Stoppen met roken: psychologische inzichten

Roken kan zo lekker zijn. Af en toe even een lekker sigaretje opsteken of de ene sigaret na de ander wegwerken is voor veel mensen een dagelijkse bezigheid. Zonder stil te staan bij wat er allemaal met je lichaam gebeurt tijdens het roken van een sigaret wordt er toch flink van genoten. Heerlijk toch een lekker peukje! Af en toe komt opeens de drang om te stoppen. Waarom? Wat nu? Stoppen met roken?

Waarom stoppen met roken?

Dat is natuurlijk een goede vraag. Waarom zou je eigenlijk stoppen met roken? Een sigaret is voor veel mensen een heerlijke stress ontlader. Als het druk is, stress zich opbouwt en alles om je heen even veel te snel lijkt te gaan kan zo’n onschuldig sigaretje toch helemaal geen kwaad. Sterker nog, je wordt er weer lekker kalm van en krijgt weer energie. Je aard en kan er weer tegen aan. Die peuk kan beter blijven! Die peuk heb ik nodig om te kunnen functioneren: van mijn peuk blijf je af!
Ook tijdens feestjes, concerten, verjaardagen, festivals en familie bijeenkomsten is de sigaret natuurlijk niet weg te denken. Daar sta je dan tussen vreemde mensen, op een vreemd feest. Je kijkt een beetje rond en voelt je een beetje ongemakkelijk. Wat zou het toch handig zijn om iets ‘’om handen te hebben’’. Inderdaad, drang naar de peuk jeukt! Snel zoek je naar je witte stokjes. Ze moeten toch ergens zijn?! Als je ze hebt gevonden steek je snel een op. Heerlijk is dat. Je krijgt opeens zin om met mensen te kletsen. Je voelt je een sociaal dier, kletst en geniet.

Even lekker shoppen met een vriend of vriendin. Na een tijdje gewinkeld te hebben kom je bij een terras uit. Even lekker zitten zeg je! Een lekker kop koffie hoort er natuurlijk bij. Misschien ook wel een drankje later: eentje kan wel. Als je al even zit begint er iets te jeuken. Misschien is het wel onbewust maar er klopt iets niet aan de setting. Je zit op het terras. Je hebt een drankje, het is gezellig maar daar hoort natuurlijk nog iets bij: een peuk! Zonder sigaret is het minder leuk. Snel zoek je naar een sigarettenautomaat.

De context is erg belangrijk

Misschien heb je er zelf al eens over nagedacht. Stoppen met roken red je niet alleen met de drang naar een gezonder leven. Een leven met gezonde longen is natuurlijk erg belangrijk. Je wilt wel gewoon kunnen blijven ademen. Misschien wil je meer aan sport gaan doen en je conditie verbeteren. Na het sporten een sigaret op steken strookt natuurlijk niet met dat ideaal. Je moet dan keuzes maken. Een keuze maken is niet altijd even makkelijk en vaak gaat dat onbewust.
Drang naar een betere gezondheid is een goed begin maar lang niet het hele verhaal. Om te stoppen met roken heb je een bepaalde mindset nodig. Een andere manier van denken in bepaalde contexten. Het is een erg moeilijk proces en niet iedereen zal slagen. Hoe kan je stoppen met roken door de context aan te passen, te vermijden of juist te omarmen?

Stoppen met roken: context

Een peuk opsteken als je bij die ene vriend bent doe je eigenlijk altijd. Je doet dit omdat je niet anders weet. Als je bij hem of haar bent, hoort daar gewoon een peuk bij. Net zoals het verhaal hierboven van het terras, het feest en je werk. Je steekt een peuk op in situaties waar je de peuk gewend bent. Gewenning is de allerbelangrijkste factor bij het beginnen met roken. De context waarin het roken plaatsvindt wordt opgeslagen in je hersenen. Je hersenen (jij dus!) vinden het prettig als bepaalde situaties zich herhalen over tijd. Net zoals jij elke dag opstaat en een kopje thee met een broodje neemt (contextuele gewenning), wil je ook graag een sigaret na het kopje met thee. Het nemen van de sigaret zit contextueel verweven in je hoofd. Het hoort er nou eenmaal bij.

Hoe stop je nou dan met roken?

Stoppen met roken is eigenlijk heel erg simpel! Je kunt de context veranderen, de context waarin jij altijd een sigaret neemt. Denk bijvoorbeeld aan het voorbeeld van het terras. In plaats van het nemen van een koffie of wijntje met een peuk, kun je dit keer een koffie of wijn nemen met iets anders. Natuurlijk kun je de context ook vermijden. Je kunt voor een tijd besluiten niet meer op het terras te gaan zitten. Je vermijd de peuk en de verbindingen die een sigaret met het terras in je hoofd verbindt zal verslappen.

Een betere manier is waarschijnlijk de context te omarmen. Eenmaal op het terras neem je gewoon je wijn of je koffie. Uiteraard zal de drang naar een sigaret zich onmiddellijk manifesteren. In zo’n situatie is het heel erg belangrijk om nee te zeggen tegen jezelf. Wilskracht is hier heel erg belangrijk.

Als je ook maar één keer geen sigaret hebt gerookt in een bepaalde context waar jij altijd een sigaret rookt gebeurt er iets in je hoofd. Je hersenen zijn een beetje in de war en begint nieuwe patronen en verbindingen te leggen. De peuk verdwijnt een beetje uit het zicht. Als je nog een keer je sigaret kan laten liggen (koop dus nooit een pakje peuken als je in een bepaalde context komt waar je dreigt te gaan roken) zal de sigaret steeds meer en meer vervagen.
Het mooie aan dit systeem is dat het voor jezelf ook steeds makkelijker gaat worden. Je zult het al merken vanaf de tweede keer. De drang naar de peuk verdwijnt een beetje. Langzamerhand begin je zelfs een beetje te klagen over die vieze sigarettenlucht van andere die je ruikt als je op het terras zit. De peuk hoort er niet meer bij. De peuk is verbannen uit je hoofd.

Dat is makkelijk gezegd

Het is inderdaad erg makkelijk gezegd. De ervaring leert dat stoppen met roken niet in één keer gaat lukken. Vaak hebben rokers meerdere pogingen nodig om uiteindelijk te stoppen. Sommige rokers slagen in één keer, de ander pas na tien pogingen. Blijf altijd denken aan de context van het roken. Sta stil bij de handeling die je maakt tijdens het roken en waarom je een sigaret neemt. Voel je je een beetje ongemakkelijk en neem je daarom een sigaret?