Uitblijven menstruatie/ongesteldheid: de oorzaken

De meeste vrouwen menstrueren om de vier weken, maar er zijn ook vrouwen die om de drie of vier weken wordenzijn. Daarnaast is ook een onregelmatige menstruatie mogelijk. Als de ongesteldheid uitblijft, is daar meestal een oorzaak voor te vinden. Een zwangerschap of de intrede van de menopauze is de meest voorkomende reden waardoor een maandbloeding uitblijft. Er bestaan ook andere oorzaken.

Zwangerschap

Het uitblijven van de menstruatie is één van de eerste symptomen van een zwangerschap. Een zwangerschap ontstaat als een zaadcel er in geslaagd is om de eicel te bevruchten. Na een week komt de eicel terecht in het binnenbekleedsel van de baarmoeder. Naast het ophouden van de maandstonden, rekken ook de banden en gewrichten in het bekken uit en krijgen de borsten van de vrouw een grotere omvang. De foetus ontwikkelt zich negen maanden en na 37 weken komt de baby meestal ter wereld. Na de bevalling kan het enige tijd duren, voordat er weer menstruaties optreden.

Ondergewicht

Vrouwen met ondergewicht hebben vaak geen menstruaties. Dat komt vooral voor bij patiënten met anorexia nervosa (uithongeren) of boulimia nervosa (je vol eten om daarna over te geven). Zwaar ondergewicht zorgt ervoor dat de hormoonhuishouding niet op orde is. Een tekort aan belangrijke voedingsstoffen maakt het voor lichaam daarnaast moeilijk om menstruaties aan te maken. Als anorexia en boulimia aanhouden, kunnen ongesteldheden jarenlang wegblijven of zelfs niet meer terugkomen.

Abnormale pubertijd

Van een abnormale pubertijd is sprake als een meisje voor haar achtste of na haar zestiende jaar begint te puberen. De oorzaak hiervan is vaak een hormoonstoornis. Dit gaat naast vroege menstruaties ook gepaard met onder meer de groei van borsten en haargroei onder de oksels en in de schaamstreek. Bij een abnormale pubertijd blijven menstruaties ook vaak weg of komen ze maar af en toe voor. Later kunnen problemen met de vruchtbaarheid optreden.

Bevallen/borstvoeding geven

Het is een normaal verschijnsel voor een vrouw die net moeder is geworden dat de menstruaties een paar maanden wegblijven. Ook het geven van borstvoeding kan de oorzaak zijn dat de maandstonden uitblijven. De menstruaties komen meestal vanzelf weer op gang. Natuurlijk kan ook een nieuwe zwangerschap niet worden uitgesloten.

Plotseling gewichtsverlies/stress/ziekte

Als een vrouw of meisje minimaal een lange periode niet ongesteld is geworden, is er sprake van amenorroe. Hiervan kan bijvoorbeeld sprake zijn als een vrouw niet meer menstrueert doordat ze een streng dieet volgt of plotseling enthousiast aan het sporten is gegaan. Dit kan de hormoonspiegel uit evenwicht brengen. Ook emotionele stress of depressiviteit kan er toe leiden dat menstruaties uitblijven. Dat geldt ook voor mensen die ernstig ziek zijn of chemotherapie en/of bestraling ondergaan.

Gestopt met slikken van de pil

Vrouwen die de pil gebruiken en daarmee stoppen merken vaak dat de maandstonden op zich laten wachten. Dat komt, omdat anticonceptiepillen de eisprong stopten. Het kan een paar weken tot enkele maanden duren, voordat de natuurlijke menstruatie weer op gang komt. Dit komt, omdat je lichaam een overgangsperiode nodig heeft.

Polycysteus-ovariumsyndroom (ook bekend als PCO of PCO-syndroom)

Van het polycysteus-ovariumsyndroom is sprake als er in de eierstokken meerdere kleine cysten in de follikels zitten. PCO voorkomt dat er een eisprong plaatsvindt, waardoor de patiënt niet meer ongesteld wordt. PCO komt vooral voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Behandeling is afhankelijk van een eventueel aanwezige kinderwens.

Menopauze/Overgang

Vrouwen komen meestal tussen de 45 en 55 jaar in de overgang. Als de laatste menstruatie is geweest, is er geen sprake meer van ovulatie. Voordat de laatste maandbloeding optreedt, kunnen de menstruaties nog onregelmatig voorkomen. De eierstokken zijn in de menopauze steeds minder vatbaar voor het follikelstimulerend hormoon (FSH), waardoor er minder vrouwelijke geslachtshormonen, oestrogenen en progesteron worden aangemaakt. Naast het uitblijven van de maandbloedingen kan de overgang gepaard gaan met onder meer opvliegers, nachtzweten en wisselende stemmingen.

Wanneer moet ik naar de dokter?

Als je gedurende langere tijd niet menstrueert, is het raadzaam om een dokter te bezoeken. De meest voorkomende oorzaken zijn zwangerschappen of menopauzes. Die kan dan onderzoeken wat de oorzaak is van het uitblijven van de maandbloedingen. Afhankelijk van mogelijke oorzaak, kunnen er verschillende oorzaken mogelijk zijn. Via het onderzoek van bloed kan bijvoorbeeld gekeken worden naar het hormoonniveau in het bloed. Soms moeten er echo’s en/of scans van de baarmoeder, de eierstokken en hypofyse worden gemaakt. Als de oorzaak is gevonden, kan er in de meeste gevallen een gerichte behandeling plaatsvinden. Het is belangrijk om een dokter te raadplegen, omdat je meestal niet zwanger kunt worden als de maandstonden niet optreden. Dat kan ook gevolgen hebben voor een toekomstige zwangerschapswens.