Deepak Chopra: Overwin verslaving met behulp van meditatie

Deepak Chopra heeft een interessant boekje geschreven over hoe je de strijd aan kunt gaan met je verslaving. Hij beroept zich voornamelijk op meditatie, orde en structuur in het dagelijks leven. Verslaving geeft onrust in je hoofd. Stress, pijn en triggers maken je onrustig en tenslotte wil het verslaafde brein die stress en pijn verdoven omdat het altijd zo gaat. Na pijn en stress komt verdoving door drank of drugs. Zo zijn de hersenen in al die jaren verslaving getraind. Een verslaafde is niet meer gelukkig en zit vast in de draaikolk van verslaving.

Verslaafde is misleidende zoeker

Deepak Chopra is een bekende schrijver op het gebied van zingeving en spiritualiteit. In het boek ‘Overwin je verslaving’ beschrijft hij een praktische ondersteuning voor iedereen die van zijn of haar dwangmatig gebruik af wil komen. Hij ziet de verslaafde als een misleide zoeker die zijn geluk in verkeerde middelen zoekt. Door bepaalde omstandigheden is de controle kwijtgeraakt over het werkelijke leven.

Indische gezondheidswetenschap

Chopra is ervan overtuigd dat wat ooit goed bedoeld was in de mensen nog steeds diep van binnen aanwezig is. Hij hanteert voor zijn visie de Ayurvedische methode. Ayurveda wordt echter niet altijd ondersteund door de westerse gezondheids wetenschap. Ayurveda kan vertaald worden met ‘kennis van het leven’. Ayurveda zegt dat een handeling uit het verleden een blauwdruk op onze cellen achter laat. Die ‘code’ laat zich niet meer uitwissen. Ayurveda wil niet de herinneringen en begeerten van verslaving uitbannen maar wil nieuwe positieve gevoelens scheppen die sterker zijn dan de destructieve impulsen van de verslaving. Ayurveda is van mening dat je geest-lichaam verhouding in balans moet zijn. In het boek kun je zelfs een test doen welke lichaam-geest verhouding je hebt. Vervolgens krijg je aan de hand van de uitslag een handreiking welk soort type jij bent. Aan de hand van elk typeomschrijving kun je dan een andere levensstijl erop na gaan houden. Dit vraagt echter wel om een sterke zelfdiscipline.

Twaalf Stappen programma voor behandeling van verslaving

Chopra besteed in zijn boek aandacht ook aan de methode van de Anonieme Alcoholisten. Het Twaalf Stappen programma van de AA gebruikt wordt al ruim zeventig jaar toegepast. Met bemoedigende resultaten wordt het Minnesotamodel over de hele wereld intussen toegepast in de verschillende vormen van verslavingszorg. Chopra onderkent de positieve methodiek en met name het religieuze karakter van het model.

Meditatie en Structuur voor herstel van een verslaving

Deepak heeft gelijk dat verslaafden gedurende hun verslaving de dagelijkse structuur missen. Hij is van mening dat wanneer een verslaafde (opnieuw) orde en structuur aan brengt in zijn leven dan al een hele stap in de richt gezet wordt. Orde en structuur geven op hun beurt rust in het denkproces. Verslaafden zijn veel aan het piekeren wat vervolgens weer de zucht naar het gebruik toe toenemen.

Hogere macht

Net als de AA schrijft Chopra een methodiek voor die is gericht op spiritualiteit. De AA is van oorsprong een christelijk programma. In de loop van de tijd is er toch een wat meer algemeen karaker aan het godsdienstige aspect gegeven. Deepak is dus net als de AA van mening dat juist het spirituele aspect van groot belang is. Wat ik wil opmerken is dat het in de methodiek van Chopra nog wel vaag blijft in welke transcendente werkelijkheid je kunt geloven. Naar mijn mening kun je niet in ‘niets’ geloven. Ook bij algemene Minnesotamodel kun je bijvoorbeeld bij de tweede stap ‘geloven’ in een hogere macht die groter dan jezelf is. Voor deze macht kun je zelf iets invullen. Sommigen vullen daarvoor de groep in als hogere macht. Het nadeel hiervan is echter dat de groep je kan teleurstellen. Ook als je de groep niet meer bezoekt geeft het jouw niet meer die zekerheid.

Het model van Deepak Chopra

Deepak Chopra komt aan het eind van zijn boek met een eigen ‘model’ om verslaving aan te pakken. Het gaat er volgens hem om dat de mensen die verslaafd zijn de vreugde in hun leven missen. Zijn ‘Twaalf Stappen model geef ik hieronder in het kort weer. Voor een uitgebreid overzicht verwijs ik u naar het boek.

1. Hebt u de afgelopen nacht de juiste hoeveelheid slaap gekregen?
2. Bent u de dag begonnen met voedende activiteiten die sterkten naar lichaam en geest?
3. Had u werkelijk plezier in uw werk?
4. Bent u boos geworden op iemand of over iets en hebt u daaraan op een constructieve manier uiting gegeven?
5. Was u vandaag in staat bewust en met waardering de natuur te ervaren?
6. Hebt u de tijd gevonden om iets leuks te doen of wat lichaamsbeweging te nemen?
7. Kon u rustig wat tijd voor uzelf uittrekken?
8. Hebt u vandaag met werkelijk plezier gelachen?
9. Had u hoewel u zich gespannen voelde, even tijd om tot rust te komen?
10. Hebt u uw maaltijden gebruikt in een prettige omgeving en in gezelschap van mensen op wie u gesteld bent?
11. Hebt u vandaag aan familieleden of vrienden uw liefde laten blijken?
12. Hebt u werkelijk vrij en vol vreugde op uw beurt liefde kunnen ontvangen?

Hoop voor de toekomst

Als u bekend bent met het Minnesotamodel dan ontdekt u al snel overeenkomsten. Ten tweede heeft het model wat Chopra beschrijft veel overeenkomsten met het christelijk geloof. Wat ook een belangrijk aspect is die Chopra noemt is het aanbrengen van dagritme en structuur. In het Bijbelboek Genesis is het God die orde aanbrengt in de chaos. Dit is naar mijn mening van fundamenteel belang voor het menselijk bestaan . Deepak heeft ook gelijk wanneer hij zegt dat de mens niet met een verslaving is geboren. Met andere woorden: de ongezonde middelen die wij zelf tot ons nemen zijn onnatuurlijk. Het menselijk leven is van oorsprong goed bedoeld waarin geluk een belangrijke levensbehoefte is.
Dit geluk kan naar mijn mening (opnieuw) gevonden worden door het geloof in Jezus Christus. Het geloven in een hogere macht buiten jezelf geeft kracht en hoop voor de huidige dag, voor de volgende dag maar ook voor de toekomst. Ook als mensen tijdens hun leven zo verslaafd zijn dat genezing moeilijk is dan geeft het christelijk geloof het uitzicht op hoop na een aards leven met verslaving.

Lees verder

• Herstellen van verslaving door middel van twaalf stappen