MS: vrouwen krijgen het vaker, mannen zwaarder getroffen
Multiple Sclerose, afgekort MS. In het onderzoek naar deze ziekte, is er nu ook aandacht voor het geslacht. Het blijkt namelijk dat vrouwen weliswaar vaker getroffen worden door MS, maar dat mannen zwaarder worden getroffen. Bovendien zijn niet alleen de ontstekingen in de hersens belangrijke factoren bij symptomen van MS, maar ook het functioneren van het zogenaamde hersennetwerk.
MS, of voluit Multiple Sclerose. Deze aandoening van het centrale zenuwstelsel treft hersenen en ruggenmerg. In onderzoek naar de ziekte zijn er diverse benaderingen, maar wellicht verrassend is het feit dat er verschil is tussen de seksen. Dit blijkt uit recent onderzoek van neurowetenschapper Menno Schoonheim. Deze promovendus aan het VU Medisch Centrum kon zijn onderzoek uitvoeren met financiële steun van de Stichting MS Research.
Mannen sterker getroffen
Schoonheim onderzocht meer dan 150 mensen die allemaal zes jaar geleden met de diagnose MS waren geconfronteerd. Schoonheims onderzoek wees uit, dat de hersens bij mannelijke patiënten sterker waren gekrompen onder invloed van de ziekte, dan bij vrouwen het geval was. Ook werd geconstateerd dat het hersennetwerk van de patiënten van het mannelijke geslacht minder efficiënt functioneerde. Onder 'hersennetwerk' wordt dan verstaan het netwerk van onderling verbonden hersencellen waaruit ons brein bestaat. Concreet pakte de krimp en het verminderde functioneren onder andere uit in een grotere mate van problemen met het geheugen, en bij het opbrengen van concentratie.
Het onderzoek: wie, wat en hoe
Het onderzoek werd verricht onder meer dan 150 mensen met MS. De diagnose lag zes jaar in het verleden, en medisch gezien is dan sprake van een relatief korte duur van het ziekteproces. Schoonheim gebruikte zogenaamde brein-imaging technieken, waaronder fMRI, MEG en DTI, om de structuur en de functie van de hersenen van de MS-patiënten in kaart te brengen. Ook werden neuro-psychologische tests uitgevoerd, om cognitieve stoornissen te meten. Daaronder vielen onder andere problemen met geheugen en concentratie. Het bleek dat bij ruwweg een derde van de onderzochte patiënten sprake was van cognitieve problemen. Deze waren sterk variabel, en konden zowel mild als zeer ernstig zijn. Maar wat ook opviel was, dat de cognitieve stoornissen een stuk sterker waren bij de 53 MS-patiënten van het mannelijk geslacht, dan bij de 104 deelnemende vrouwen met MS. Bovendien was meer sprake van zogenaamde atrofie (krimpen van hersenmassa), en een minder efficiënt werkend hersennetwerk. Wel bleek dat de ontstekingen in de hersenen die MS typeren, bij de mannelijke patiënten toch niet meer voorkwamen.
Vrouwen vaker, mannen sterker getroffen
Uit zijn onderzoek concludeert Schoonheim ten eerste dat het brein van de man gevoeliger blijkt voor de gevolgen van MS, hoewel vrouwen juist weer vaker door de ziekte te worden getroffen. Ook is het bestuderen van de ontstekingen, wat een gangbare methode is in MS-onderzoek, slechts de helft van het verhaal. Volgens de onderzoeker moet MS ook onderzocht worden als een ziekte van het gehele hersennetwerk. Bij mannen blijkt immers niet vaker sprake te zijn van ontstekingen in het brein, maar toch zijn de gevolgen van MS voor hen groter.
Beschadiging thalamus
Een ander punt uit Schoonheims onderzoek betref de oorzaak van de geheugen- en concentratieproblemen waarvan bleek tijdens het onderzoek. Volgens Schoonheim blijken deze vooral samen te hangen met beschadigingen aan de zogenaamde thalamus, wat men zou kunnen aanmerken als de 'regelneef' in ons brein. Schoonheim vergelijkt deze thalamus met vliegveld Schiphol. Schoonheim: "Is er een storing op Schiphol, dan raakt het hele internationale vliegverkeer ontregeld." Dat wil zeggen dat beschadigingen van de thalamus grote invloed hebben op het functioneren van het gehele hersennetwerk.
Een van de forums over MS is www.msweb.nl. Hier vindt de lezer nieuws, columns en natuurlijk de kans ervaringen uit te wisselen.
Behandeling van de toekomst: meer aandacht voor geslacht?
Omdat er verschillen zijn gevonden tussen de gevolgen die MS heeft voor mannelijke of vrouwelijke MS-patiënten, is het goed denkbaar dat geslacht meer aandacht krijgt bij toekomstige behandelingen. Maar er is wel vervolgonderzoek nodig om te bekijken of ook bij langdurigere ziekte nog steeds sprake is van deze verschillen. Schoonheim hoopt zelf in vervolgonderzoek te kunnen bestuderen of afwijkingen in het hersennetwerk voorspellend kunnen zijn voor symptomen in latere fases van de ziekte.
Wereld MS-dag: 28 mei
Op 28 mei is het wereld MS-dag. Onder andere via de site www.msresearch.nl zijn activiteiten te vinden die gepland staan voor deze dag.