Zelfbeschadiging: wat als je de behoefte voelt?

Zelfbeschadiging of ook wel automutilatie genoemd, is een ware verslaving voor zij die ermee te maken krijgen. Nochtans geeft het op lange termijn vele littekens en de vele snijwonden zijn moeilijk te verbergen voor de buitenwereld. Vaak zien ze de littekens als een vorm van aandacht trekken en bekijken ze met ontzetting de snijwonden. Maar wat moet je doen met de drang tot zelfbeschadiging als die op komt? Hoe ga je ze tegen?

Zelfbeschadiging en de buitenwereld

Zelfbeschadiging is tot vandaag de dag nog steeds een taboe in onze westerse wereld. Voor een buitenstaander is het dan ook erg moeilijk te begrijpen hoe iemand zichzelf opzettelijk pijn kan doen. Vaak proberen ze het probleem dan te negeren of uit de weg te gaan. Voor de persoon zelf kan dit als een afwijzing overkomen of krijgen ze het gevoel dat ze alleen met hun probleem zijn. Het is dan ook erg moeilijk om aan te geven als je de drang tot zelfbeschadiging voelt opkomen. De stap om iemand te bellen of erover aan te spreken is dan veel te groot. De drang kan uiteindelijk te groot worden waarna er tot de actie wordt over gegaan.

Nochtans kan het al helpen als je als buitenstaander het verhaal van de betrokkene aanhoort, vaak is dit al voldoende omdat men het idee krijgt niet alleen met het probleem te zijn. Na zo'n gesprek kan de behoefte zelfs over zijn. Probeer in dit geval ook je eigen grenzen aan te geven, men heeft er niets aan als je, als buitenstaander, er zelf aan onder door gaat!

Wat zijn de alternatieven?

Vaak voel je de drang al op komen, soms komt het plots en overweldigd je het. Men krijgt dan het gevoel dat het niet meer kan tegen gehouden worden. Als het je overweldigd krijg je te maken met heftige emoties zoals boosheid, intens verdriet of een erge spanning. Het kan erg goed helpen om een rondje te gaan lopen, zo hard als je kan. Nadien voel je je zo uitgeput dat de drang naar de achtergrond is gezakt of zelfs is verdwenen! Let er wel op dat je niet door eventuele pijnen door loopt.

Het kan ook helpen om heel hard in een kussen te slaan en hierbij te schreeuwen of te gillen. Zo reageer je je emoties af maar doe je jezelf geen pijn. Er zijn manieren om jezelf pijn te doen zonder dat ze verwondingen en later littekens veroorzaken. Het is vanzelfsprekend dat dit niet de juiste oplossing is en het ook maar voor even werkt. Je kan ook een vriend(in) of een goede familielid opbellen die je kan afleiden of naar je verhaal luistert. Vaak helpt het om te praten over je gevoelens en behoefte, de kans dat de drang verdwijnt is dan aanwezig. Wees erop bedacht dat het voor de aanhoorder erg moeilijk kan zijn om naar het verhaal te luisteren, ze weten niet altijd goed hoe ze erop moeten reageren en soms kan hun goedbedoelde raad verkeerd uitvallen.

Maar wat als het toch niet gaat?

Soms is de drang te groot en kan je ze niet meer tegenhouden. Zie het niet als een mislukking en voel je vooral niet schuldig.
Juist negatieve gevoelens kunnen ervoor zorgen dat je weer tot zelfbeschadiging over gaat en wordt het een vicieuze cirkel.
Verzorg goed de wonden naargelang de aard van verwonding. Bij brandwonden is het belangrijk om de wonde onder een lopende kraan te houden gedurende 15 minuten. Bij zware brandwonden is het aangewezen om langs de spoedeisende hulp te gaan voor verdere verzorging.

Snijwonden gaan van oppervlakkige krassen tot open wonden die zelfs tot de vetlaag kunnen dringen. Afhankelijk van de grootte van de wonde is het nodig om ze te laten hechten. Bij open wonden is dit vaak het geval. Als je denkt dat het nodig is om de wonde(n) te laten hechten, ga dan eens langs de huisarts of de spoedeisende hulp.

Tot slot

Zelfbeschadiging is een ernstig probleem waar professionele hulp moet voor worden ingeschakeld. Alleen lukt het niet om eruit te komen. Zelfbeschadiging kan voor velen een manier zijn om te overleven, om om te kunnen gaan met hun heftige emoties maar uiteindelijk blijven er alleen gevoelens van schuld en schaamte achter. Als het niet lukt om hierover te praten, kan het helpen om de gevoelens op papier te zetten. Die hoef je niet meteen aan iemand te laten lezen maar kan je ook voor jezelf houden. Zo kan je je gedachten op orde krijgen. Er zijn veel manieren om met zelfbeschadiging en de behoefte ervan om te leren gaan maar die is voor ieder persoon ander. Het kan lang duren eer je de juiste manier hebt gevonden.

Lees verder

• Zelfbeschadiging: oorzaken, symptomen en behandeling
• Zelfverwonding - wat is het?