-verslaafde geeft wanneer er alcohol wordt gedronken. Disulfiram wordt verkocht onder de naam Refusal en Antabus..

Gebruik van Antabus bij alcoholverslaving

Antabus heeft een sterkere werking dan Refusal. Antabus is alleen als een bruistablet verkrijgbaar. Sommige ontwenningsklinieken gebruiken Antabus in plaats van Refusal omdat men dan beter kan controleren of de patiënt het middel wel inneemt. Een Refusal tablet kan namelijk gemakkelijk achterhouden worden in de mond.

Motivatie

Disulfiram heeft alleen nut als degene met de verslaving gemotiveerd is om te stoppen met alcoholgebruik. Als het voorgeschreven wordt door een arts en thuis wordt ingenomen, kan de verslaafde het middel niet innemen of toch gaan drinken ondanks de Disulfiram. Dit laatste ontmoedigt sommigen, maar weerhoudt anderen niet om toch te drinken. De volgende dag nemen ze het middel gewoon niet meer in. Voor patiënten met hartklachten zijn andere middelen beschikbaar omdat de hartslag zeer hoog kan oplopen bij het gebruik van disulfiram.

Psychische effect

Het middel wordt door veel ontwenningsklinieken niet of nauwelijks toegepast. Sommige verslavingsdeskundigen zijn namelijk van mening dat Disulfiram of Antabus niet het psychische effect bereikt wat juist zo belangrijk is. Verslaafden moeten namelijk leren om op eigen kracht de fles te laten staan. Andere deskundigen hebben de overtuiging van het 'doel heiligt de middelen' concept.

Behandeling voor het stoppen van overmatig gebruik van alcohol

Modernere behandelingen van alcoholverslaving zijn er juist meer op gericht om de patiënt bewust te laten worden dat alcohol van nature een vergif is. De alcoholist heeft soms (tientallen) jaren erg veel gedronken terwijl de alcohol hem of haar alleen nog maar ellende brengt. De hersenen en het lichaam kunnen er lange tijd over doen voordat ze weer ingesteld zijn op het niet nemen van alcohol. Therapie is van fundamenteel belang om de ontwenningsverschijnselen de baas te kunnen.

Plezier

Of een 'pilletje' een positieve bijdrage kan leveren aan het behandelen van alcoholverslaving is te betwijfelen. Voorstanders zien één van de belangrijkste redenen van alcohol drinken over het hoofd; de associatie tussen alcohol en plezier. Bij langdurige verslavingsproblematiek is hier vaak echter al bijna of helemaal geen sprake meer van. Toch is plezier of het zichzelf belonen meestal wel de reden dat alcoholisten na een droogstaande periode weer gaan drinken. Weer andere alcoholisten gaan ´zomaar´ weer drinken. Gewoon omdat het enerzijds makkelijk te verkrijgen is en anderzijds uit verveling. De medicatie kan alleen van nut zijn als de alcoholist het trouw inneemt en inziet dat de alcohol hem of haar alleen maar ellende brengt.

Jongeren en medicatie

De factor 'plezier' speelt bij jongeren een nog grotere rol. Wanneer jongeren eenmaal van het goedje geproefd hebben lijken de hersenen voorgeprogrammeerd te zijn op het terug kerende euforische gevoel van welbehagen. Voor jongeren die willen stoppen met overmatig alcoholgebruik is het gebruik van Disulfram of Antabus niet echt aan te raden. Dit om verschillende redenen:

• niet altijd gemotiveerd
• weinig zelfdiscipline
• weinig structuur
• groepsdruk
• jongerencultuur en uitgaansleven geeft grote kans op terugval
• bij terugval risico op gezondheidsverstoringen door combinatie alcohol/medicijngebruik

Verschillen van visie in de verslavingszorg

In de verslavingszorg zijn er verschillende visies op het gebruik van medicatie. Niet alle behandelaars geven de voorkeur om alcoholverslaving te behandelen met medicatie. Soms kan een tijdelijk gebruik van medicatie wel uitkomst bieden. Dit moet per persoon bekeken worden.

Geloofsovertuiging en zingeving

Wanneer sprake is van een geloofsovertuiging kan iemand bezwaar hebben om medicatie te gebruiken. Dit klinkt vreemd, men neemt immers wel een middel die waarschijnlijk ook een soort van 'zelfmedicatie' is. Maar hier hebben behandelaars wel mee te maken. Het persoonlijk geloof kan ineens een belangrijke rol gaan spelen in het behandelen van de verslaving. Het geloof in God biedt namelijk ruimte voor vergeving, hoop en geestelijk herstel. Daarnaast wijzen onderzoeken uit dat bijvoorbeeld bijbellezen, gebed, symboliek of het zingen van een lied, waarin God wordt aanbeden, invloed heeft op de werking van de hersenen. Zingeving speelt ook een belangrijke rol in de verslavingszorg. Zingeving is een belangrijk element in het herstelproces van mensen met een verslaving. Het is tevens ook de reden om naast een specialistische behandeling de verslaving in de kracht van het geloof te behandelen.