Keelkanker: symptomen

Keelkanker is kanker van de keel. Er zijn meerdere vormen van keelkanker. Jaarlijks komt bij ongeveer 1.500 mensen keelkanker of mondkanker voor. Een van de belangrijkste symptomen is heesheid en een rauw gevoel in de keel of een aanhoudende keelpijn. Vaak wordt keelkanker laat ontdekt, waardoor de prognose niet zo gunstig is.

Vormen van keelkanker

Keelkanker behoort tot de mond-en keelholtekanker. Kanker aan de mond hoort dus ook tot de groep van mond-en keelholtekanker. De volgende vormen van mond-en keelholtekanker zijn er:

• Mondholtekanker: jaarlijks bij ongeveer 800 mensen in Nederland. Komt voor in de mondholte, het wangslijmvlies of aan de tong. Ook kanker aan het gehemelte of de mondholtebodem wordt mondholtekanker genoemd.
• Mondkeelholtekanker: komt jaarlijks bij 400 mensen voor. Deze vorm van kanker ontstaat vanuit het zachte gehemelte (het achterste gedeelte van het gehemelte), rondom de amandelen en vanuit de basis van de tong.
• Neuskeelholtekanker: komt vrij weinig voor in Nederland en België. Deze vorm van kanker gaat uit van het slijmvlies van de neuskeelholte.
• Hypopharynxkanker: een kanker die uitgaat van het slijmvlies van het onderste gedeelte van de keel. Het is dan ook een slijmvlieskanker. Komt vrij weinig voor.
• Strottenhoofdkanker: komt jaarlijks bij 70 mensen voor. Dit is kanker van het strottenklepje of kanker aan de stembanden.
• Speekselklierkanker: komt bij ongeveer 125 mensen per jaar voor. Speekselklierkanker kent drie verschillende vormen: tongspeekselklierkanker, oorspeekselklierkanker en onderkaakspeekselklierkanker.

Oorzaken van keelkanker

Roken en het gebruik van alcohol zijn twee van de twee grootste oorzaken voor kanker aan de mond-en keelholte. Daarnaast zijn radioactieve straling, asbest, giftige dampen en chemicaliën allemaal risicofactoren. Een slechte hygiëne van de mond zou eveneens een rol kunnen spelen bij het ontstaan van kanker. Ook mensen die al eens een eerder een bepaalde vorm van kanker hebben gehad, hebben meer kans op het ontwikkelen van mond-en keelholtekanker. Hoewel risicofactoren de kans op mond of keelkanker verhogen, krijgen ook mensen die altijd gezond leven wel eens keelkanker. De kans daarop is echter wel aanzienlijk kleiner, maar nooit helemaal uitgesloten.

Een ander risicofactor is het verkeerd gebruik van de stem. Dit komt nogal eens bij zangers voor of bij mensen die veel schreeuwen. Hierdoor kunnen er stempoliepen ontstaan. Stempoliepen zijn goedaardige gezwellen, maar wie vaker last heeft van stempoliepen heeft een groter risico op kanker aan de stembanden. Dit komt door de irritatie die de stembanden oplopen.

Symptomen van mond-en keelholtekanker

Keelholtekanker heeft vaak minder zichtbare symptomen omdat de kanker zich dieper in de mond bevindt. Mondkanker is soms veel eerder zichtbaar. Toch kunnen een aantal symptomen wijzen op een vorm van mondkanker of keelkanker:

• Plotseling optredende heesheid
• Aanhoudende keelpijn die of moeilijk geneest
• Zweertjes of wondjes in de mond die moeilijk genezen
• Een rauw gevoel in de keel alsof men hard heeft staan schreeuwen
• Last hebben van een droge mond of weinig speekselaanmaak
• Verstopte of lopende neus die niet lijkt te genezen
• Oorsuizen, slechter gehoor
• Witte plek in de mond
• Opgezette klieren achter het oor
• Bobbels of gezwellen in de mond (in de helft van alle gevallen van mond-en keelholtekanker)
• Moeite met slikken
• Uitval van een aangezichtszenuw

Behandeling

Allereerst bestaat behandeling uit een uitgebreid onderzoek om te ontdekken waar de tumor zich bevindt, hoe groot deze is en of er sprake is van uitzaaiingen. Dit gebeurt middels een bloedonderzoek, echo's, röntgenfoto's, een MRI en/of longfoto's. Wanneer de diagnose is gesteld, kan de eigenlijke behandeling beginnen. Deze zal vaak bestaan uit het wegnemen van de tumor middels een operatie. Bij uitzaaiingen worden de halslymfeklieren ook verwijderd. Daarnaast kan chemotherapie en/of bestraling van toepassing zijn. Soms wordt er ook immunotherapie toegepast. Bij immunotherapie wordt de eigen afweer verhoogd, waardoor kankercellen eerder ontdekt worden en vernietigd worden. Immunotherapie is vaak een ondersteunende behandeling die naast chemo of bestraling wordt toegepast.

Prognose en overleving

Mond-en keelholtekanker wordt vaak vrij laat ontdekt, waardoor de vijfjaarsoverleving laag is. Gemiddeld leeft de helft van alle patiënten na vijf jaar nog. Bij lipkanker ligt de vijfjaarsoverleving beduidend hoger: gemiddeld 90 procent leeft na vijf jaar nog. Hoe eerder kanker wordt ontdekt, hoe beter de prognose is. Ga daarom bij meerdere symptomen naar de huisarts. Ook wanneer er slecht sprake is van één symptoom en u deze niet vertrouwd, laat de arts er dan naar kijken. Vooral mensen die veel roken of alcohol nuttigen moeten hierop bedachtzaam zijn.

Mond-en keelholtekanker kan ook uitzaaien via de lymfeklieren. Bij uitzaaiingen is de prognose veel slechter: de kanker is in een ver gevorderd stadium. Uitzaaiingen zijn vaak als eerste merkbaar doordat gezichtszenuwen uitvallen. Het gehoor, de reuk of de ogen kunnen plots in werking achteruit gaan. Uitzaaiingen zijn veel moeilijker te behandelen.