Weerbaarheid kan verslaving onder jongeren voorkomen

Jongeren die drugs gebruiken zullen niet toegeven dat ze een probleem hebben. Het duurt vaak jaren voordat de hulpverlening iets kan betekenen. Deze negatieve spiraal is moeilijk te doorbreken. Voor een groot deel is de preventieve werking afhankelijk van een goede opvoeding en pubertijd. Belangrijke gebeurtenissen zoals een verlies, huiselijk geweld, pesten etc. hebben grote impact op de psychische gezondheid van jongeren. Wanneer de onderliggende psychische problematiek niet aangepakt wordt, is het risico op een verslaving groter.

Jan Geurtz

Jan Geurtz zegt in zijn boek De verslaving voorbij dat een positieve benadering werkt. Dus niet negatief zijn over problemen en gevolgen want dat weet de jonge gebruiker ook wel, wil het niet horen of gaat er juist meer door gebruiken. Men komt in de bekende verslavingscirkel terecht.

Weegschaal van verslaving bij jongeren

De meeste jongeren zijn visueel aangelegd. We leven overigens ook in een beeldcultuur. In gesprekken met jongeren, in de klas bijvoorbeeld, doet een verhaal of beter gezegd een getuigenis van een ex-verslaafde het altijd goed. Men gaat helemaal op in het verhaal. Op het bord kan vervolgens een weegschaal getekend worden met daarop de voor- en nadelen van het gebruiken van een middel. We gebruiken hier liever de term gebruiken omdat ‘verslaafd zijn’ nog te ver af staat van jongeren. Jongeren associëren vaak een verslaafde met een zwerver die er slecht uitziet.

Vinden jongeren het lekker of willen ze ellende

Jongeren vinden roken, een breezer of gamen gewoon ‘lekker’. Ze kunnen zichzelf nog niet indenken dat een verslaving veel ellende kan veroorzaken. Hoe maak je dat duidelijk? Bij jongeren gaat het bij het gebruiken van verslavende middelen zoals xtc, roken, cannabis of alcohol, om de groepsdruk en de spanning. De spanning op zich geeft al een kick. Daarnaast geeft het een fijn, super en gaaf gevoel. Een gevoel wat ze vaker willen beleven of juist niet. Is er een jongen of een meid die net toevallig ruzie heeft gehad thuis dan is de uitlaatklep ‘geboren’. De kans is groot dat men vaker het middel willen gebruiken met dezelfde kick. Vaak is de tweede kick minder heftig dan de eerste. Dit noemen we tolerantie. Hierdoor gaat men steeds meer gebruiken op zoek naar het gevoel van de eerste keer.

Zin in het leven of verslaafd willen zijn

Jan Geurtz beschrijft in zijn boek dat een verslaafde in een cirkel vastzit, door steeds middelen te gebruiken om lekker in je vel te zitten. Jongeren voelen zich prettig als ze begrepen worden, geaccepteerd worden zoals ze zijn. Stress is een voedingsbodem om verslavende middelen te gebruiken. Vooral gamen. Dat geldt ook voor volwassenen. Stress is gerelateerd aan negatieve gevoelens. Om verslaving te voorkomen is het van groot belang dat de pubertijd goed beleefd wordt. Deepak Chopra beschrijft in zijn boek Overwin je verslaving dat gelukkig zijn verslaving kan voorkomen. Dat alcohol, xtc, cocaine een gelukzalig gevoel veroorzaken kunnen we niet ontkennen. Dat ze daardoor het oorspronkelijke gelukkig zijn vervangen is daardoor wel zorgelijk. Veel jongeren zijn niet meer gelukkig en als men daarvoor vervangende middelen ontdekt om die leegte op te vullen dan is er een voedingsbodem voor verslaving. Niemand wil verslaafd zijn maar de verslaving is zo heftig dat alle wilskracht om te stoppen wordt verdoofd.

Afwijzing en zelfafwijzing: een negatief geloof

In zijn boek beschrijft Jan Geurtz dat afwijzing een grote rol speelt in het opbouwen van je identiteit. Het kan er toe leiden dat jongeren een afweermechanisme ontwikkelen door zichzelf af te wijzen. Het valt op dat Geurtz dit benoemt als een negatief geloof. Mensen die willen loskomen van hun verslaving passen een verkeerde manier toe. Daardoor blijven ze in de draaikolk van verslaving. Kinderen en jongeren leven vaak heel onbevangen. In een spel zijn ze ongeremd.

Wat kun je als ouders doen om een verslaving bij jongeren te voorkomen

Het is niet eenvoudig om verslaving te voorkomen of te behandelen. Toch moeten we altijd op zoek blijven naar methoden die kunnen bijdragen aan net voorkomen van veel ellende. Jongeren verdienen die inzet en hebben de bescherming nodig van volwassenen. Jongeren hebben vandaag de dag te maken met moeilijke keuzes die ze moeten maken. Verslavende middelen zijn volop te krijgen. Soms ook nog gratis. Als ouders kun je er soms al alles aan gedaan hebben. Andere ouders staan er nog voor. Het blijft misschien een open deur intrappen maar kinderen en jongeren hebben onvoorwaardelijke liefde nodig.

Voorkomen door het trainen van de weerbaarheid

Het is belangrijk om je kind te kennen. Wanneer je het vermoeden hebt dat je kind onzeker is dan is het raadzaam om hem of haar een weerbaarheidstraining te laten volgen. Rots en Water is een hele goede weerbaarheidstraining. Soms worden dit soort trainingen op school aangeboden. Maar het het kan goed zijn om naast het aanbod van school een individueel traject te volgen.

Lees verder

• Zeven dimensies van verslaving bij jongeren
• Wat kun je doen om pesten bij kinderen aan te pakken
• Herkennen en testen van drugsgebruik bij puber