Seminoom: zaadbalkanker

Een seminoom is een vorm van zaadbalkanker oftewel teelbalkanker. Deze vorm van zaadbalkanker komt het meest voor. Non-seminoom komt minder vaak voor. De meeste patienten hebben een leeftijd tussen de 15 en 30 jaar oud. Hoewel zaadbalkanker niet veel voorkomt, is het wel een kankersoort die vooral jonge mannen treft. De man zelf heeft een aantal symptomen, waarbij er vooral zichtbare veranderingen aan de zaadbal te zien zijn. De behandeling is gericht op genezing, want bij vroegtijdige ontdekking is de overlevingskans heel groot.

Wat is een seminoom?

Kanker heet in het Latijns neoplasma malignum. Een carcinoom is een vorm van kanker die ontstaat vanuit epitheelcellen. Een seminoom is een vorm van kanker die ontstaat vanuit de zaadballen bij de man. De kiemcellen zijn meestal de bron voor het ontstaan van deze kankersoort. Er zijn twee vormen van zaadbalkanker: seminoom en non-seminoom. Seminoom is de vorm die het meest voorkomt en zal daarom hier besproken worden.

Wie krijgt het?

Zaadbalkanker komt logisch alleen bij mannen voor. Vooral jonge mannen tussen de 15 en 45 jaar oud lopen het meeste risico. Jaarlijks komt zaadbalkanker bij ongeveer 650 mannen voor. Dit lijkt weinig maar is wel een flinke groei vergeleken met voorgaande jaren. waar dit aan ligt is onduidelijk. Gebruik van cannabis lijkt een rol te spelen. Er is meer gebruik van cannabis op te merken de laatste jaren, maar ook het vastleggen van deze cijfers is de laatste jaren veel nauwkeuriger. Er kan dus niet gezegd worden of de stijging wel daadwerkelijk door een vermeerder verbruik komt. Andere risicofactoren zijn zaadbalkanker in de familie, een niet ingedaalde zaadbal of een zaadbal die ineengeschrompeld is.

Symptomen

Vaak merkt de man dat de zaadbal plots vergroot is en van vorm verandert. Ook kan er een gezwollen gedeelte ontstaan en vaak ook een verharding. Deze verharding is in enkele gevallen ook pijnlijk. Soms zijn er geen duidelijke symptomen maar heeft de man last van andere verschijnselen. Deze ontstaan vaak wanneer er sprake is van uitzaaiingen. Zo kan er vermoeidheid en/of kortademigheid optreden of pijn in de rug, botten, longen of elders waar de uitzaaiing zich bevindt. Het is belangrijk dat mannen regelmatig hun zaadballen zelf controleren op afwijkingen. Vooral jonge mannen moeten dit doen.

Stadium 1

Komt voor in 70 procent van alle gevallen. Bij vroegtijdige ontdekking is er meestal sprake van stadium 1. Hierbij zijn er geen uitzaaiingen gevonden. Toch zal er altijd een gedeelte van de patiënten hele kleine uitzaaiingen hebben, dit is bij eider soort kanker het geval. Kleine uitzaaiingen zijn namelijk vaak moeilijk waar te nemen of te ontdekken. Een tumor is meestal pas waarneembaar vanaf een half tot 1 kubieke centimeter. Zaadbalkanker is erg gevoelig voor bestraling. In dit stadium wordt daarom bijna altijd bestraald.

Stadium 2
Komt voor in 25 procent van de gevallen. In het tweede stadium zijn er uitzaaiingen naar de omliggende weefsels gevonden. De uitzaaiingen zijn niet buiten de buikholte getreden. De behandeling bestaat uit bestraling. Daarnaast wordt soms chemotherapie toegepast. Dit is een serie medicijnen die als doel hebben de kankercellen te verkleinen of te vernietigen. Soms moeten de lymfeklieren verwijderd worden.

Stadium 3

Komt voor in 4 procent van de gevallen. Bij stadium 3 zijn er uitzaaiingen die in de lymfeklieren te vinden zijn, in de buikholte maar ook daarbuiten. De uitzaaiingen bevinden zich nog niet in organen buiten de buikholte omdat de lymfeklieren de eerste uitgezaaide tumorcellen tegenhouden. Behandeling bestaat uit bestraling, chemokuur en verwijdering van de zaadbal.

Stadium 4

Wordt ontdekt bij 1 procent van de gevallen. In het laatste stadium zijn er uitzaaiingen te vinden in organen buiten de buikholte, bijvoorbeeld in longen, nieren, botten of lever. Uitgezaaide zaadbalanker in bijvoorbeeld de longen wordt geen longkanker genoemd maar uitgezaaide zaadbalkanker in de longen. Dit onderscheid moet gemaakt worden omdat uitzaaiingen zich anders gedragen dan kanker die in het orgaan zelf is ontstaan. In dit stadium is behandeling vooral gericht op levensverlenging: vaak zal chemokuur worden toegepast naast het verwijderen van de zaadbal en het bestralen van de uitzaaiingen. In dit stadium is de kans op genezing vrijwel nihil.

Overlevingskans

Zaadbalkanker wordt vaak ontdekt in stadium 1 of 2. De overlevingskans is ruim 90 procent. Dit wil zeggen dat 95 procent van alle patiënten na vijf jaar nog in leven zijn. Patiënten die twee jaar ziektevrij zijn hebben een heel klein risico dat de kanker terugkomt. In stadium 3 en 4 worden de overlevingskansen een stuk kleiner. De cijfers zijn gemiddelden: een en ander hangt af van de grootte van de tumor, het feit ODF er uitzaaiingen aanwezig zijn en in welk stadium de kanker ontdekt wordt. Daarom is het zo belangrijk dat manen regelmatig zelf de zaadballen controleren door ze tussen de vingers te rollen. Hierdoor worden onregelmatigheden beter opgemerkt. Wanneer je dit merkt, ga dan langs een huisarts. Schaamte is hier niet bij nodig. Vaak is de oorzaak geheel anders zoals vochtophoping. De arts kan de man dan doorsturen naar hert ziekenhuis voor een lichte ingreep. Bij twijfel zal de arts altijd doorsturen voor nader onderzoek.