Münchausen syndroom: ziekte verzinnen voor opname ziekenhuis

Het Münchausen syndroom is een stoornis waarbij iemand hulpverleners ervan overtuigt dat er bepaalde klachten zijn, waardoor ziekenhuisopname nodig is. In sommige gevallen brengt de patiënt zichzelf een verwonding toe om opgenomen te kunnen worden. Ze behandelen zichzelf op zodanige manier dat de wond niet geneest, bijvoorbeeld door zichzelf te injecteren van bacteriën. Opvallend is dat veel mensen met deze aandoening beschikken over medische kennis. Een soortgelijke aandoening is dat een ouder, een kind gebruikt om de ziekte voort te wenden. Dit wordt het Münchausen syndroom by proxy genoemd.

Wat het is

Deze stoornis is vernoemd naar een Duitse legerofficier uit de achttiende eeuw, ook wel baron van Münchhausen genoemd, die bekend is geworden door zijn theatrale en verzonnen verhalen. Hij vertelde over zijn avonturen als soldaat, jager en atleet. Met het Münchausen syndroom worden patiënten aangeduid, die zich vaak herhaaldelijk in het ziekenhuis laten opnemen met voorgewende klachten of door zelfverwonding. Deze aandoening wordt ook wel de “nagebootste stoornis” of “factitious illness” genoemd.

Zelfverwonding

De patiënt verdiept zich hoe hij een ziekte kan naspelen, bijvoorbeeld een epileptische aanval naspelen. Hij kan bloed of eiwit toevoegen aan een urinemonster, een wond zo behandelen dat deze niet geneest. Soms zal de patiënt zichzelf injecteren met bacteriën of op andere wijze besmetten, zodat er een infectie ontstaat. Het doel is om aandacht te krijgen van de zorgverlener en opgenomen te worden, waar bij de hulpverlener bewust wordt misleid. Het liefst worden ze opgenomen in een algemeen ziekenhuis en wordt opname op een psychiatrische afdeling vermeden.

Symptomen

De misleiding die de patiënt gebruikt, leidt vaak tot veel onderzoeken, opnames en soms zelfs tot onnodige operaties. Vaak is er ook sprake van misbruik van medicijnen. Kenmerken van het Münchausen syndroom zijn:

• Dramatische presentatie van de gesimuleerde ziekte
• Agressief gedrag zodra hulpverlener vermoed dat er iets niet klopt
• De patiënt heeft medische kennis
• Ze geven een uitgebreide medische voorgeschiedenis
• Geen duidelijke reden voor het zoeken van medische hulp
• Ze gaan van het ene ziekenhuis naar het andere
• Verlaten van het ziekenhuis ook al wordt het medisch afgeraden

Zolang het bedrog niet wordt opgemerkt door de zorgverlener, geeft de patiënt zich bloot aan allerlei pijnlijke en soms gevaarlijke onderzoeken. Zodra de patiënt door de mand valt, ontstaan er vaak flinke ruzies en zal de patiënt het ziekenhuis verlaten. Vervolgens zal de patiënt op zoek gaan naar een ander ziekenhuis.

Oorzaken

Vaak is er sprake van een ongelukkige jeugd, waarbij misbruik en verwaarlozing een rol kan spelen met een goede ervaring in de zorg. Er is waarschijnlijk sprake van een psychiatrische aandoening zoals een persoonlijkheidsstoornis of antisociaal gedrag. In sommige gevallen spelen drugs en alcoholverslaving een rol. De patiënt verlangt naar aandacht, verzorging en waardering dat hij denkt te krijgen bij de zorgverlener. Het geeft een gevoel dat de patiënt vaak heeft gemist bij een ouder. Hij zoekt bescherming bij de hulpverlener.

Münchausen by proxy

Bij deze aandoening wordt het kind gebruikt door een familielid, meestal de moeder om de ziekte in voort te wenden. Het kind wordt opzettelijk verwond om aandacht te krijgen van de zorgverlener. Dit is een vorm van kindermishandeling, waarbij de persoon die dit het kind aandoet een soort van heldenrol op zich neemt. Ook hierbij heeft de verzorger van het kind vaak medische kennis, blijft kalm en stemt gauw in met zware en pijnlijke procedures. De verzorger van het hulpbehoevende kind, wil aandacht en waardering van de hulpverlener omdat hij het kind verzorging geeft.

Behandeling

De patiënt met deze aandoening wordt vaak opgenomen met een acuut en geloofwaardig ziektebeeld. Bijna altijd verlaat de patiënt tegen doktersadvies in het ziekenhuis na hevige ruzies met de hulpverleners. Er bestaat niet een officieel meetinstrument om dit syndroom te kunnen vaststellen. Het Münchausen syndroom kan worden behandeld met zeer intensieve en langdurige therapie, waarbij opname in een psychiatrische instelling nodig is. Meestal gebeurt dit niet en zal de patiënt met gevaar voor eigen gezondheid hiermee door gaan.

Lees verder

• Herken het gedrag van een verslaafde