Deepak Chopra: Overwin verslaving met behulp van meditatie

Deepak Chopra heeft een interessant boekje geschreven over hoe je de strijd aan kunt gaan met je verslaving. Hij beroept zich voornamelijk op meditatie, orde en structuur in het dagelijks leven. De onderliggende oorzaak van een verslaving geeft onrust in het hoofd. Stress, pijn en triggers maken onrustig en tenslotte wil het verslaafde brein die stress en pijn verdoven omdat het altijd zo gaat. Het is een patroon geworden wat zich steeds herhaald. Na pijn en stress komt verdoving door drank of drugs. Zo zijn de hersenen in al die jaren van verslaving getraind. Iemand met een verslaving is niet meer gelukkig en zit vast in de draaikolk van verslaving.

Verslaafde is misleidende zoeker in het leven

Deepak Chopra is een bekende schrijver op het gebied van zingeving en spiritualiteit. In het boek ‘Overwin je verslaving’ beschrijft hij een praktische ondersteuning voor iedereen die van zijn of haar dwangmatig gebruik af wil komen. Hij ziet iemand met een verslaving als een misleide zoeker die zijn geluk in verkeerde middelen zoekt. Door bepaalde omstandigheden is de controle kwijtgeraakt over het werkelijke leven.

Indische gezondheidswetenschap

Chopra is ervan overtuigd dat wat ooit goed bedoeld was in de mensen nog steeds diep van binnen aanwezig is. Hij hanteert voor zijn visie de Ayurvedische methode. Ayurveda wordt echter niet altijd ondersteund door de westerse gezondheids wetenschap. Ayurveda kan vertaald worden met ‘kennis van het leven’. Ayurveda zegt dat een handeling uit het verleden een blauwdruk op onze cellen achter laat. Die ‘code’ laat zich niet meer uitwissen. Ayurveda wil niet de herinneringen en begeerten van verslaving uitbannen maar wil nieuwe positieve gevoelens scheppen die sterker zijn dan de destructieve impulsen van de verslaving. Ayurveda is van mening dat je geest-lichaam verhouding in balans moet zijn. In het boek kun je zelfs een test doen welke lichaam-geest verhouding je hebt. Vervolgens krijg je aan de hand van de uitslag een handreiking welk soort type jij bent. Aan de hand van elk typeomschrijving kun je dan een andere levensstijl erop na gaan houden. Dit vraagt echter wel om een sterke zelfdiscipline.

Twaalf Stappen programma voor behandeling van verslaving

Chopra besteed in zijn boek ook aandacht aan de methode van de Anonieme Alcoholisten. Het Twaalf Stappen programma van de AA wordt al ruim zeventig jaar toegepast. Met bemoedigende resultaten wordt het Minnesotamodel over de hele wereld intussen toegepast in de verschillende vormen van verslavingszorg. Chopra onderkent de positieve methodiek en met name het religieuze karakter van het model. In dit stappenprogramma is het van belang dat een Macht groter dan jezelf wordt onderkend. Dit zorgt ervoor dat je nieuwe overtuiging leert en daarmee emoties kunt overwinnen.

Meditatie en Structuur voor herstel van een verslaving en een beter leven
Deepak noemt dat mensen met een verslaving gedurende de verslaving de dagelijkse structuur missen. Hij is van mening dat wanneer (opnieuw) orde en structuur wordt aangebracht in het leven dan al een hele stap in de goede richting gezet wordt. Orde en structuur geven op hun beurt rust in het denkproces. Iemand met een verslaving is veel aan het piekeren wat vervolgens weer de zucht naar het gebruik doet toenemen.

Hogere macht en meditatie

Net als de AA schrijft Chopra een methodiek voor die is gericht op spiritualiteit. De AA is van oorsprong een christelijk programma. In de loop van de tijd is er toch een wat meer algemeen karaker aan het godsdienstige aspect gegeven. Deepak is dus net als de AA van mening dat juist het spirituele aspect van groot belang is. In de methodiek van Chopra blijft het nog wel wat vaag in welke transcendente werkelijkheid iemand in deze methode kan geloven. Ook bij het algemene Minnesotamodel kan bijvoorbeeld bij de tweede stap een Hogere Macht die groter dan jezelf is, onderkent worden. Voor deze Hogere Macht kan men zelf iets invullen. Sommigen vullen daarvoor de groep in als Hogere Macht. Het nadeel hiervan is echter dat de groep iemand kan teleurstellen. Ook als de groep niet meer wordt bezocht vervalt dus de functie van de Hogere Macht in dat geval.

Het model van Deepak Chopra

Deepak Chopra komt aan het eind van zijn boek met een eigen ‘model’ om verslaving aan te pakken. Het gaat er volgens hem om dat de mensen die verslaafd zijn de vreugde in hun leven missen. Zijn ‘Twaalf Stappen' model geef ik hieronder in het kort weer. Voor een uitgebreid overzicht verwijs ik naar het boek.

1. Heb je de afgelopen nacht de juiste hoeveelheid slaap gekregen?
2. Ben je de dag begonnen met voedende activiteiten voor lichaam en geest?
3. Had je werkelijk plezier in je werk?
4. Ben je boos geworden op iemand of over iets en heb je daaraan op een constructieve manier uiting gegeven?
5. Was je vandaag in staat bewust en met waardering de natuur te ervaren?
6. Heb je de tijd gevonden om iets leuks te doen of wat lichaamsbeweging te nemen?
7. Kon je rustig wat tijd voor jezelf uittrekken?
8. Heb je vandaag met werkelijk plezier gelachen?
9. Had je hoewel je je gespannen voelde, even tijd om tot rust te komen?
10. Heb je je maaltijden gebruikt in een prettige omgeving en in gezelschap van mensen op wie je gesteld bent?
11. Heb je vandaag aan familieleden of vrienden je liefde laten blijken?
12. Heb je werkelijk vrij en vol vreugde op je beurt liefde kunnen ontvangen?

Beter leven voor vandaag en hoop voor de toekomst

Als je bekend bent met het Minnesotamodel dan ontdekt je al snel overeenkomsten. Ten tweede heeft het model wat Chopra beschrijft veel overeenkomsten met het christelijk geloof. Wat ook een belangrijk aspect is die Chopra noemt is het aanbrengen van dagritme en structuur. In het Bijbelboek Genesis is het God die orde aanbrengt in de chaos. Dit is van fundamenteel belang voor het menselijk bestaan. Deepak heeft ook een belangrijk punt wanneer hij zegt dat de mens niet met een verslaving is geboren. Met andere woorden: de ongezonde middelen die wij zelf tot ons nemen zijn onnatuurlijk.

Geloof in herstel

Het menselijk leven is van oorsprong goed bedoeld waarin geluk een belangrijke levensbehoefte is. Dit geluk kan ook (opnieuw) gevonden worden door het geloof in Jezus Christus. Het geloven in een Hogere Macht buiten jezelf geeft kracht en hoop voor de huidige dag, voor de volgende dag maar ook voor de toekomst. Ook als mensen tijdens hun leven zo verslaafd zijn dat genezing moeilijk is dan geeft het christelijk geloof het uitzicht op hoop na een aards leven met verslaving.

Lees verder

• Herstellen van verslaving door middel van twaalf stappen